Kamienne krzyże: Różnice pomiędzy wersjami
Nie podano opisu zmian |
|||
| Linia 231: | Linia 231: | ||
== Przykładowe poza Polską == | == Przykładowe poza Polską == | ||
<gallery mode="packed" heights=200> | <gallery mode="packed" heights=200> | ||
Plik:Raspenava k. kamienny 1.jpg|Raspenava, kraj liberecki, Czechy; ryt miecza i dwa krzyżyki; legenda: tutaj podczas pojedynku dwóch oficerów obaj przeciwnicy zginęli. | |||
Plik:Raspenava k. kamienny 2.jpg|Raspenava, kraj liberecki, Czechy; legenda: ojciec przypadkowo zastrzelił swoje dziecko, biorąc je w ciemności za gęś sąsiada. | |||
Plik:Carcassonne 2.jpg|[[Krzyże nagrobne w Musée Lapidaire w Carcassonne|Średniowieczne krzyże i stele nagrobne; południowo-zachodnia Francja]] | Plik:Carcassonne 2.jpg|[[Krzyże nagrobne w Musée Lapidaire w Carcassonne|Średniowieczne krzyże i stele nagrobne; południowo-zachodnia Francja]] | ||
Plik:Carcassonne 5.jpg|[[Krzyże nagrobne w Musée Lapidaire w Carcassonne|Krzyż cmentarny z rytem związanym z zawodem zmarłego ze starego cmentarza św. Michała w dawnym hrabstwie Lauragais]] | Plik:Carcassonne 5.jpg|[[Krzyże nagrobne w Musée Lapidaire w Carcassonne|Krzyż cmentarny z rytem związanym z zawodem zmarłego ze starego cmentarza św. Michała w dawnym hrabstwie Lauragais]] | ||
Wersja z 20:06, 17 lut 2024
Kamienne krzyże na Śląsku i Łużycach
Krzyże wolno stojące
-
Brenna, pow. cieszyński; krzyż kamienny z 1699 r.
-
Pruchna, pow. cieszyński, gm. Strumień; krzyż pamiątkowy dotyczący zabójstwa w 1645 r.
-
Lewin Brzeski, pow. brzeski: marmurowy krzyż upamiętniający zabójstwo
-
Kiełczyn, pow. dzierżoniowski, gm. Dzierżoniów
-
Książnica, pow. dzierżoniowski, gm. Dzierżoniów
-
Piława Dolna, pow. dzierżoniowski, gmina Dzierżoniów; granitowy krzyż z rytem topora
-
Tuszyn, pow. dzierżoniowski, gm. Dzierżoniów
-
Niemcza, pow. dzierżoniowski
-
Wilków Wielki, pow. dzierżoniowski, gm. Niemcza
-
Piława Górna, pow. dzierżoniowski
-
Jaczów, pow. głogowski, gm. Jerzmanowa
-
Męcinka, pow. jaworski; krzyż kamienny z rytem miecza
-
Piotrowice, pow. jaworski, gm. Męcinka; kamienny krzyż z rytem miecza
-
Słup, pow. jaworski, gm. Męcinka
-
Mierczyce, pow. jaworski, gm. Wądroże Wielkie krzyż kamienny na cmentarzu kościelnym
-
Okrzeszyn, pow. kamiennogórski, gm. Lubawka
-
Jelenia Góra; kamienny krzyż w murze koło kościoła św. Wojciecha
-
Jelenia Góra; dwa kamienne krzyże w murze kościoła św. Apostołów Piotra i Pawła (aktualnie prawosławny); ryty miecza i kuszy na lewym i niezidentyfikowany na prawym.
