Stary Wrocław: Różnice pomiędzy wersjami
Nie podano opisu zmian |
Nie podano opisu zmian |
||
| (Nie pokazano 11 pośrednich wersji utworzonych przez tego samego użytkownika) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
<div style="float: right;">{{Galerie}}</div> | <div style="float: right;">{{Galerie}}</div> | ||
'''<big>Stary Wrocław</big>'''<br> | |||
Zobacz też: [[Stary Wrocław - fotografie]] i [[Wrocław fotografie]] | |||
<gallery mode="packed" heights=230> | <gallery mode="packed" heights=230> | ||
| Linia 8: | Linia 9: | ||
Plik:Sigillum 1292.jpg|<div style='text-align:justify;>Pieczęć wielka Rady na dokumencie z 1292 r.; wizerunek św. Jana Chrzciciela w otoczeniu miejskich symboli architektonicznych - podwójnych murów z furtami i wieżami oraz wyłaniającego się zza nich szczytu kościoła; w otoku napis SIGILLUM CIVITATIS WRATISLAVIE.</div> | Plik:Sigillum 1292.jpg|<div style='text-align:justify;>Pieczęć wielka Rady na dokumencie z 1292 r.; wizerunek św. Jana Chrzciciela w otoczeniu miejskich symboli architektonicznych - podwójnych murów z furtami i wieżami oraz wyłaniającego się zza nich szczytu kościoła; w otoku napis SIGILLUM CIVITATIS WRATISLAVIE.</div> | ||
Plik:Para.jpg|<div style='text-align:justify;>Płyta z z przedstawieniem kobiety i mężczyzny (MNWr) ok. 1380. (fot, 2023). Pochodzi z kamienicy nr 30 przy wrocławskim Rynku. Niegdyś tzw. Stary Ratusz lub Pod Polskim Królem czy Pod Królem Augustem, dziś symboliczna świątynia współczesności (McDonald’s). Kim oni są? "Zachowany fragment z rzeźbionymi półfigurami stanowił zapewne dolne zamknięcie otworu okiennego, jakby jego iluzjonistyczne przedłużenie. Para młodych ludzi wychyla się z okna, opierając się wygodnie o parapet i spoglądając na znajdującą się poniżej ulice i plac. W ich eleganckich gestach można dostrzec pewne rysy dworskości (Kaczmarek 1999)." Koncepcje były różne. Po prostu mieszczańska para, może para w momencie zaślubin. Hipoteza, że kamienica w III ćwierci XIV w. została adaptowana na siedzibę pobytową władców oraz dla starostów królewskich wiąże się z domniemaniem, że to młodzi król Wacław IV Luksemburski oraz jego żona Joanna Bawarska, a jeżeli nie oni to może osoby z ich orszaku - dworzanin, dwórka?</div> | Plik:Para.jpg|<div style='text-align:justify;>Płyta z z przedstawieniem kobiety i mężczyzny (MNWr) ok. 1380. (fot, 2023). Pochodzi z kamienicy nr 30 przy wrocławskim Rynku. Niegdyś tzw. Stary Ratusz lub Pod Polskim Królem czy Pod Królem Augustem, dziś symboliczna świątynia współczesności (McDonald’s). Kim oni są? "Zachowany fragment z rzeźbionymi półfigurami stanowił zapewne dolne zamknięcie otworu okiennego, jakby jego iluzjonistyczne przedłużenie. Para młodych ludzi wychyla się z okna, opierając się wygodnie o parapet i spoglądając na znajdującą się poniżej ulice i plac. W ich eleganckich gestach można dostrzec pewne rysy dworskości (Kaczmarek 1999)." Koncepcje były różne. Po prostu mieszczańska para, może para w momencie zaślubin. Hipoteza, że kamienica w III ćwierci XIV w. została adaptowana na siedzibę pobytową władców oraz dla starostów królewskich wiąże się z domniemaniem, że to młodzi król Wacław IV Luksemburski oraz jego żona Joanna Bawarska, a jeżeli nie oni to może osoby z ich orszaku - dworzanin, dwórka?</div> | ||
