Kriegerdenkmal
Kriegerdenkmal to niemieckie określenie na pomnik upamiętniający wojnę, zwycięstwo, lub – co zaczęło dominować po I wojnie światowej – pamięć osób, które zginęły lub zostały ranne na wojnie. Pomniki wojenne są powszechnie spotykane w Europie, zwłaszcza w Niemczech i Austrii, i były stawiane po takich konfliktach, jak wojny napoleońskie, I wojna światowa, a także II wojna światowa. Często są to cenotafy, czyli symboliczne grobowce, które nie zawierają szczątków zmarłych. Pomniki upamiętniające nie tylko generałów i oficerów, ale także zwykłych żołnierzy, pojawiły się po rewolucji francuskiej wraz z powszechnym poborem do wojska (Levée en masse).
Kriegerdenkmal, war memorial oraz monument aux morts to terminy, które w bezpośrednim tłumaczeniu oznaczają odpowiednio: „pomnik wojenny” dla wersji niemieckiej i angielskiej oraz „pomnik poległych” dla wersji francuskiej. Najbliższym odpowiednikiem dla polskich pomników upamiętniających poległych żołnierzy jest francuska nazwa „monument aux morts”. Ze względu na specyficzną kulturę Niemiec oraz rolę, jaką pełniły tam te pomniki, najlepszym tłumaczeniem dla Kriegerdenkmal jest „pomnik wojenny”. Ta nazwa nie ma pełnego odpowiednika w polskiej świadomości, co dobrze oddaje różnice w postrzeganiu wojny w obu kulturach.
Tego typu monumenty często zawierają inskrypcje z nazwiskami poległych, daty ważnych bitew, a także wyrażenia upamiętniające poświęcenie i ofiarę na rzecz ojczyzny. Mogą mieć formę figuratywną (np. postać żołnierza), lub abstrakcyjną (obelisk, krzyż), w zależności od okresu i stylu, w jakim zostały zbudowane.
Galeria
-
-
Olszany (Ölschen), pow. lubiński; kapliczka Archanioła Michała; dawny Kriegerdenkmal
-
Leśnica (Leschnitz), pow. strzelecki; kapliczka na cmentarzu poświęcona poległym w I i II wojnie światowej
-
Brzeg Głogowski (Brieg); Kriegerdenkmal (fragment widokówki z r. 1926?)
-
Brzeg Głogowski, pow. głowgowski; kapliczka krzyż powstała z pomnika wojennego 1965 r. na 20. lecie "wyzwolenia ziem piastowskich"
- Pomnik wojenny w Szczedrzyku koło Ozimka
-
Św. Jerzy na Kriegerdenkmalu w Szczedrzyku pow. opolski. Pomnik powstał w 1934 r. wraz ze zmianą oficjalnej nazwy miejscowości z Sczedrzik na Hitlersee. Teraz wieś nazywa się znowu Szczedrzyk, mając dodatkową nazwę - Sczedrzik - ze względu na mieszkającą w niej mniejszość niemiecką. Pomnik został w latach 90. odrestaurowany i przywrócone zostały tablice oraz dodana dotycząca ofiar II wojny światowej. Niestety nie dodano opisu kontekstu powstania pomnika oraz jego roli, zdecydowanie niepacyfistycznej przecież niestety. -
Inskrypcja na Kriegerdenkmalu w Szczdrzyku. Brakuje nazwy "Hitlersee" pod wierszem "der Gemainde". -
Kriegerdenkmal w Szczedrzyku; lista poległych w I wojnie światowej, dodana w 1991 tablica z poległymi w II wojnie światowej z sekcją "Zamordowani w 1945".
