Kapliczka na Przełęczy Szklarskiej

Śpiewajcie wesołe pieśni bo miasto Tokaj jeszcze stoi.
W Węgrzech się wino rodzi, a w Polszcze umiera.
Nullum vinum nisi hungaricum! (Nie masz wina nad Węgrzyna!)

W XVII w. sprowadzano rocznie do Polski ponad 12 000 dużych, stugarncowych beczek wina z Węgier (ok. 2,5 miliona litrów). Handel szedł kilkoma szlakami przez beskidzkie przełęcze. Jeden z takich "węgierskich traktów" ("stara droga", "węgierska droga") wchodził do Korony Przełęczą Beskid nad Czeremchą i przez Jaśliska podążał do Krosna i Sanoka. Na Przełęczy Szklarskiej stoi przy nim XVII-wieczna kamienna kapliczka słupowa (49°29'02.1"N 21°48'19.5"E).

Kamienna figura przydrożna położona jest między miejscowościami Szklary gm. Jaśliska i Konik Polski w gm. Rymanów, obie w pow. krośnieńskim. Ma kształt czworobocznego filara zakończonego ażurową kapliczką z czterema profilowanymi filarkami, wspierającymi namiotowy daszek. W 1998 roku został zrekonstruowany wieńczący ją metalowy krzyż. Na słupie widać pozostałości inskrypcji. Niestety nieczytelnych.

W legendach związanych z kapliczką pojawia się wątek, że to mogiła rycerzy. Niektórzy próbują konkretyzować, że konfederatów barskich, którzy operowali w Beskidzie Niskim od 1769 r. Bardziej prawdopodobne jest jednak, że kapliczka jest starsza. Zdradza duże podobieństwo do kapliczki w Jaśliskach na tzw. "szwedzkim kurhanie", która datowana jest na 1669 lub 1697 i z kolei ma być upamiętnieniem zwycięstwa nad sprzymierzonymi ze Szwedami siedmiogrodzkimi wojskami Rakoczego, bezskutecznie atakującymi Jaśliska w 1657 r. Kopczyk, na którym stoi kapliczka, rzeczywiście sugeruje mogiłę, ale może to być mogiła rycerzy związana z wydarzeniami XVII wieku, w którym też wojen nie brakowało. Pojawili się tu w 1619 r. łupieżczy lisowczycy, najazd tatarski w 1624 r. dotarł aż pod Duklę, a w 1657 r. grasowały wspomniane wojska Jerzego II Rakoczego.

Publikacja - 2018 r.

Aktualizacja - 2018 r.