|
|
| Linia 1: |
Linia 1: |
| == Marka jako jednostka obrachunkowa ==
| |
| '''Marka''', grzywna w średniowieczu była nie tylko jednostką wagi i wartości, ale również jednostką obrachunkową używaną w systemach monetarnych. Służyła do określania wartości transakcji handlowych i rozliczeń finansowych, nawet jeśli fizycznie nie istniała moneta o takiej wartości. Używano jej do wyrażania wartości w księgach rachunkowych i dokumentach. Była miarą ułatwiającą handel i rozliczenia. Marka była dzielona na mniejsze jednostki, takie jak solidy, fenigi czy halerze. Dokładne przeliczenia różniły się w zależności od regionu i okresu.
| |
|
| |
| W różnych regionach marka mogła być dzielona na różne ilości mniejszych jednostek. W Wrocławiu stosowano rachubę polską, czyli grzywnę (markę) dzielono na 48 groszy. Z racji przynależności do Korony Czeskiej i tym samym silnych związków z Czechami posługiwano się też grzywną praską, gdzie marka to 60 groszy. Pojawiała się dla niej nazwa "duża" lub "wielka" marka.
| |
| {| class="wikitable"
| |
| |+ Marka obrachunkowa w systemie groszowym
| |
| |-
| |
| ! Grzywna krakowska (wrocławska) !! Grzywna praska (duża) !! Grzywna kopa (Czechy, Morawy)
| |
| |-
| |
| | 1 marka (grzywna) = 48 groszy || 1 marka (grzywna) = 64 grosze || 1 marka (grzywna, kopa) = 60 groszy
| |
| |-
| |
| | 1 solid = 12 groszy || ||
| |
| |-
| |
| | 1 grosz = 12 fenigów (denarów) || || 1 grosz = 12 fenigów (denarów)
| |
| |-
| |
| | 1 fenig = 2 halerze || || 1 fenig = 2 halerze
| |
| |-
| |
| |1 marka = 576 fenigów || || 1 marka = 720 fenigów
| |
| |}
| |
| Czyli '''marka wrocławska''' to 48 groszy = 576 fenigów = 1152 halerzy
| |
|
| |
| '''Marka czeska''' (kopa), nazywana we Wrocławiu dużą, to 60 groszy = 720 fenigów = 1 440 halerzy
| |
|
| |
| Zasadniczo gdy nie podawano w zapisie, o jaki system obrachunkowy chodzi, miano na myśli system wrocławski (polski). Nieraz jednak dla pełnej jasności pojawiał się tekst w rodzaju ''11 marce grossorum numeri consueti polonici'' (11 marek groszy według przyjętego rachunku polskiego) albo ''5 marce grossorum Pragensium denariorum ad numerum polonicum'' (5 marek gorszy praskich denarów według rachunku polskiego)
| |
|
| |
| Różnice wynikają z odmiennej wagi marki (grzywny) jako jednostki masy. Praska to 253,14 g, a polska (krakowska), która na Śląsku stała się wrocławską 196,4358 g.
| |
|
| |
| '''Złota moneta'''
| |
|
| |
| Od końca XIV w. najważniejszą złotą monetą we Wrocławiu był '''węgierski floren'''. Miasto otrzymało co prawda od Karola IV w 1360 r. przywilej na bicie własnej złotej monety, ale go nie wykorzystało (zdecydowano się na własny złoty pieniądz w 1517 r.). Dominacja bitego od 1326 r. (może nawet 1325) węgierskiego florena była, ze względu na wielkie złoża złota na Słowacji i w Transylwanii oraz siłę państwa węgierskiego, tak wielka w środkowej Europie, że nawet floren bity w Czechach przez Luksemburgów nie utrzymał się na stałe.
| |
|
| |
| * Mutacja monety – odnosiła się do zmiany parametrów monety, takich jak jej wartość nominalna, zawartość kruszcu, czy wygląd, aby dostosować ją do potrzeb ekonomicznych władcy lub państwa. Była to praktyka zmiany istniejącego pieniądza poprzez osłabienie jego wartości lub wprowadzenie nowej serii monet o innych parametrach.
