Nikolaus von Popplau

Nikolaus von Popplau (Niklas, Poppel, Poppelau, Popelow, Popplau, Popplaw, Poppelaw, Popplow), w polskiej literaturze historycznej również jako Mikołaj Popiel, Mikołaj z Popielewa (ur. ok. 1435 - zm. ok. 1490) to niemiecki podróżnik, poszukiwacz przygód, dyplomata i przedsiębiorca pochodzący z wrocławskiej rodziny kupieckiej.

W historiografii polskiej i niemieckiej uważny za osobę, która po raz pierwszy nawiązała dyplomatyczny kontakt między Niemcami (I Rzeszą), a Rosją (Wielkim Księstwem Moskiewskim) co oczywiście było oceniane przez obie strony jako wydarzenie o całkowicie odmiennym znaczeniu i skutkach. Realnie jego projekt bliskiego związku między moskiewskim księciem (Iwan III Srogi), a cesarzem (Fryderyk III) nie odniósł sukcesu. Sporządził obszerną relację ze swoich podróży (Reyse-Beschreibung Niclas von Popplau, Ritters, bürtig von Bresslau czyli Opisanie podróży Mikołaja von Popplau, rycerza rodem z Wrocławia).

Nikolaus urodził się jako syn Hansa Poppela i jego żony Hedwig Ungeraten. W dokumentach pojawia się po raz pierwszy w rachunkach miasta Wrocławia z roku 1468. W 1483 roku otrzymał list polecający od króla Fryderyka V (późniejszego cesarza Fryderyka III), w którego służbie pozostawał. Jego pierwsza trzyletnia podróż, na temat której napisał raport w języku niemieckim, prowadziła go do Europy Zachodniej, m.in. Innsbrucka, Maastricht i Anglii.

W 1486 roku przybył do Moskwy – o okolicznościach i celu jego podróży zachowało się niewiele informacji. Jak sam twierdził, miał jednak polecający od cesarza Fryderyka do władcy Moskwy. Cel jego podróży „polegał jedynie na pragnieniu poznania wielkiego księcia jako wielkiego władcy oraz jego kraju”. Sam wspominał o swoich wielkich sukcesach na dworze cara oraz późniejszym dużym zainteresowaniu cesarza jego doświadczeniami i projektami.

Potwierdzeniem jego drugiej, tym razem dyplomatycznej, podróży do Rosji (1486–1487) jest akredytywa z 1488 roku, z której zachował się fragment w rosyjskim tłumaczeniu. Na tej podstawie można wnioskować, że rzeczywiście, jak sam barwnie opisywał, pozostawał w kontakcie z cesarzem lub jego dworem. Z rosyjskich źródeł wynika, że Poppel wyraził zainteresowanie cesarza bliższymi relacjami z carem i przedstawił carowi propozycję małżeństwa dla córki cara (Heleny lub Teodozji) z Albrechtem von Baden, synem siostry króla Fryderyka V, Katarzyny. Odpowiedź była dość chłodna, ale Moskwa była gotowa wysłać posłów do cesarza, aby „uzyskać wiedzę o naszym wzajemnym stanie” i omówić dalej projekt małżeństwa.

Z kolejnej rozmowy, zapisanej w aktach moskiewskich, wynika, że Poppel poinformował dwór carski, iż papież nie może zaoferować carowi tytułu króla, ponieważ jego władza rozciąga się jedynie na duchowieństwo. Car miał starać się o tytuł króla od papieża. Tworzenie królów, książąt i rycerzy było w mocy jedynie rzymskiego cesarza. Poppel zaproponował, że wstawi się za carem u cesarza. Rosyjskie źródło zawiera na to dość jednoznaczną odpowiedź: „Jesteśmy z Bożej łaski władcami w naszym królestwie od samego początku, od naszych pierwszych przodków i otrzymaliśmy naszą pozycję od Boga... i tak jak wcześniej nie prosiliśmy nikogo o nasze wyniesienie, tak nie prosimy o nie teraz.” W rzeczywistości Iwan III wysłał Greka Georga Grachaniotesa na dwór Maksymiliana I. Jednakże próby Poppela, aby utrzymać kontakt z dworem carski, nie odniosły sukcesu. Mikołaj von Popplau odbył kolejną podróż dyplomatyczną na zlecenie cesarza do Rosji w latach 1489–1490. Data jego śmierci pozostaje nieznana.