Georg von Stein: Różnice pomiędzy wersjami

Z Silesiacum
Przejdź do nawigacjiPrzejdź do wyszukiwania
Nie podano opisu zmian
Nie podano opisu zmian
 
(Nie pokazano 4 wersji utworzonych przez 2 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
Demoniczny pełnomocnik Króla Macieja Korwina na Dolnym Śląsku '''Georg von Stein''' (von Stain, von Steyn lub Jörg von Stein; zm. 3 grudnia 1497 w Berlinie) pochodził z Górnej Szwabii, co nieraz wypominano na Śląsku, dbałym o to, aby ważne urzędy pozostawały w miejscowych rękach. Najpierw był znaczącym zwolennikiem i bliskim powiernikiem arcyksięcia Albrechta VI Habsburga (1418-1464), brata Fryderyka III (1415-1493), króla Niemiec (od 1440), cesarza (od 1452). Po jego niespodziewanej wczesnej śmierci służył arcyksięciu  Zygmuntowi Habsburgowi (1427-1496), potem królowi Czech Jerzemu z Podiebradów (1420-1471), a w końcu królowi Węgier Maciejowi Korwinowi (1443-1490). Z ramienia tego ostatniego w latach 1480-1488 był namiestnikiem Dolnego Śląska i jednocześnie starostą dziedzicznego księstwa świdnicko-jaworskiego. W okresie 1481-1485 pełnił też funkcję landwójta Dolnych Łużyc, a od 1481 do 1490 roku był landwójtem Górnych Łużyc.
Demoniczny pełnomocnik Króla Macieja Korwina na Dolnym Śląsku '''Georg von Stein''' (von Stain<ref>W herbarzach niemieckich  nazwisko pisane jest Stain. Tak też często podpisywał się Georg. Jednak w historiografii dotyczącej Śląska, zarówno niemieckiej jak i polskiej, a także czeskiej i węgierskiej częściej, a właściwie głównie, używana jest forma Stein. Dlatego przyjąłem Stein ale może się pojawić też Stain. W polskim piśmiennictwie pojawia się spolszczona wersja imienia Georg czyli Jerzy. Nie ma ona w tym wypadku zbytniego uzasadnienia więc posługuję się głównie formą Georg incydentalnie Jörg, ale dopuszczam też polską.</ref>, von Steyn lub Jörg von Stein) urodzony ok. 1425/1430 r., zm. 3 grudnia 1497 w Berlinie, to pochodzący z Górnej Szwabii znaczący polityk środkowoeuropejski  drugiej połowy XV w. Najpierw był współpracownikiem i bliskim powiernikiem arcyksięcia Albrechta VI Habsburga (1418-1464), brata Fryderyka III (1415-1493), króla Niemiec (od 1440), cesarza (od 1452). Po jego niespodziewanej wczesnej śmierci służył arcyksięciu  Zygmuntowi Habsburgowi (1427-1496), potem królowi Czech Jerzemu z Podiebradów (1420-1471), a w końcu królowi Węgier Maciejowi Korwinowi (1443-1490). Z ramienia tego ostatniego w latach 1480-1488 był namiestnikiem Dolnego Śląska i jednocześnie starostą dziedzicznego księstwa świdnicko-jaworskiego. W okresie 1481-1485 pełnił też funkcję landwójta Dolnych Łużyc, a od 1481 do 1490 roku był landwójtem Górnych Łużyc.
[[Plik:Stein herb Scheiblersches Wappenbuch.jpg|thumb|right|220px|<div style='text-align:justify;>Herb Stein; Herbarz Scheilblerów (między 1450 a 1480). W  złotym polu pochylonej tarczy trzy czarne wilcze haki  ułożone jeden nad drugim. Klejnot: nad hełmem w koronie, złoty wilczy hak, na końcach ozdobiony pawimi piórami. Labry czarne podbite złotem.</div>]]
Herb