Plik:Jentsch D. i Heugel W.jpg|Rajca Dawid Jentsch i ławnik Wawrzyniec Heugel w roku 1488<ref>Widoczna na obrazku data 1408 to najpewniej wynik zatarcia dolnej części ósemki. Ernst Kloss, | Plik:Zygmunt Luksemburski Wrocław 1420.jpg|<div style='text-align:justify;>Zygmunt Luksemburski nadaje lenno arcybiskupowi Trewiru, elektorowi Ottonowi z Ziegenhain w czasie Sejmu Rzeszy we Wrocławiu w 1420 r.; w tle egzekucja skazańców, buntowników wrocławskich z roku 1418. Reichstag we Wrocławiu odbył się podczas pobytu tu Zygmunta od początku stycznia do początku kwietnia 1420 r. Z kroniki Eberharda Windecke (lata 40. XV w.). | ||
Plik:Jentsch D. i Heugel W.jpg|Rajca Dawid Jentsch i ławnik Wawrzyniec Heugel w roku 1488<ref>Widoczna na obrazku data 1408 to najpewniej wynik zatarcia dolnej części ósemki. Ernst Kloss, ''Die Schlesische Buchmalerei des Mittelalters'', Berlin: 1942, s. 259, zastanawia się między rokiem 1488 a 1499. Bardziej prawdopodobny jest rok 1488, gdyż obaj patrycjusze zasiadali wówczas w ratuszu. Jentsch był w tym roku zastępcą seniora rady, a Heugel szóstym ławnikiem. Na początku lat 90. Wawrzyniec Heugel zniknął z władz miasta (ostatni raz zasiadał w ławie w 1493 r.), pomimo że żył do roku 1513. Dawid Jentsch był o wiele aktywniejszym "samorządowcem", zajmował też wyższe stanowiska. W roku śmierci (1499) był ławnikiem.</ref> | |||
Plik:Rajcy miejscy w XV w.jpg|Rajcy wrocławscy wg rysunku z XV w. (rysunku z lewej) | Plik:Rajcy miejscy w XV w.jpg|Rajcy wrocławscy wg rysunku z XV w. (rysunku z lewej) | ||
Plik:Vratislavia herb 10 lipca 1530 r.jpg|<div style='text-align:justify;>Herb Wrocławia według oryginalnej miniatury w dokumencie cesarskim z 10 lipca 1530 roku, zatwierdzającym dyplom herbowy z 12 lutego 1530 r.</div> | Plik:Vratislavia herb 10 lipca 1530 r.jpg|<div style='text-align:justify;>Herb Wrocławia według oryginalnej miniatury w dokumencie cesarskim z 10 lipca 1530 roku, zatwierdzającym dyplom herbowy z 12 lutego 1530 r.</div> | ||
| Linia 16: | Linia 18: | ||
Plik:Raczyńska Elżbieta.jpg|<div style='text-align:justify;>Fragment epitafium zmarłej w 1689 r. podczas porodu 19-letniej Elżbiety Zuzanny, żony pastora Georga Teubnera, czyli po prostu Eli Raczyńskiej, chyba z Leszna (tam przed Wrocławiem pracował Teubner). Pastor miał potem jeszcze trzy żony, zmarł w 1735 r. i też ma epitafium w kościele św. Elżbiety.</div> | Plik:Raczyńska Elżbieta.jpg|<div style='text-align:justify;>Fragment epitafium zmarłej w 1689 r. podczas porodu 19-letniej Elżbiety Zuzanny, żony pastora Georga Teubnera, czyli po prostu Eli Raczyńskiej, chyba z Leszna (tam przed Wrocławiem pracował Teubner). Pastor miał potem jeszcze trzy żony, zmarł w 1735 r. i też ma epitafium w kościele św. Elżbiety.</div> | ||
