Pomniki Trójcy Świętej w Izbicku i Wysokiej

Ten artykuł jest w fazie tworzenia

Jedyne dwa barokowe pomniki Trójcy świętej w woj. opolskim, a bodaj jedyne wolno stojące przedstawienia Trójcy Świętej na całym Górnym Śląsku, stoją w odległości 13 km od siebie w Izbicku (Stubendorf) i Wysokiej (Wyssoka).

Pomnik w Izbicku datowany jest nieraz pochopnie na rok 1629, gdyż taka data znajduje się na cokole, a pod nią jeszcze data 1927. Ta druga jest prawdopodobnie datą odnowienia, może przeniesienia. Rok 1629 jest niemożliwy jako czas powstania figury w tym kształcie. To stylistycznie późny barok, nawet rokoko. Z pewnością wiek XVIII, najpewniej jego połowa. Pewną wskazówką może być pomnik Trójcy Świętej w pobliskiej Wysokiej. Podobny formą, ułożeniem postaci. Jego datowanie z chronostychów to 1748. Obydwa pomniki mogą być fundacjami mającymi ze sobą chociażby taki związek, że postawienie pierwszego było inspiracją, ale i wzorem dla powstania drugiego.

Wysoka

Późnobarokowa wolnostojąca figura, kolumna Trójcy Świętej z 1748 r., na skrzyżowaniu dróg, na północnym końcu wsi (50°28'39.7"N 18°10'29.5"E).

Szeroko skomponowana grupa Świętej Trójcy: Bóg Ojciec i Syn, siedzący z dużym krzyżem po Jego prawej stronie. Obydwaj opierają się jednym ramieniem o dużą kulę ziemską. Nad nimi gołębica Ducha Świętego w znaku trójkąta. Postacie są do siebie obrócone w skręconej pozycji. Kształty komponowane pod kątem. Dynamiczna obróbka. Grupa przeznaczona do oglądania od przodu unosi się na chmurach z aniołkami, które tworzą smukłą bezpośrednią podstawę, która z kolei umieszczona jest na trójczłonowym postumencie. Narożniki każdej z trzech nałożonych na siebie części ozdobione wolutami o różnych kształtach. Ozdobna dekoracja. Napisy na najniższej części (cokole). Na najwyższej ornament w typie Laub- und Bandelwerk. Z przodu na środkowej kartusz z herbem Ostoja.

Nie ma informacji kto ani czemu ufundował pomnik. Pomocne mogą być inskrypcje, ogólne informacje o wsi i okolicy oraz legendy. Co do tych ostatnich to według zasłyszanej od mieszkańca wsi opowieści miejscem ustawienia figury miał być plac koło kościoła pw. św. Floriana, który znajduje się ok. 500, na południe, w centrum wsi. Jednak ciągnące wóz z gotowymi elementami pomnika woły zatrzymały się na skrzyżowaniu i uznano to za znak, że Trójca wybrała w ten sposób dla siebie miejsce. Trzeba tu zauważyć, że jest tu widoczne nachylenie drogi prowadzącej do wsi i dalej w kierunku Góry Świętej Anny (właściwie to już jej zbocza).

Chronostychy

Z każdej strony cokołu pomnika znajduje się inskrypcja w formie chronostychu. Chronogram daje zawsze datę 1748.

Przód:

GLorIae
PatrIs IngenItI FILII
VnIgEnItI
et spIrItVs ab VtroqVe
proCeDentIs
OMnIs bonI FontIs
erreXIt
C: I: de S: H: D. In W: et B:

Pierwszy bok:

SIste hIC
qVI CernIs:
FIgVra est DeI TrIVnIVs
honora
qVoD sIgnat
In spIrItV et VerItate
aDora

Drugi bok:

Sta et VIDe:
oMnIpotentIa PatrIs
sapIentIa FILII
SpIrItVs sanCtI
bonItas InfInIta
sors TVa feLIX
aeterna VIta

Galeria

• 

  Trójca Święta na kolumnie w Wysokiej, pow. strzelecki (fot. 2015).

• 

  Izbicko, pow. strzelecki; Trójca Święta (fot. 2015).

• 

  Wysoka, pow. strzelecki; kolumna Trójcy świętej, 1748 (fot. 2015).

• 

  Izbicko, pow. strzelecki; pomnik Trójcy Świętej, XVIII w. (fot. 2015).

• 

  Herb na cokole kolumny Trójcy Świętej w Wysokiej.

• 

  Inskrypcja na cokole kolumny Trójcy Świętej w Wysokiej, przód

• 

  Inskrypcja na cokole kolumny Trójcy Świętej w Wysokiej, bok 1

• 

  Inskrypcja na cokole kolumny Trójcy Świętej w Wysokiej, bok 2

• 

  Procesja w dniu św. Marka 1929 r.; Wysoka, pow. strzelecki.

• 
  Fragment cokołu pomnika w Izbicku z datami 1629 i 1927. Cokół jest wtórny i najpewniej właśnie z roku 1927. Data 1629 została wówczas umieszczona prawdopodobnie jako data powstania figury. Jest ona oczywiście nierealna.

Święty Jan Nepomucen w Izbicku

• 

  Izbicko, pow. strzelecki; barkowa figura św. Jana Nepomucena z 1723 r. (fot. 2018)

• 

  Św. Jan Nepomucen, 1723; Izbicko (fot. 2018)

• 
  Herby w małżeńskim aliansie na cokole figury św. Jana Nepomucena w Izbicku. Według Katalogu Zabytków Sztuki (Powiat strzelecki 1961, 14): kartusz z niezidentyfikowanym herbem. To herb małżeństwa: von Larisch (mąż - prawa strona herbowa) i prawdopodobnie von Scharowetz (żona - lewa strona herbowa). To z pewnością fundatorzy figury. Larischowie byli w tym czasie właścicielami Izbicka.

Zobacz

• Kolumny Trójcy Świętej w hrabstwie kłodzkim i na Śląsku
• Kolumna Trójcy Świętej w Kłodzku
• Kolumna Trójcy Świętej w Lizawicach
• Kolumny Trójcy Świętej w Mielniku i Gorzanowie
• Pomnik Trójcy Świętej w Szalejowie Dolnym
• Tron Łaski z 1677 r. w Lesicy

Literatura

• Adamczewska Agnieszka. Die Dreifaltigkeitssäulen in Schlesien. W: Studien zur europäischen Barock- und Rokokoskulptur. Konstanty Kalinowski red. Poznań: 1985, s. 273-287.
• Baruchsen Lydia. Die schlesische Mariensäule. Ursprung, Wesen und Beziehungen zu verwandten Denkmalgruppen. Breslau: 1931, s. 144, 145
• Katalog zabytków sztuki w Polsce. T. 7, Województwo opolskie. Z. 14, Powiat strzelecki. Jerzy Łoziński i Barbara Wolff red. Warszawa: 1961, s. 14 i 56.
• Lutsch Hans. Verzeichnis der Kunstdenkmäler der Provinz Schlesien, Bd. 4. Die Kunstdenkmäler der Landkreise des Reg.-Bezirks Oppeln. Breslau: 1894, s. 281
• Sękowski Roman. Materiały do dziejów własności ziemskiej na Górnym Śląsku na przykładzie okolic Leśnicy. W: Osiem wieków ziemi leśnickiej. Wrocław: 2002, s. 33-89.
• Szymański Józef. Herbarz rycerstwa polskiego z XVI wieku. Warszawa: 2001.