[[Plik:Stein herb Scheiblersches Wappenbuch.jpg|thumb|right|220px|<div style='text-align:justify;>Herb Stein; Herbarz Scheilblerów (między 1450 a 1480). W  złotym polu tarczy trzy czarne wilcze haki  ułożone jeden nad drugim. Klejnot: nad hełmem w koronie, złoty wilczy hak, na końcach ozdobiony pawimi piórami. Labry czarne podbite złotem.</div>]]
Istnieje ponad  25 herbów Stein.  Znak używany przez Georga, podpisującego się też często von Stain pozwala nam zidentyfikować jego konkretny ród w tej mnogości rodzin o tak popularnym w Niemczech nazwisku.  W  złotym polu tarczy trzy czarne wilcze haki  ułożone jeden nad drugim; w klejnocie nad hełmem w koronie kolejny wilczy hak, ozdobiony na końcach pawimi piórami; czarne labry podbite złotem (rys. 1). Gdy pojawiają się trzymacze to są nimi dwa gryfy. Godło wskazuje na von Steinów z Górnej Szwabii. Wywodzili się z ministeriałów (rycerzy służebnych) czyli niewolnych urzędników dóbr królewskich i klasztorów, a później także możnowładców, którzy  z czasem (XIII w.) uzyskali wolność i prawo przynależności do stanu rycerskiego. Taką drogą powstała w Niemczech duża część szlachty. W zhierarchizowanym niemieckim systemie, głównie szlachty niższej. 


Stein: Georg von Stein (lub Stain), jak wolał się podpisywać, był wybitnym mężem stanu w drugiej połowie XV wieku. Jak wskazują widoczne na jego pieczęci ustawione jedno nad drugim odwrócone wilcze haki, należał do starego i potężnego rodu panów von Stein z Górnej Szwabii. Często wypominano mu jego szwabskie pochodzenie za granicą (Fontes rer. Austr. II, 2, s. 190; Ss. rer. Lusat. III, 135). Jego ojciec Konrad, który wraz z bratem Johannem był wspomniany w 1451 roku wśród ludzi arcyksięcia Albrechta z Austrii, podczas gdy znany kapelan bazylejski Hans Knebel nazywał go "armiger Constanciensis", żył jeszcze w 1477 roku. Georg miał dwóch braci, Marquarda i Konrada, oraz kilku kuzynów, wszyscy oni byli majątkowo związani z ziemiami arcyksięcia Albrechta. Czy Bamberger Domdechant Hertnid von Stein (w matriculi bolońskiej z 1451 roku jako Herthnid vom Stain) należał do tej samej rodziny, pozostaje niepewne. Na kształtowanie się jego wczesnego życia wpływ miał jego wuj, Wilhelm von Stein, doktor praw i doradca księcia Albrechta. Z jego inicjatywy młody Georg zwrócił się ku stanowi duchownemu, a dzięki jego rekomendacji otrzymał kanonikat w Augsburgu i w jego towarzystwie odbył podróż do Rzymu w latach 1451-1452 z Fryderykiem III. Wówczas, na rekomendację księcia Albrechta, został mianowany przez Mikołaja V. papieskim protonotariuszem. Ponieważ Knebel twierdzi, że spotkał się z nim w Rzymie, a jego pobyt w Rzymie przypada na rok 1458, można przypuszczać, że Stein był tam wielokrotnie. Nie ma jednak mowy o rzeczywistej służbie w kurii papieskiej, ponieważ według zgodnych świadectw wielu osób, które znały go na różnych etapach życia, nie pozostał długo wierny stanowi duchownemu. Według Knebla nie wyszedł poza subdiakonat, czyli nigdy nie otrzymał święceń kapłańskich; jego gorąca żądza dóbr ziemskich lepiej odpowiadała karierze rycerskiej. Jako kanclerz arcyksięcia Albrechta od około 1458 roku zaczyna odgrywać rolę polityczną, choć już wcześniej był wspomniany jako dowódca w Ips w służbie cesarza Fryderyka, brata Albrechta. W sporach Albrechta z jego bratem, a następnie po śmierci Albrechta w konfliktach między cesarzem a jego kuzynem, Zygmuntem Tyrolskim, jawi się jako bardzo pracowity, zawsze dbający o własny interes, podstępny i intrygancki człowiek, podobny do Baumkirchnera, Grafeneckera, Puchheimera, którzy tak jak on z wierzycieli swojego księcia stali się jego przeciwnikami i bezwzględnymi łamiącymi pokój. Za pożyczki i poręczenia, których udzielił arcyksięciu Albrechtowi, najpierw posiadał zamek Laufenburg; następnie, 16 marca 1463 roku, otrzymał w zastaw zamek i miasto Steyr, u ujścia Steyr do Enns w Górnej Austrii, na kwotę 14 000 dukatów; w następnych latach zwykle nazywał się „panem i zarządcą wspaniałości Steyr”.
Nazwa tej konkretnej rodziny najprawdopodobniej pochodzi od ich rodowego siedliska, zamku Rechtenstein nad Górnym Dunajem w dzisiejszej Badenii-Wirtembergii, który po raz pierwszy został wspomniany w dokumentach w 1331 roku. Wówczas to zasiadający na nim  Berthold, dla odróżnienia od innych linii rodowych, nazwał się Stain vom  Rechtenstein. Trudno rozeznać się w genealogicznym gąszczu nawet tylko Steinów  z “wilczymi hakami” ze Szwabii  i nie jest to celem tej biografii. Musi wystarczyć stwierdzenie, że Georg prawdopodobnie pochodził z  linii Uttenweiler czyli władztwa koło Biberach.
 
