Herby na kamienicach i innych zabytkach

Z Silesiacum
Przejdź do nawigacjiPrzejdź do wyszukiwania

Herby na kamienicach wrocławskich

  • Herby Keltsch i Tarnau w zwieńczeniu portalu Kamienicy pod Gryfami (Rynek 2)

    Herby Keltsch i Tarnau w zwieńczeniu portalu Kamienicy pod Gryfami (Rynek 2)

  • Rynek 8 (kamienica Pod Siedmioma Elektorami); herb rodziny Uthmann und Schmolz w przejściu pomiędzy salą sprzedaży, a zapleczem sklepu sieci Żabka (2024), I poł. XVI w.

    Rynek 8 (kamienica Pod Siedmioma Elektorami); herb rodziny Uthmann und Schmolz w przejściu pomiędzy salą sprzedaży, a zapleczem sklepu sieci Żabka (2024), I poł. XVI w.

  • Niezidentyfikowany herb (gmerk, Hausmarke) na portalu kamienicy Rynek 3

    Niezidentyfikowany herb (gmerk, Hausmarke) na portalu kamienicy Rynek 3

  • Herby Pachaly i Jenkwitz Posadowsky, kamienica przy ul. Rzeźniczej 3; portal niezachowany

    Herby Pachaly i Jenkwitz Posadowsky, kamienica przy ul. Rzeźniczej 3; portal niezachowany

  • Zwieńczenie portalu kamienicy przy ul Wita Stwosza 14 (1537 r.); herb (niezidentyfikowany) i portrety fundatorów; Muzeum Architektury

    Zwieńczenie portalu kamienicy przy ul Wita Stwosza 14 (1537 r.); herb (niezidentyfikowany) i portrety fundatorów; Muzeum Architektury

Kamienica Pod Dzikiem (Pod Starą Szubienicą)

Rynek 19, herb rodziny Beer. Dom nazywany jest Kamienicą Pod Starą Szubienicą, ale to względnie nowa nazwa, bo szubienica, o którą chodzi, powstała w 1515 r. i musiała się wpierw zestarzeć. Pierwotnie, już w XV w., to była kamienica Am Schwipogen, czyli pod dzikiem, a jej godło jest związane z rodziną Beer (Beyer), której własnością była ta posesja do 1420 r. Renesansowy wygląd nadał budynkowi ok. 1554 r. Nikolaus Beyer. Nie jest jasne, czy po wieku do własności wróciła ta sama rodzina, czy też Nikolaus był członkiem rodziny Beyer z lilią w herbie, lecz uszanował godło, od którego budynek brał nazwę

Herby na innych zabytkach

Św. Wincenty na południowej ścianie katedry wrocławskiej i "szafa Paszkowicza"

  • 1. Św. Wincenty z 1470 r. na południowej ścianie wrocławskiej katedry pw. św. Jana Chrzciciela

    1. Św. Wincenty z 1470 r. na południowej ścianie wrocławskiej katedry pw. św. Jana Chrzciciela

  • 2. Herb kanonika Johannesa Paschkowitza von Schwanfeld

    2. Herb kanonika Johannesa Paschkowitza von Schwanfeld

  • 3. Herb Prockendorff, wrocławskiej patrycjuszowskiej rodziny von Prockendorff (von Broceknedorff)

    3. Herb Prockendorff, wrocławskiej patrycjuszowskiej rodziny von Prockendorff (von Broceknedorff)

  • 4. Almaria, armaria czyli tzw. szafa Paszkowicza. Gotycka szafa na dokumenty archiwum diecezjalnego. Na frontowej ścianie fryzu inskrypcja[1] z herbem pośrodku pasa (inskrypcja ciągnie się też na bocznej ścianie (prawej ze strony patrzącego).

    4. Almaria, armaria czyli tzw. szafa Paszkowicza. Gotycka szafa na dokumenty archiwum diecezjalnego. Na frontowej ścianie fryzu inskrypcja[1] z herbem pośrodku pasa (inskrypcja ciągnie się też na bocznej ścianie (prawej ze strony patrzącego).

