Kapliczka wojenna w Przemkowie

Na byłym kościele ewangelickim, a współcześnie cerkwi św. Michała Archanioła w Przemkowie (Primkenau) wisi drewniana płaskorzeźba powstała w 1916 roku w intencji podtrzymania ducha wojennego mieszkańców miasta.

W trzecim roku I wojny światowej społeczeństwo niemieckie odczuwało narastające zmęczenie i zniechęcenie związane z długotrwałym konfliktem. Racje żywnościowe były coraz bardziej ograniczone, co prowadziło do głodu i niedożywienia w wielu miastach. Morale wśród cywilów i żołnierzy zaczęło słabnąć, a wsparcie dla wojny malało. Codzienne życie stawało się coraz trudniejsze, a wiele rodzin musiało radzić sobie z utratą bliskich na froncie. Propaganda wojenna nadal próbowała podtrzymywać ducha walki, ale realia życia codziennego były coraz bardziej przytłaczające. Brak surowców i blokada morska powodowały poważne problemy gospodarcze. W miastach dochodziło do protestów i strajków, domagających się zakończenia wojny i poprawy warunków życia. Wzrosły napięcia polityczne, a nastroje rewolucyjne zaczęły się szerzyć w różnych regionach Niemiec. Nadzieje na szybkie zwycięstwo, które dominowały na początku wojny, ustąpiły miejsca pesymizmowi i poczuciu beznadziejności. Społeczeństwo było podzielone, a różne grupy społeczne i polityczne zaczęły kwestionować sens dalszej walki.

Mały Przemków leżał na uboczu, ale tutaj również entuzjastycznie w 1914 r. nastawieni do wojny mieszkańcy odczuli już jej skutki. Władze widziały konieczność prowadzenia prowojennej propagandy. Włączono w nią silnie związany z państwem kościół protestancki.

Na ścianie świątyni powstała drewniana płaskorzeźba (kapliczka) mająca podtrzymać ducha wiernych, sugerując im świetlaną powojenną przyszłość.

Kapliczka z przesłaniem
Die Saat der Zukunft (Nasiona przyszłości).

Niżej płaskorzeźba przedstawiająca młodego mężczyznę w stroju roboczym, który sieje ziarno na polu. Mężczyzna ubrany jest w koszulę z podwiniętymi rękawami, spodnie i wysokie buty. Na jego ramieniu przewieszona jest torba z ziarnem. Postać jest dynamiczna, co oddaje ruch ręki rozsiewającej ziarno. W tle górzysty krajobraz z krzyżem na jednym z szczytów. Koło nóg rolnika widać pług.

Poniżej postaci cytat z Psalmu 126:
Die mit Tränen säen
werden mit Freuden ernten
czyli
Którzy we łzach sieją,
żąć będą w radości.

Pod cytatem znajduje się data "Errichtet im 3. Kriegsjahr 1916", czyli "Wzniesiono w trzecim roku wojny 1916". Po bokach dolnego napisu widoczne są żelazne krzyże, symbolizujące wojskowe. Całość umieszczona jest na tle w kształcie prostokąta z łukowym wykończeniem na górze, przypominającym drzwi lub wejście. Tło ma kolor brązowy, a same napisy są wytłoczone i pomalowane na czarno, co sprawia, że są dobrze widoczne na tle płaskorzeźby. Na cokole płaskorzeźbione w drewnie herby. Z lewej Przemkowa, a z prawej rodziny Szlezwik-Holsztyn-Sonderburg-Augustenburg, od 1853 właścicieli miasta.

Przy kapliczce nie ma informacji w języku polskim, a ze względu na jej prowojenny charakter powinien być przedstawiony kontekst historyczny zabytku.

• Płaskorzeźba wojenna z 1916 r.
• 
  Prowojenna kapliczka na ścianie kościoła ewangelickiego, aktualnie cerkiew Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego pw. św. Michała Archanioła
• 

  Płaskorzeźba siewcy

• 

  Herb Przemkowa

• 

  Herb Szlezwik-Holsztyn-Sonderburg-Augustenburg

• Kamienny krzyż i herb na kościele
• 
  Herb Szlezwik-Holsztyn-Sonderburg-Augustenburg nad wejściem do byłego kościoła ewangelickiego, aktualnie cerkwi Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego pw. św. Michała Archanioła
• 
  Kamienny krzyż z bardzo słabo widocznym rytem miecza na kościelnym cmentarzu katolickiego kościoła Wniebowzięcia NMP