Plik:Sperlinberg.jpg|Wróblowe Wzgórze (Sperlinberg) - dziś w obrębie placu Uniwersyteckiego; widok sprzed 1727 od południa: po lewej Stajnie Królewskie, po prawej Brama Cesarska i część zachodniego skrzydła Zamku, między nimi domy mieszczańskie. | Plik:Sperlinberg.jpg|Wróblowe Wzgórze (Sperlinberg) - dziś w obrębie placu Uniwersyteckiego; widok sprzed 1727 od południa: po lewej Stajnie Królewskie, po prawej Brama Cesarska i część zachodniego skrzydła Zamku, między nimi domy mieszczańskie. | ||
Plik:Kościół św. Doroty w XVIII w.jpg|Klasztor i kościół św. Doroty na rysunku Friedricha Bernharda Wernera; stan na rok 1730 | |||
Plik:Werner Probst port magazyny Kępa Mieszczańska.jpg|Port i magazyny kupieckie na Kępie Mieszczańskiej, 1760 lub niedługo po | Plik:Werner Probst port magazyny Kępa Mieszczańska.jpg|Port i magazyny kupieckie na Kępie Mieszczańskiej, 1760 lub niedługo po | ||
Plik:Werner Probst Nepomucen.jpg|Kolegiata św. Krzyża, Sierociniec, kościół św. św. Piotra i Pawła oraz pomnik św. Jana Nepomucena od południa, 1760 lub niedługo po | Plik:Werner Probst Nepomucen.jpg|Kolegiata św. Krzyża, Sierociniec, kościół św. św. Piotra i Pawła oraz pomnik św. Jana Nepomucena od południa, 1760 lub niedługo po | ||
| Linia 39: | Linia 42: | ||
Plik:Altbussergasse 1827.jpg|ul. Łaciarska (''Altbussergasse'') w kierunku północnym, rys. Henryk Mützel, 1827 | Plik:Altbussergasse 1827.jpg|ul. Łaciarska (''Altbussergasse'') w kierunku północnym, rys. Henryk Mützel, 1827 | ||
Plik:Straubingera dom 1824.jpg|Dom z wykuszem|Dom parafialny przy ul. Łaciarskiej, rys. 1824; tzw. dom [[Oswald Straubinger|Oswalda Straubingera]] | Plik:Straubingera dom 1824.jpg|Dom z wykuszem|Dom parafialny przy ul. Łaciarskiej, rys. 1824; tzw. dom [[Oswald Straubinger|Oswalda Straubingera]] | ||
Plik:Kaplica Materna 1824.jpg|<div style='text-align:justify;>Kaplica św. Materna na dawnym przykościelnym cmentarzu [[Epitafia i płyty nagrobne na zewnętrznych ścianach wrocławskiej fary elżbietańskiej|kościoła św. Elżbiety]]. Jej dolna część to było ossuarium na kości wydobywane przy kolejnych pochówkach w kościele i na przykościelnym cmentarzu; rozebrana w 1848 r.</div> | |||
Plik:Grossman Panorama.jpg|Panorana Wrocławia ok. 1830 r. z wieży kościoła pw. Świętego Krzyża; Maximilian von Grossmann | Plik:Grossman Panorama.jpg|Panorana Wrocławia ok. 1830 r. z wieży kościoła pw. Świętego Krzyża; Maximilian von Grossmann | ||
Plik:Dressler Adolf Transport.jpg|Transport jeńców austriackich na Dworcu Świebodzkim we Wrocławiu w 1866; obraz Adolfa Dresslera z 1868 r. | Plik:Dressler Adolf Transport.jpg|Transport jeńców austriackich na Dworcu Świebodzkim we Wrocławiu w 1866; obraz Adolfa Dresslera z 1868 r. | ||
| Linia 46: | Linia 50: | ||
Plik:Schweidnitzerstraße 8 Gemälde von Paul Linke.jpg|Były dom na Schweidnitzerstraße 8 (róg Schloßohle), siedziba firmy Th. Lichtenberg; obraz autorstwa Paula Linke, ok. 1900 | Plik:Schweidnitzerstraße 8 Gemälde von Paul Linke.jpg|Były dom na Schweidnitzerstraße 8 (róg Schloßohle), siedziba firmy Th. Lichtenberg; obraz autorstwa Paula Linke, ok. 1900 | ||
Plik:Nowy Ratusz Lessingplatz.jpg|Projekt zabudowy Lessingplatz (plac Powstańców Warszawy) z pocz. XX w. (Richard Plüddemann); miał tu powstać Nowy Ratusz miasta. | Plik:Nowy Ratusz Lessingplatz.jpg|Projekt zabudowy Lessingplatz (plac Powstańców Warszawy) z pocz. XX w. (Richard Plüddemann); miał tu powstać Nowy Ratusz miasta. | ||