-
Komarno, pow. karokonoski, gm. Janowice Wielkie; kamienny krzyż ze słabo widocznym rytem miecza
-
Komarno, pow. karokonoski, gm. Janowice Wielkie; kamienny krzyż z rytem
-
Miedzianka, pow. karkonoski, gm. Janowice Wielkie; kamienny krzyż z napisem MEMENTO
-
Czernica, pow. karkonoski, gm. Jeżów Sudecki; krzyż kamienny i kamień z rytem krzyża i szabli
-
Czernica, pow. karkonoski, gm. Jeżów Sudecki; kamienny krzyż z rytem miecza i pełną aureolą, ma też krzyżyk geodezyjny
-
Czarnica (nieraz podawany Janówek), pow. karkonoski, gm. Jeżów Sudecki; ryt liter MB oraz daty 1699
-
Czernica, pow. karkonoski, gm. Jeżów Sudecki; monolitowy kamienny krzyż
-
Czernica, pow. karkonoski, gm. Jeżów Sudecki; kamienny krzyż (piaskowiec) z rytem bandoletu i datą, ma też krzyżyk geodezyjny
-
Jeżów Sudecki, pow. karkonoski
-
Siedlęcin, pow. karkonoski, gm. Jeżów Sudecki
-
Poręba, pow. kłodzki, gm. Bystrzyca Kłodzka
-
Duszniki-Zdrój, pow. kłodzki
-
Kłodzko; kamienny krzyż z rytem włóczni na cmentarzu; krzyż jest wiązany z zabójstwem w 1604 r. przez protestancki motłoch polskiego pielgrzyma z Rzymu, Adama Markowskiego, oraz ciężkim zranieniem drugiego, Olbrachta Łaskiego. -
Kłodzko
-
Korytów, pow. kłodzki, gm. Kłodzko
-
Szalejów Dolny, pow. kłodzki, gm. Kłodzko
-
Czerwieńczyce, pow. kłodzki, gm. Nowa Ruda; krzyż upamiętniający śmierć 115 mieszkańców wsi w 1646 r. podczas wojny trzydziestoletniej
-
Dzikowiec, pow. kłodzki, gm. Nowa Ruda
-
Wolibórz, pow. kłodzki, gm. Nowa Ruda
-
-
Batorów, pow. kłodzki, gm. Szczytna; krzyż Marty; upamiętnia śmierć młodej dziewczyny w 1628 r. zamordowanej prawdopodobnie przez dezertera czy dezerterów ukrywających się w górach podczas wojny trzydziestoletniej -
-
Groble, pow. legnicki; kamienny krzyż z rytem kuszy
-
Nowa Wieś Legnicka, pow. legnicki; kamienny krzyż z rytem miecza na cmentarzu koło kościoła, prawdopodobnie średniowieczny krzyż z grobu rycerza
-
Pawlikowice (Pątnów), pow. legnicki
-
-
-
Lwówek Śląski; kamienny krzyż z inskrypcją: BC 1846
-
Oleszna Podgórska, pow. lwówecki
-
Pławna Dolna, pow. lwówecki; przedwojenne podania łączą krzyż z zabójstwem księdza wracającego z kolędy albo z morderstwem służącej kantora w 1809 r.
-
Pławna Górna - Wieszkowice, pow. lwówecki; kamienny krzyż z rytem GFG / 1731; upamiętnia śmierć Gottfriedta Glaubitza w wyniku wypadku przy zwózce drewna. -
Skorzynice, pow. lwówecki; kamienny krzyż z rytem włóczni, krzyżyka i liter FV
-
Skorzynice, pow. lwówecki; kamienny krzyż z trudnym do rozpoznania rytem (kord?)
