Tekst źródłowy strony Pomnik Jana XXIII na Ostrowie Tumskim

<div style="float: right;">{{Wrocław}}</div>
[[Plik:Wroclaw Jan XXIII 2017.jpg|alt=Pomnik papieża Jana XXIII we Wrocławiu|thumb|left|400px|1. Pomnik Jana XXIII, fot. 2017]]
[[Plik:Wroclaw Jan XXIII.jpg|alt=Pomnik papieża Jana XXIII we Wrocławiu|thumb|400px|left|2. Pomnik Jana XXIII, fot. 2017]]
Pomnik '''papieża Jana XXIII''' przy ul. Świętego Marcina na Ostrowie Tumskim we [[Wrocław]]iu został odsłonięty 5 czerwca 1968 r. Nie jest to fundacja kościelna ani wiernych, lecz powstała decyzją władz PRL-u z powodów politycznych i patriotycznych. 
[[Plik:Wrocław Jan XXIII 1968.jpg|thumb|250px|alt=Pomnik Jana XXIII|3. Odsłonięcie pomnika Jana XXIII 5 czerwca 1968 r.]] 
Status międzynarodowy tzw. Ziem Odzyskanych, czyli ziem zachodnich i północnych współczesnej Polski, które należały wcześniej do Niemiec, był przez długi czas po II wojnie światowej nieuregulowany. Ze wschodnimi Niemcami  podpisano co prawda umowę w 1950 r. (układ zgorzelecki), w którym NRD uznawała granicę na Odrze i Nysie, mieniąc się reprezentantem całych Niemiec, ale oczywiście miało to znaczenie tylko wewnątrz kontrolowanego przez Rosję Sowiecką obozu państw, a nie w ogólnoświatowych stosunkach międzynarodowych. Dla  tych kluczowe było stanowisko drugiego państwa niemieckiego. Tymczasem RFN długo zwlekała z oficjalnym uznaniem granicy. Dopiero w grudniu 1970 podpisany został układ pomiędzy rządami PRL i RFN o podstawach normalizacji wzajemnych stosunków, w którym Niemcy Zachodnie uznawały granicę na Odrze i Nysie Łużyckiej. Niestety jego ratyfikacja po stronie niemieckiej się opóźniała i została powiązana z  orzeczeniem niemieckiego Trybunału Konstytucyjnego, który zinterpretował Układ w ten sposób, że co prawda nie jest on sprzeczny z niemiecką konstytucją, ale  nie jest jednak uznaniem granicy na Odrze i Nysie, tylko przyjęciem przez RFN powojennego  stanu rzeczy do wiadomości i deklaracją niepodejmowania działań zbrojnych w celu jego zmiany. Ostateczne uznanie granicy nastąpiło, a właściwie zostało na Niemcach wymuszone, w związku ze zjednoczeniem państw niemieckich w 1990 r. (''Traktat między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec o potwierdzeniu istniejącej między nimi granicy'' z 14 listopada 1990 ratyfikowany przez Niemcy 16 grudnia 1991). 

Otóż Jan XXIII, na audiencji podczas soboru watykańskiego II dla kardynała Wyszyńskiego i grupy polskich biskupów, mówił o więzach polsko-włoskich i wspomniał też swojego krajana z Bergamo, pułkownika Francesco Nullo, uczestnika powstania styczniowego, wyrażając zadowolenie, że został on uhonorowany również we Wrocławiu. Tu papież użył słów "Na Ziemiach Zachodnich po wiekach odzyskanych" (cytat widać na transparencie na zdjęciu z uroczystości odsłonięcia pomnika - zdj. nr 3). Słowa te zostały przekazane przez polskich księży i wywołały oficjalny protest ambasadora RFN przy Stolicy Apostolskiej. W odpowiedzi Watykan wystosował notę, że nie jest to stanowisko prawne Soboru, a rozmowy papieża z Ojcami Soboru są objęte tajemnicą. Ponadto wyjaśniono, że polityka Watykanu wobec Ziem Zachodnich nie uległa zmianie. Pomimo to komunistyczne władze Polski uznały incydent za pozytywny gest papieża w stosunku do Polski i początek przełomu w staraniach o ustanowienie na Ziemiach Zachodnich pełnoprawnej polskiej administracji kościelnej. Po śmierci papieża (1963) postanowiono uhonorować go we Wrocławiu. 

Autorką pomnika jest Ludwika Nitschowa, twórczyni m.in. warszawskiej Syreny. Wykonanie (odkucie) powierzono trzem młodym artystom związanym z Akademią Sztuk Pięknych w Warszawie: Stanisławowi Kulonowi, Stanisławowi Michalikowi i Eugeniuszowi Kozakowi.  Postać papieża stoi na niskim cokole płytowym wyłożonym granitem. Przednia ściana tej podstawy zawiera inskrypcję będącą tytułem  encykliki PACEM IN TERRIS. Figurę papieża w szatach liturgicznych, z wyciągniętą do błogosławieństwa ręką, wykuto w białych granitowych ciosach. Tylko twarz zachowuje realizm z ukazaniem rysów. Udanym zamierzeniem autorki projektu było podkreślenie gestu błogosławieństwa i wizualny efekt monumentalności, co osiągnięte zostało  syntetycznym ujęciem kształtu sylwetki. Jednocześnie całość oddaje wizerunek Jana XXIII ujęty w przydomku ''dobry papież Jan'' (''Jan Uśmiechnięty''). Postać zwrócona jest  w kierunku dużego pustego placu, a patrzący na pomnik widzą go na malowniczym tle kościołów Ostrowa (św. Marcina i św. Krzyża).  

Hierarchia kościelna (biskupi) odcięła  się od pomysłu budowy  pomnika uważając, że ma tu miejsce propagandowa manipulacja. Władzom udało się jednak zgromadzić na odsłonięciu ok. 1 000 "księży-patriotów" z całego kraju co można uznać za sukces. 

Jan XXIII został beatyfikowany przez papieża Jana Pawła II 3 września 2000, a 27 kwietnia 2014 r. papież Franciszek ogłosił go, razem z Janem Pawłem II, świętym.  Mszę koncelebrował emerytowany papież Benedykt XVI.  W kanonizacji na placu Świętego Piotra uczestniczyło ok. 800 tys. wiernych oraz 61 delegacji państwowych z 54 krajów, w tym 19 głów państw, 24 premierów i 23 ministrów, a także przewodniczący Rady Europejskiej i przewodniczący Komisji Europejskiej. Obecne  były też delegacje Kościołów i religii: anglikańskiego, prawosławnego, przedstawiciele społeczności islamskiej oraz żydowskiej z USA, Włoch, Izraela, Polski i Argentyny, m.in. rabin Polski Michael Schudrich. 
{{Publikacja|2017|2017}}

[[Kategoria:Wrocław|Jan XXIII]]
[[Kategoria:Kapliczki z okresu PRL|Wrocław]]
[[Kategoria:Figury|Wrocław]]
[[Kategoria:Patroni kapliczek|Jan XXIII]]