Plik:Wojszyce 1885.jpg|Wojszyce; "Dom wiejski w Wojszycach" rysunek Theodora Blätterbauera z 1885 r. | |||
Plik:Asylhaus auf der Hofchenstraße.jpg|Stary przytułek przy Höfchenstraße (Zielińskiego); przytułek powstał w 1872 r.; rysunek z I dziesięciolecia XX w. | Plik:Asylhaus auf der Hofchenstraße.jpg|Stary przytułek przy Höfchenstraße (Zielińskiego); przytułek powstał w 1872 r.; rysunek z I dziesięciolecia XX w. | ||
Plik:Schweidnitzer Straße projekt 1941.jpg|Wizja wyglądu ul. Świdnickiej; Hans Jessen w 1941 r. | |||
Plik:Plac Grunwaldzki IV 1945.jpg|Budowa lotniska wzdłuż Kaiserstraße (Plac Grunwaldzki) w kwietniu 1945 r.; rys. Paul Rose | Plik:Plac Grunwaldzki IV 1945.jpg|Budowa lotniska wzdłuż Kaiserstraße (Plac Grunwaldzki) w kwietniu 1945 r.; rys. Paul Rose | ||
</gallery> | </gallery> | ||
== Mapy, plany == | |||
<gallery mode="packed" heights=230> | |||
Plik:Wrocław 1241.jpg|Wrocław przed najazdem mongolskim w 1241 r. | |||
Plik:Wrocław 1300.jpg|Wrocław ok. 1300 r. | |||
Plik:Wrocław w końcu XV w.jpg|[[Wrocław pod koniec XV w.|Wrocław pod koniec XV w.]] | |||
Plik:Wroclaw 1562.jpg|Plan Wrocławia Weihnerów, 1562 | |||
Plik:Wrocław ok. 1750.jpg|Wrocław ok. 1750 r. (Friedrich Bernhard Wernher) | |||
</gallery> | |||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
[[Kategoria:Ikonografia Wrocławia]] | [[Kategoria:Ikonografia Wrocławia]] | ||
[[Kategoria:Galerie]] | [[Kategoria:Galerie]] | ||
Aktualna wersja na dzień 10:23, 13 sie 2025
Stary Wrocław
Zobacz też: Stary Wrocław - fotografie i Wrocław fotografie
-
Zaginiony nagrobek Piotra Własta (zm. 1153) i jego żony Marii powstały ok. 1270 r. w opactwie św. Wincentego na Ołbinie; rys. z XVIII w.
-
Pieczęć wielka Rady na dokumencie z 1292 r.; wizerunek św. Jana Chrzciciela w otoczeniu miejskich symboli architektonicznych - podwójnych murów z furtami i wieżami oraz wyłaniającego się zza nich szczytu kościoła; w otoku napis SIGILLUM CIVITATIS WRATISLAVIE.
-
Płyta z z przedstawieniem kobiety i mężczyzny (MNWr) ok. 1380. (fot, 2023). Pochodzi z kamienicy nr 30 przy wrocławskim Rynku. Niegdyś tzw. Stary Ratusz lub Pod Polskim Królem czy Pod Królem Augustem, dziś symboliczna świątynia współczesności (McDonald’s). Kim oni są? "Zachowany fragment z rzeźbionymi półfigurami stanowił zapewne dolne zamknięcie otworu okiennego, jakby jego iluzjonistyczne przedłużenie. Para młodych ludzi wychyla się z okna, opierając się wygodnie o parapet i spoglądając na znajdującą się poniżej ulice i plac. W ich eleganckich gestach można dostrzec pewne rysy dworskości (Kaczmarek 1999)." Koncepcje były różne. Po prostu mieszczańska para, może para w momencie zaślubin. Hipoteza, że kamienica w III ćwierci XIV w. została adaptowana na siedzibę pobytową władców oraz dla starostów królewskich wiąże się z domniemaniem, że to młodzi król Wacław IV Luksemburski oraz jego żona Joanna Bawarska, a jeżeli nie oni to może osoby z ich orszaku - dworzanin, dwórka?