  • 5. Herb kanonika Johannesa Paschkowitza - łabędź (na zielonym polu?) - w środku fryzu (pasa dekoracyjnego)

    5. Herb kanonika Johannesa Paschkowitza - łabędź (na zielonym polu?) - w środku fryzu (pasa dekoracyjnego)

Figurę ufundowali w 1470 r. kanonik Johannes Paschkowitz (również Paschkowicz, w polskiej literaturze najczęściej nazywany Jan Paszkowicz) oraz prawdopodobnie wrocławski kupiec Thomas Prockendorff (zm. 1481). Świadczą o tym data (fot. 1) oraz herby (fot. 2 i 3). Ten z heraldycznie prawej strony (fot. 2) to znak używany przez znanego głównie z zamówienia tzw. szafy Paszkowicza (almaria, armaria, szafa na archiwum diecezjalne) dygnitarza kościoła wrocławskiego. Mamy pewność, bo na wspomnianej szafie znajduje się inskrypcja mówiąca o tym, że Johann Paschkowicz kupił ją w 1455 r. za 35 florenów z funduszy kościelnych[1] (fot. 4 i 5), a na środku pasa dekoracyjnego znajduje się pod nią herb (fot. 5), taki jak na konsoli, na której stoi św. Wincenty (fot. 2). Johannes Paschkowitz pojawia się czasem z von Schwanfeld (Schwan - łabędź jak w herbie). Być może chodzi o miejscowość Schwanfeld w Dolnej Frankonii, mającej podobny herb. Był doktorem obojga praw, a we wrocławskiej kapitule katedralnej pełnił funkcję prokuratora oraz magistra fabricae ecclesiae. Kanonik będący prokuratorem zarządzał majątkiem kapituły. Prowadził bilanse, wypłacał kanonikom pensje i dystrybucje chórowe. Magister fabricae ecclesiae opiekował się budynkiem katedry i wszystkimi budowlami na Ostrowie Tumskim. W związku z tym dysponował funduszami kościelnymi. Kanonicy wybierali spośród siebie dwóch magistrów fabricea ecclesie na roczną kadencję. Fundusze kościelne trzymali oni w skarbonie zamykanej na trzy klucze. Dwa posiadali oni, a trzeci - jeden z prałatów. Z funkcjami tymi łączy się zamówienie wspomnianej szafy, a możliwe, że również figury św. Wincentego. Paschkowitz był typowym kościelnym dygnitarzem okresu. Zgromadził wiele dochodowych beneficjów. Oprócz tego, że był kanonikiem katedralnym był nim też w kapitułach świętokrzyskiej i otmuchowskiej. W Nysie miał probostwo, a w Głogowie i Legnicy prebendy altaryjne. Prawdopodobnie jego bratem był proboszcz w Smolcu Mikołaj Paszkowicz. Drugi herb na konsoli pod figurą to Prockendorff. Najpewniej wskazuje on na Thomasa von Prockendorffa (zm. 1481), kupca, który przeniósł się w w 1456 r. z Legnicy do Wrocławia i z sukcesami kontynuował tu swoje interesy. Świadczy o tym wejście w posiadanie rodzinnej kaplicy w kościele św. Elżbiety, w której ufundował ołtarz[2]. W 1517 r., jego syn Hans Prockendorff ufundował do ołtarza piaskowcową płytę z reliefem przedstawiającym 15 mężczyzn i 6 kobiet, członków rodziny.

Przypisy

  1. ↑ 1,0 1,1 Anno Domini MCCCCLV Dominus Johannes Paschkowicz canonicus procurator ac magister fabrice ecclesie wratislaviensis hanc almariam comparavit et constant 35 florensis de pecunis ec ecclesie. Zastosowane w oryginale abrewiacje zostały uzupełnione.
  2. ↑ Czechowicz 2008, 160 sugeruje, że nicią łączącą dwóch fundatorów może być sąsiedztwo brata Johannesa Paschkowitza, Mikołaja jako proboszcza w Smolcu z Sośnicą, która miała być własnością Thomasa Prockendorrffa. W posiadanie Sośnicy wszedł jednak dopiero syn Thomasa Hans Prockendorff już po powstaniu rzeźby św. Wincentego.

Literatura

Źródło: „http://silesiacum.pl/w/index.php?title=Herby_na_kamienicach_i_innych_zabytkach&oldid=21554”