Nie można uchylić się jednak od próby przedstawiania pokolenia bezpośrednio poprzedzającego Georga oraz jego rodzeństwa chociaż nie ma na ten temat dużo informacji.   Ojcem był zmarły pomiędzy 1477, a 1481 r. Konrad. 6 stycznia 1415 r. pojawia się w Konstancji w służbie króla Niemiec i Węgier Zygmunta Luksemburskiego z roczną gażą 400 florenów. Król przybył tu 2 tygodnie wcześniej (24 grudnia) w związku z toczącym się soborem. Data wstąpienia do służby nie była przypadkowa gdyż okres świąt Bożego Narodzenia trwający właśnie do dnia Trzech Króli był czasem nie tylko ciągłego ucztowania, ale też podsumowania zasług, ich wynagradzania i przyjmowania kandydatów do dworskiej kariery. Konrad von Stain  nie zrobił wielkiej ale aż do 1431 r. pojawia się w dokumentach wychodzących z królewskiej kancelarii.  W latach 1427-1429 Konrad służył również księciu bawarskiemu Ludwikowi VII Brodatemu.
 
{{stub 2}}


Dwóch szwabskich szlachciców spotkało się na targu. Jeden z nich, znany ze swojej oszczędności, pokazywał nowo kupiony płaszcz.
Dwóch szwabskich szlachciców spotkało się na targu. Jeden z nich, znany ze swojej oszczędności, pokazywał nowo kupiony płaszcz.
Linia 19: Linia 23:
„Wtedy powiem, że płaszcz już się zużył i nie jest wart tych pieniędzy!”
„Wtedy powiem, że płaszcz już się zużył i nie jest wart tych pieniędzy!”


 
{{Przypisy}}
[[Kategoria:Mieszkańcy Wrocławia]]
[[Kategoria:Mieszkańcy Wrocławia]]
[[Kategoria:XV wiek]]
[[Kategoria:XV wiek]]

Aktualna wersja na dzień 13:46, 1 lip 2024

Demoniczny pełnomocnik Króla Macieja Korwina na Dolnym Śląsku Georg von Stein (von Stain[1], von Steyn lub Jörg von Stein) urodzony ok. 1425/1430 r., zm. 3 grudnia 1497 w Berlinie, to pochodzący z Górnej Szwabii znaczący polityk środkowoeuropejski drugiej połowy XV w. Najpierw był współpracownikiem i bliskim powiernikiem arcyksięcia Albrechta VI Habsburga (1418-1464), brata Fryderyka III (1415-1493), króla Niemiec (od 1440), cesarza (od 1452). Po jego niespodziewanej wczesnej śmierci służył arcyksięciu Zygmuntowi Habsburgowi (1427-1496), potem królowi Czech Jerzemu z Podiebradów (1420-1471), a w końcu królowi Węgier Maciejowi Korwinowi (1443-1490). Z ramienia tego ostatniego w latach 1480-1488 był namiestnikiem Dolnego Śląska i jednocześnie starostą dziedzicznego księstwa świdnicko-jaworskiego. W okresie 1481-1485 pełnił też funkcję landwójta Dolnych Łużyc, a od 1481 do 1490 roku był landwójtem Górnych Łużyc.

Herb Stein; Herbarz Scheilblerów (między 1450 a 1480). W złotym polu tarczy trzy czarne wilcze haki ułożone jeden nad drugim. Klejnot: nad hełmem w koronie, złoty wilczy hak, na końcach ozdobiony pawimi piórami. Labry czarne podbite złotem.