| |
|
| |
| * Wywołanie monety – polegało na wycofaniu z obiegu istniejących monet, aby zastąpić je nowymi emisjami. Było to ogłoszenie przez władcę, że określone monety przestają być ważnym środkiem płatniczym i należy je wymienić na nowe, często o niższej zawartości kruszcu lub w innej formie. Wywołanie miało na celu zebranie starych monet z rynku i zastąpienie ich nową emisją, co pozwalało na kontrolę wartości pieniądza i często służyło zwiększeniu dochodów władcy (państwa).
| |
|
| |
| Oba procesy wpływały na gospodarkę, ale wywołanie monety miało bardziej bezpośredni efekt, zmuszając ludzi do wymiany posiadanych monet, podczas gdy mutacja mogła być bardziej subtelną zmianą wewnętrznej wartości samej monety.
| |
|
| |
|
| == Portal kościoła św. Jana Ewangelisty w Paczkowie == | | == Portal kościoła św. Jana Ewangelisty w Paczkowie == |
| Linia 49: |
Linia 13: |
| W środku czeski lew, śląski orzeł z prawej strony (heraldycznej), lew luksemburski z lewej, orzeł morawski u góry i dolnołużycki wół u dołu. W otoku napis: * dei * gratia * rex * bohemie. Jerzy z Kunštátu i Podiebradów (6/23 IV 1420 - 22 III 1471), król Czech od 1458 r. Utrakwista, narodowy król czeski. Nieuznawany przez Wrocław. | | W środku czeski lew, śląski orzeł z prawej strony (heraldycznej), lew luksemburski z lewej, orzeł morawski u góry i dolnołużycki wół u dołu. W otoku napis: * dei * gratia * rex * bohemie. Jerzy z Kunštátu i Podiebradów (6/23 IV 1420 - 22 III 1471), król Czech od 1458 r. Utrakwista, narodowy król czeski. Nieuznawany przez Wrocław. |
|
| |
|
| == Pieczęć sekretna
| |
| [[Kategoria:Słownik]] | | [[Kategoria:Słownik]] |
| [[Kategoria:Śląsk]] | | [[Kategoria:Śląsk]] |
Portal kościoła św. Jana Ewangelisty w Paczkowie
-
Herb Przecława z Pogorzeli, biskupa wrocławskiego w latach 1342–1376
-
Portal główny nyskiej fary
Gotycki portal główny paczkowskiej fary. II poł. XIV w. Herb fundatora Przecława z Pogorzeli, biskupa wrocławskiego. Panowie z Pogorzeli to jeden z możniejszych lokalnych śląskich rodów polskiego wczesnego średniowiecza. Używali pięknych imion rodowych - Wyszeniega, Racława, Przecław, Mroczko, Zbrosław, Budziwoj, ale już o dziadku biskupa Przecława kasztelanie Ryczna, palatynie opolskim Mroczku, współczesny mu rocznik kapituły poznańskiej pisze "jakiś Niemiec". Być może któryś z Pogorzelów towarzyszył Bolesławowi Wysokiemu na wygnaniu, gdyż po jego powrocie do Polski rodzina cieszyła się wielkimi łaskami księcia. Zachodni (niemiecki) jest również herb, który mogli przywieźć z tych wojaży. Herb Pogorzela to polski Grzymała, a jako że już w czasach wspomnianego Mroczka (poł. XIII w.) wielkopolscy Grzymalici nie przyznawali się do wspólnoty rodowej ze śląskimi herbownymi, to wspólny herb musiał być bardzo stary i rzeczywiście może został przywieziony z niemieckiego wygnania śląskich Piastów.
Pieczęć majestatyczna Jerzego z Podiebradów
-
Pieczęć majestatyczna króla Jerzego
W środku czeski lew, śląski orzeł z prawej strony (heraldycznej), lew luksemburski z lewej, orzeł morawski u góry i dolnołużycki wół u dołu. W otoku napis: * dei * gratia * rex * bohemie. Jerzy z Kunštátu i Podiebradów (6/23 IV 1420 - 22 III 1471), król Czech od 1458 r. Utrakwista, narodowy król czeski. Nieuznawany przez Wrocław.
