Tekst źródłowy strony Kamienne krzyże w Glinicy

<div style="float: right;">{{MKK}}</div>
[[Plik:Glinica krzyż kamienny I w 2021.jpg|thumb|400px|left|alt=Krzyż pokutny w Glinicy|1. Krzyż kamienny I, fot. 2021]]
[[Plik:Glinica krzyż kamienny II w 2021.jpg|thumb|400px|left|alt=Krzyż pokutny w Glinicy|2. Krzyż kamienny II, fot. 1921]]
'''Glinica''' (niem. ''Gleinitz'') gmina Jordanów Śląski, powiat wrocławski.

W Glinicy znajdują się dwa wiekowe, być może aż  średniowieczne, krzyże kamienne. Określane są jako [[krzyż pokutny|krzyże pokutne]], tak też są opisane na znajdujących się przy nich tabliczkach informacyjnych sygnowanych przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków i PTTK. Do takiej klasyfikacji należy podejść z pewną ostrożnością. Nie są znane żadne dokumenty dotyczące glinickich krzyży, a krzyże pokutne sensu stricto są wynikiem umowy ugodowej (pojednawczej), z łac. kompozycyjnej (''compositio''). Nie wyklucza to ich pokutnego charakteru, ale należy mieć na uwadze, że tego typu krzyże wystawiane były również z innych przyczyn. Mogły to być np. krzyże upamiętniające zdarzenie, wotywne, nawet graniczne. Mogły też upamiętniać zabójstwo, ale być fundowane przez rodzinę zabitego, a nie zabójcę. W Glinicy jest jeszcze jeden kamienny zabytek małej architektury sakralnej: [[Glinica - monolitowa kapliczka słupowa]].

==  Monolitowy krzyż I ==
Granitowy krzyż usytuowany jest przy murze cmentarza kościelnego, na prawo od wejścia (ok. 6 m na południe), przy ul. Jordanowskiej (fot. 1, 2 i 5).  W 1909 r. wzmiankowany przez przez Maxa Hellmicha<ref name="Hellmich 1909">Max Hellmich. ''Aufruf zur Mitteilung von Nachrichten über das Vorkommen von Steinkreuzen in Schlesien.'' Schlesische Geschichtsblätter. Mitteilungen des Vereins für Geschichte Schlesiens. Breslau, 1909, nr 3, s. 64-67.</ref>, a w 1923 umieszczony w jego rejestrze kamiennych krzyży i kapliczek z podaniem lokalizacji ("przy cmentarzu"), materiału wykonania i rysunkiem<ref name="Hellmich 1923">Max Hellmich. ''Steinerne Zeugen mittelalterlichen Rechtes in Schlesien. Steinkreuze, Bildstöcke, Staupsäulen, Galgen, Gerichtsstische.'' Liegnitz: 1923, s. 25(23).</ref>. Co najmniej od tamtej pory znajduje się w tym samym miejscu i jak wynika z porównania z rysunkiem  (fot. 1 i 5), nie doznał ubytków. Pod mur cmentarza kościelnego został prawdopodobnie przeniesiony, ale nie ma żadnych informacji na temat pierwotnego miejsca ustawienia, ani też czasu przeniesienia. Jest to więc tylko hipoteza oparta na spostrzeżeniu, że jest częściowo wmurowany w mur (dołem), czyli znalazł się w nim w związku z pracami przy murze. Możliwe, że to stary krzyż cmentarny.
{|class="wikitable" style="text-align:center"
! Wymiary (cm)
! Wysokość
! Szerokość
! Grubość
! Wiek
! Materiał
! Forma
! Inskrypcja
! Miejsce
! Współrzędne
!Uwagi
|-
| Hellmich, 1923<ref name="Hellmich 1923"/>
| 185
| 120
| 15
| średniowiecze?
| granit
| łaciński
| brak
| przeniesiony? 
| <small>50°51'34.6"N 16°50'18.5"E</small>
|
|-
| Wojtucki Zobniów 2017<ref name="Wojtucki">Wojtucki Daniel. Zobniów Stanisław. ''Kamienne krzyże na Śląsku, Górnych Łużycach i ziemi kłodzkiej.'' Wrocław: Atut, 2017, s.462-463.</ref>
|180
|121
|13
|-
|}

== Monolitowy krzyż II ==
Krzyż stoi przy płocie posesji na ul. Jordanowskiej nr 18 w, okolicy kościoła (fot. 3, 4 i 5). Do niedawna był przechylony mocno na bok (fot. 4 i 5). Po 2008 r. został ustawiony na nowo i wyprostowany. Ma uszkodzone lewe ramię. Podobnie jak w przypadku pierwszego krzyża w Glinicy, po raz pierwszy wspomniał o nim Max Hellmich w 1909 r.<ref name="Hellmich 1909"/> i w 1923 r. podał jego lokalizację, wymiary i rysunek<ref name="Hellmich 1923"/>. Z rysunku wynika, że w 1923 r. krzyż miał jeszcze oba pełne ramiona, ale był już przechylony na bok (fot. 5). Uszkodzenie nastąpiło przed 1962 r., gdyż jest już widoczne na zdjęciu z tego okresu (fot. 4). Lokalizacja od 1923 r. się nie zmieniła, ale trudno określić, czy jest ona pierwotna. Do 1945 r. posesja była siedzibą właścicieli największego majątku w Glinicy - Roesslerów (przed sekularyzacją dóbr kościelnych w Królestwie Prus w 1810 r. wieś była własnością joannitów z [[Tyniec nad Ślęzą|Tyńca nad Ślęzą]]).
{|class="wikitable" style="text-align:center"
! Wymiary (cm)
! Wysokość
! Szerokość
! Grubość
! Wiek
! Materiał
! Forma
! Inskrypcja
! Miejsce
! Współrzędne
!Uwagi
|-
| Hellmich, 1923<ref name="Hellmich 1923"/>
| 175
| 90
| 15
| średniowiecze?
| granit
| łaciński
| brak
| ''in situ''? 
| <small>50°51'33.9"N 16°50'17.8"E</small>
|
|-
| Wojtucki Zobniów 2017<ref name="Wojtucki">Wojtucki Daniel. Zobniów Stanisław. ''Kamienne krzyże na Śląsku, Górnych Łużycach i ziemi kłodzkiej.'' Wrocław: Atut, 2017, s.462-463.</ref>
|144
|89
|12
|-
|}
<gallery mode=packed heights=180px>
Plik:Glinica krzyż kamienny I w 2012r.jpg|3. Krzyż kamienny I, fot. 2012
Plik:Glinica krzyż I w 1962 r. .jpg|4. Krzyż kamienny I, fot. 1962
Plik:Glinica krzyż kamienny II w 2012 r.jpg|alt=krzyż pojednania, Glinica|3. Krzyż kamienny II, fot. 2012
Plik:Glinica krzyż II w 1962 r.jpg|alt=Krzyż pokutny, Glinica|4. Krzyż kamienny II, fot. 1962
Plik:Glinica Hellmich 1923.jpg|alt=krzyże pokutne i kapliczka pokutna w Glinicy|5. Krzyże kamienne I i II oraz kapliczka, rys. 1923
</gallery>
{{Przypisy}}
{{Publikacja|2013|2021}}
[[Kategoria:Monolitowe kamienne krzyże w województwie dolnośląskim|Glinica]]
[[Kategoria:Powiat wrocławski|Glinica]]