Istnieje ponad 25 herbów Stein. Znak używany przez Georga, podpisującego się też często von Stain pozwala nam zidentyfikować jego konkretny ród w tej mnogości rodzin o tak popularnym w Niemczech nazwisku. W złotym polu tarczy trzy czarne wilcze haki ułożone jeden nad drugim; w klejnocie nad hełmem w koronie kolejny wilczy hak, ozdobiony na końcach pawimi piórami; czarne labry podbite złotem (rys. 1). Gdy pojawiają się trzymacze to są nimi dwa gryfy. Godło wskazuje na von Steinów z Górnej Szwabii. Wywodzili się z ministeriałów (rycerzy służebnych) czyli niewolnych urzędników dóbr królewskich i klasztorów, a później także możnowładców, którzy z czasem (XIII w.) uzyskali wolność i prawo przynależności do stanu rycerskiego. Taką drogą powstała w Niemczech duża część szlachty. W zhierarchizowanym niemieckim systemie, głównie szlachty niższej.

Nazwa tej konkretnej rodziny najprawdopodobniej pochodzi od ich rodowego siedliska, zamku Rechtenstein nad Górnym Dunajem w dzisiejszej Badenii-Wirtembergii, który po raz pierwszy został wspomniany w dokumentach w 1331 roku. Wówczas to zasiadający na nim Berthold, dla odróżnienia od innych linii rodowych, nazwał się Stain vom Rechtenstein. Trudno rozeznać się w genealogicznym gąszczu nawet tylko Steinów z “wilczymi hakami” ze Szwabii i nie jest to celem tej biografii. Musi wystarczyć stwierdzenie, że Georg prawdopodobnie pochodził z linii Uttenweiler czyli władztwa koło Biberach.

Nie można uchylić się jednak od próby przedstawiania pokolenia bezpośrednio poprzedzającego Georga oraz jego rodzeństwa chociaż nie ma na ten temat dużo informacji. Ojcem był zmarły pomiędzy 1477, a 1481 r. Konrad. 6 stycznia 1415 r. pojawia się w Konstancji w służbie króla Niemiec i Węgier Zygmunta Luksemburskiego z roczną gażą 400 florenów. Król przybył tu 2 tygodnie wcześniej (24 grudnia) w związku z toczącym się soborem. Data wstąpienia do służby nie była przypadkowa gdyż okres świąt Bożego Narodzenia trwający właśnie do dnia Trzech Króli był czasem nie tylko ciągłego ucztowania, ale też podsumowania zasług, ich wynagradzania i przyjmowania kandydatów do dworskiej kariery. Konrad von Stain nie zrobił wielkiej ale aż do 1431 r. pojawia się w dokumentach wychodzących z królewskiej kancelarii. W latach 1427-1429 Konrad służył również księciu bawarskiemu Ludwikowi VII Brodatemu.

Ten artykuł jest w fazie tworzenia



Dwóch szwabskich szlachciców spotkało się na targu. Jeden z nich, znany ze swojej oszczędności, pokazywał nowo kupiony płaszcz.

„Ile zapłaciłeś za ten piękny płaszcz?” - zapytał drugi szlachcic.

„Nic!” - odparł dumnie pierwszy. „Wynegocjowałem, że zapłacę dopiero w przyszłym roku, a do tego czasu zamierzam nosić go do woli.”

Drugi szlachcic, zdumiony, zapytał:

„A co zrobisz, gdy nadejdzie termin zapłaty?” Pierwszy uśmiechnął się szeroko i powiedział:

„Wtedy powiem, że płaszcz już się zużył i nie jest wart tych pieniędzy!”

Przypisy

  1. W herbarzach niemieckich nazwisko pisane jest Stain. Tak też często podpisywał się Georg. Jednak w historiografii dotyczącej Śląska, zarówno niemieckiej jak i polskiej, a także czeskiej i węgierskiej częściej, a właściwie głównie, używana jest forma Stein. Dlatego przyjąłem Stein ale może się pojawić też Stain. W polskim piśmiennictwie pojawia się spolszczona wersja imienia Georg czyli Jerzy. Nie ma ona w tym wypadku zbytniego uzasadnienia więc posługuję się głównie formą Georg incydentalnie Jörg, ale dopuszczam też polską.