Kamienne krzyże w Rudzicy
Kamienne krzyże we wsi Rudzica (Katholische Pfaffendorf) gm. Siekierczyn, pow. lubański.
Kamienny krzyż po wewnętrznej stronie muru cmentarza kościelnego
Niewielki krzyż (70x39) po wewnętrznej stronie muru cmentarza kościelnego w Rudzicy - kościół pw. św. Katarzyny (51°06'45.3"N 15°08'54.8"E).
Opisywany w czasach niemieckich jako krzyż osoby wyłączonej ze wspólnoty wiernych i pochowanej osobno - w niepoświęconej ziemi (pod murem, za murem czy w ogóle poza wsią). Taki krzyż wskazywał hańbiące miejsce pochówku, odległe od ośrodka modlitw pomagających skrócić czyściec (kościoła, a najlepiej ołtarza) i był ostrzeżeniem dla żyjących przed podobnym losem. Jednocześnie był też czymś w rodzaju pomocy wielkiemu grzesznikowi czy osobie zmarłej nagle, gdyż swoją odrębnością prowokował do modlitwy za tę konkretnie osobę, co skutkowało skróceniem jej czyścowych mąk. Nie wiadomo, czy ten przekaz o "krzyżu wykluczonego" jest oparty na ogólnej obserwacji zwyczajów związanych ze śmiercią i pochówkiem, czy też na zachowanej przez przedwojennych mieszkańców pamięci o konkretnym przypadku. Niezależnie od tego opowieść miała niewątpliwie związek z katolickim charakterem wsi. Była ona własnością lubańskich magdalenek i jak to nieraz się działo z mieszkańcami miejscowości związanych z instytucjami kościelnymi, ludność pozostała katolicka, tworząc małą enklawę w jednolicie protestanckim regionie. Rudzica była wysuniętą najdalej na zachód katolicką wsią na pruskim Śląsku. Nie wiadomo też, kiedy krzyż pojawił się w murze cmentarnym.
Jak prawie wszystkie kamienne krzyże na Śląsku przez pewien czas (II poł. XX w. i początek XXI) uważany był za tzw. krzyż pokutny. Nie miało to w rzeczywistości podstaw.
Krzyż ze zlepieńca przy głównej drodze przez Rudzicę
Wykonany ze zlepieńca krzyż o wymiarach 94x96x29 cm stoi po wschodniej stronie drogi, w pobliżu posesji 129 i niedaleko metalowego krzyża na murowanym postumencie, prawdopodobnie z XIX w. (51°06'48.9"N 15°08'55.6"E).
-
Kamienny krzyż w murze cmentarza w Rudzicy
-
Kamienny krzyż przy drodze w Rudzicy
Literatura
- Beck S. Steinkreuze, Gebirgsfreund. Illustierte Zeitschrift für Topographie, Geschichte und Touristik des Riesen-und Isergebirges, des Eulen-und Glatzergebirges, des Jeschken-und Lausitzer Gebirges, Nordböhmens und des Spreewaldes”, Jg. 20, 15.10.1898, s. 232.
- Hellmich M. Aufruf zur Mitteilung von Nachrichten über das Vorkommen von Steinkreuzen in Schlesien. „Schlesische Geschichtsblätter. Mitteilungen des Vereins für Geschichte Schlesiens”, Nr. 3, 1909, s. 67.
- Schi M. Pfaffendorf Kr. Lauban. Die Heimat. Beilage des Neuen Görlitzer Anzeigers, Nr 47, 1932, s. 185.
- Wojtucki Daniel. Zabójstwo i pojednanie - kamienne krzyże na Górnych Łużycach. Cz. 2. Powiat lubański. Szkice Górnołużyckie Tom XI-XII, 2006, s. 23.
- Herr O. Steine am Wege. Die Zeugen mittelalterlichen Rechts in der Preußischen Oberlausitz. Görlitz 1929.