-
Zygmunt Luksemburski nadaje lenno arcybiskupowi Trewiru, elektorowi Ottonowi z Ziegenhain w czasie Sejmu Rzeszy we Wrocławiu w 1420 r.; w tle egzekucja skazańców, buntowników wrocławskich z roku 1418. Reichstag we Wrocławiu odbył się podczas pobytu tu Zygmunta od początku stycznia do początku kwietnia 1420 r. Z kroniki Eberharda Windecke (lata 40. XV w.).
-
Rajca Dawid Jentsch i ławnik Wawrzyniec Heugel w roku 1488[1]
-
Rajcy wrocławscy wg rysunku z XV w. (rysunku z lewej)
-
Herb Wrocławia według oryginalnej miniatury w dokumencie cesarskim z 10 lipca 1530 roku, zatwierdzającym dyplom herbowy z 12 lutego 1530 r.
-
Ostatnia Wieczerza, 1537; portret zbiorowy patrycjuszy wrocławskich ukazanych jako uczestnicy Ostatniej Wieczerzy; Jezus - Jakub Boner, wśród apostołów Hans Rybisch, Hans Metzler, Albrecht Sauermann.
-
Matthäus Merian, panoramowa Wrocławia, 1650
-
Rada Wrocławia podczas obrad w 1688; Georg Scholtz Młodszy
-
Fragment epitafium zmarłej w 1689 r. podczas porodu 19-letniej Elżbiety Zuzanny, żony pastora Georga Teubnera, czyli po prostu Eli Raczyńskiej, chyba z Leszna (tam przed Wrocławiem pracował Teubner). Pastor miał potem jeszcze trzy żony, zmarł w 1735 r. i też ma epitafium w kościele św. Elżbiety.
-
Wróblowe Wzgórze (Sperlinberg) - dziś w obrębie placu Uniwersyteckiego; widok sprzed 1727 od południa: po lewej Stajnie Królewskie, po prawej Brama Cesarska i część zachodniego skrzydła Zamku, między nimi domy mieszczańskie.
-
Klasztor i kościół św. Doroty na rysunku Friedricha Bernharda Wernera; stan na rok 1730
-
Port i magazyny kupieckie na Kępie Mieszczańskiej, 1760 lub niedługo po
-
Kolegiata św. Krzyża, Sierociniec, kościół św. św. Piotra i Pawła oraz pomnik św. Jana Nepomucena od południa, 1760 lub niedługo po
-
Odra od wschodu z Ostrowem Tumskim oraz fragmentami Nowego i Starego Miasta, 1760 lub niedługo po
-
Widok Ostrowa Tumskiego i Wyspy Piaskowej we Wrocławiu, 1760 lub po 1760 r.
-
Plac Nankiera od wschodu, 1760 lub po 1760 r.
-
Plac Nankiera na XVIII-wiecznym miedziorycie (wg rys. F. B. Wernera)
-
Widok ratusza od zachodu z wartownią i Targiem Rybnym oraz wschodnią częścią placu południowego Rynku, 1760 lub po 1760 r.
-
Rynek, strona Targu Łakoci (Naschmarkt-Seite). Nazwa pochodziła od towarów sprzedawanych po tej stronie rynku (towary spożywcze, owoce, tłuszcze). 1760 lub niedługo po.
-
Widok placu południowego Rynku we Wrocławiu od zachodu, 1760 lub po 1760 r.
