Hans Prockendorff

Z Silesiacum
Przejdź do nawigacjiPrzejdź do wyszukiwania

Wrocławski patrycjusz Hans Prockendorff (zm. 15 lipca 1507 r.) - kupiec i przedsiębiorca górniczy, członek władz miasta jako rajca w 1515 i 1516 r. oraz ławnik w latach 1510, 1514 i 1517. Był też członkiem (Königlicher Mann), królewskiego sądu ziemskiego księstwa wrocławskiego (Manngericht). Właściciel podwrocławskich wsi: Sadków (Groß Schottgau), Sadkówek (Klein Schottgau) i połowy Sośnicy (Schosnitz) w gminie Kąty Wrocławskie, Żórawina (Rothsürben) oraz połowy Kobierzyc (Koberwitz)[1].

Karierę w Ratuszu rozpoczął od 9 miejsca (Hansz Brockendorff) w ławie w 1510 r. Było to ostatnie miejsce patrycjuszowskie. Za nim zasiadało tylko dwóch przedstawicieli cechów. 10 kramarz Jeronimus Ditterich i 11 rzemieślnik Thomas Sponsberg. W 1514 r. był już 6 ławnikiem (Hannsz Brockendorff). 1517 - 2 (Hannsz Brockendorff). 1515- 3 rajca (Hannsz Prockendorff). W roku 1516 Hans był piątym rajcą (Hansz Brockendorff) czyli miejskim skarbnikiem gdyż do tego miejsca w radzie była przypisany ten urząd. Niemiecka nazwa Kämmerer (z łac. camerarius, questor) tłumaczona jest często jako komornik ale bardziej pasuje skarbnik. W dawnej Polsce używano też w miastach (gł. Wielkopolska od XV w.) spolszczonego Kämmerer w formie kamlarz, kamelarz. Wrocławski Kämmerer zarządzał miejskimi podatkami, ich poborem. Obciążenia podatkowe i budżet miasta ciągle rosły, więc w XV w. do pomocy skarbnik otrzymał zastępców rekrutujących się z grona ławników[2]. Ważną funkcją Hansa była zasiadanie jako asesor (sędzia) w sądzie ziemskim księstwa wrocławskiego (Manngericht). Był to sąd dla posiadaczy ziemskich na prawie rycerskim czyli sąd lenników (sąd manów[3]). Wywodził się z sądu nadwornego książąt wrocławskich i był najwyższym sądem księstwa. W czasach książęcych zasiadali w nim rycerze pod przewodnictwem księcia lub jego pełnomocnika. Po 1335 r., gdy księstwo stało się własnością królów czeskich, przewodniczącym był starosta. Asesorami nazywanymi Königlicher Mann byli w odróżnieniu od innych księstw nie tylko rycerze (szlachta) księstwa ale również obywatele Wrocławia posiadający nieruchomości ziemskie w weichbildach wrocławskim i średzkim. Czterech Königliche Manne mieszczan wybierali rycerze, a czterech Königliche Manne rycerzy wybierali mieszczanie. Sąd ten rozstrzygał w sprawach lenn i dóbr rycerskich. Do jego właściwości należały sprawy rycerzy (szlachty) księstwa, sprawy osób różnych stanów, sprawy pomiędzy mieszkańcami księstwa i osobami z zewnątrz, a także sprawy między komunami (np. miastami). Przed sądem manów stawał też król.

Przypisy

  1. ↑ Stan własności na rok 1488.
  2. ↑ W późniejszych czasach - od 1549 r. tworzyli oni wspólnie urząd kameralny (Kammeramt), a jeszcze później Miejski Urząd Rentowy (Rentamt).
  3. ↑ Man to staropolska nazwa lennika.

Literatura

  • Codex Diplomaticus Silesiae T.11 Breslauer Stadtbuch enthaltend die Rathslinie von 1287 ab und Urkunden zur Verfassungsgeschichte der Stadt. Breslau: 1882.
  • Heck Roman. Struktura społeczna średniowiecznego Wrocławia na przełomie XIV/XV wieku. Sobótka vol. 7 (1952) s. 57-94.
  • Pusch Oskar. Die Breslauer Rats- und Stadtgeschlechter in der Zeit von 1241 bis 1741. Bd 3 (L-R). Dortmund: Forschungsstelle Ostmitteleuropa, 1988.
  • Słownik staropolski. Tom IV, L-M. Wrocław–Warszawa–Kraków 1963–1965.
Źródło: „https://silesiacum.pl/w/index.php?title=Hans_Prockendorff&oldid=12896”