-
Widok placu zachodniego Rynku zwanego Targiem Wełny we Wrocławiu od południa, 1760 lub po 1760 r.
-
Widok placu wschodniego Rynku we Wrocławiu od południa, 1760 lub po 1760 r.
-
Plac Solny od północy, 1760 lub po 1760 r.
-
Uniwersytet, 1760 lub niedługo po
-
Kościół św. Marii Magdaleny we Wrocławiu od północnego zachodu, 1760 lub po 1760 r.
-
Pałac królewski i klasztor oo. Kapucynów Mniejszych we Wrocławiu od południa, 1760 lub niedługo po
-
Pałac Hatzfeldów od południa, po 1774 r.
-
Uniwersytet Wrocławski od północy i tak zwany Długi Most przez Odrę, ok. 1800 r.
-
Bieg o futro; miedzioryt z 1734 r.
-
Bieg po futro; miedzioryt z 1802 r.
-
ul. Świdnicka, rys. Hans Mützel, 1828
-
ul. Łaciarska (Altbussergasse) w kierunku północnym, rys. Henryk Mützel, 1827
-
Dom parafialny przy ul. Łaciarskiej, rys. 1824; tzw. dom Oswalda Straubingera
-
Kaplica św. Materna na dawnym przykościelnym cmentarzu kościoła św. Elżbiety. Jej dolna część to było ossuarium na kości wydobywane przy kolejnych pochówkach w kościele i na przykościelnym cmentarzu; rozebrana w 1848 r.
-
Panorana Wrocławia ok. 1830 r. z wieży kościoła pw. Świętego Krzyża; Maximilian von Grossmann
-
Transport jeńców austriackich na Dworcu Świebodzkim we Wrocławiu w 1866; obraz Adolfa Dresslera z 1868 r.
-
Zaułek Sakwowy we Wrocławiu; obraz Adolfa Dresslera, ok 1880 r.
-
Dom parafialny przy ul. Łaciarskiej, rys. 1887
-
Róg Łaciarskiej i św. Marii Magdaleny; budynek parafialny; widoczna kapliczka Foyta; rys. 1829
-
Były dom na Schweidnitzerstraße 8 (róg Schloßohle), siedziba firmy Th. Lichtenberg; obraz autorstwa Paula Linke, ok. 1900
-
Projekt zabudowy Lessingplatz (plac Powstańców Warszawy) z pocz. XX w. (Richard Plüddemann); miał tu powstać Nowy Ratusz miasta.
-
Wojszyce; "Dom wiejski w Wojszycach" rysunek Theodora Blätterbauera z 1885 r.
-
Stary przytułek przy Höfchenstraße (Zielińskiego); przytułek powstał w 1872 r.; rysunek z I dziesięciolecia XX w.
-
Wizja wyglądu ul. Świdnickiej; Hans Jessen w 1941 r.
-
Budowa lotniska wzdłuż Kaiserstraße (Plac Grunwaldzki) w kwietniu 1945 r.; rys. Paul Rose
Mapy, plany
-
Wrocław przed najazdem mongolskim w 1241 r.
-
Wrocław ok. 1300 r.
-
Plan Wrocławia Weihnerów, 1562
-
Wrocław ok. 1750 r. (Friedrich Bernhard Wernher)
Przypisy
- ↑ Widoczna na obrazku data 1408 to najpewniej wynik zatarcia dolnej części ósemki. Ernst Kloss, Die Schlesische Buchmalerei des Mittelalters, Berlin: 1942, s. 259, zastanawia się między rokiem 1488 a 1499. Bardziej prawdopodobny jest rok 1488, gdyż obaj patrycjusze zasiadali wówczas w ratuszu. Jentsch był w tym roku zastępcą seniora rady, a Heugel szóstym ławnikiem. Na początku lat 90. Wawrzyniec Heugel zniknął z władz miasta (ostatni raz zasiadał w ławie w 1493 r.), pomimo że żył do roku 1513. Dawid Jentsch był o wiele aktywniejszym "samorządowcem", zajmował też wyższe stanowiska. W roku śmierci (1499) był ławnikiem.