-
Ligotka, pow. namysłowski
-
Przeczów, pow. namysłowski; krzyż z cmentarza morowego w Mikowicach, ok. 1600
-
Gołaszyn, pow. nowosolski
-
Biała Nyska, pow. nyski; fot. 1929
-
Jędrzychów, pow. nyski; kamienne krzyże w południowej części wsi
-
Jędrzychów, pow. nyski; granitowy krzyż
-
Jędrzychów, pow. nyski; kamienny krzyż z rytem korda (noża)
-
Nowaki, pow. nyski; kamienny krzyż
-
Radzikowice, pow. nyski
-
Radzikowice, pow. nyski
-
Starowice, pow. nyski
-
Psary, pow. oławski
-
Polkowice; kamienny krzyż przy kościele św. Michała Archanioła
-
Dytmarów, pow. prudnicki
-
Jaksin, pow. strzeliński, gm. Borów; krzyże graniczne joannitów
-
Chociwel, pow. strzeliński, gm. Strzelin; dwa kamienne krzyż, prawdopodobnie graniczne
-
Chociwel, pow. strzeliński, gm. Strzelin; kamienny krzyż z rytem krzyża, prawdopodobnie graniczny posiadłości komandorii joannitów
-
Chociwel, pow. strzeliński, gm. Strzelin; kamienny krzyż z rytem dwóch mieczy; być może graniczny; uszkodzony w 2013 r. i zabrany do naprawy
-
Dankowice, pow. strzeliński, gm. Strzelin; kamienny krzyż z rytem miecza
-
Szczawin, pow. strzeliński, gm. Strzelin
-
Samborz, pow. średzki, gm. Kostomłoty
-
Wichrów, pow. średzki, gm. Kostomłoty; kamienny krzyż z dolną aureolą przeniesiony z pobliskiego Bogdanowa
-
Kulin, pow. średzki; kamienny krzyż, niegdyś z rytem miecza
-
Lutynia, pow. średzki, gm. Miękina
-
Jarosław, pow. średzki, gm. Udanin
-
Jarosław, pow. średzki, gm. Udanin; krzyż kamienny do 2016 r. poziomo przy ziemi w murze cmentarza kościelnego
-
Łagiewniki Średzkie, pow. średzki, gm. Udanin
-
Lusina, pow. średzki, gm. Udanin
-
Pielaszkowice, pow. średzki
-
Rokoszyce, pow. średzki
-
-
Buków, pow. świdnicki
-
Jaworzyna Śląska, pow. świdnicki; krzyż kamienny z rytem miecza, ma też wgłębienia w głowie i ramionach
-
Lutomia Dolna, pow. świdnicki
-
Pasieczna, pow. świdnicki
-
Goczałków Górny, pow. świdnicki, gm. Strzegom; destrukt kamiennego krzyża na granicy gmin i powiatów; ryty krzyża równoramiennego i położenie pozwalają przypuszczać, że mógł to być krzyż graniczny -
-
Stary Jaworów, pow. świdnicki
-
Świdnica Plac św. Małgorzaty; tzw. krzyż Jakuba Tau
-
Świdnica ul. Wałbrzyska; monolitowy krzyż kamienny
-
Zastruże, pow. świdnicki
-
Brzeźno, pow. trzebnicki
-
Skarszyn, pow. trzebnicki; kamienny krzyż przy drodze w kierunku Łoziny
-
Wielka Lipa, pow. trzebnicki
-
-
Wałbrzych Lubiechów; piaskowcowy krzyż z aureolą
-
Wałbrzych Lubiechów; krzyż ze zlepieńca
-
Rydułtowy, wodzisławski; kamienny krzyż o dwóch poprzecznych ramionach (krzyż patriarchalny)
-
Jodłowice, pow. wołowski
-
Wrocław Arsenał
-
Wrocław Park Szczytnicki
-
-
Karncza Góra, wrocławski
-
-
-
-
-
-
-
Kąty Wrocławkie, wrocławski
-
-
Pasikurowice, pow. wrocławski; kamienny krzyż w formie krzyża św. Antonioniego; być może Donnerkreuz (krzyż burzowy, krzyż gradowy)
-
Pasikurowice, pow. wrocławski
-
-
Proszkowice, pow. wrocławski; trzy kamienne krzyże, przy nich Paul Kutzer
-
-
Sobótka Strzeblów, wrocławski
-
Tokary, pow. wrocławski
-
Wilczkowice, pow. wrocławski
-
Żórawina, wrocławski
-
Dzbanów, pow. ząbkowicki, gm. Bardo
-
Laskówka, pow. ząbkowicki, gm. Bardo
-
Sieroszów, pow. ząbkowicki, gm. Ząbkowice Śląskie
-
Ząbkowice Śląskie; kamienny krzyż w lapidarium miejscowej Izby Regionalnej podpisany bez żadnych podstaw jako krzyż pokutny, co jest bardziej szkodliwe niż w wypadku bezmyślnych "tabliczek w terenie", gdyż to placówka profesjonalna mająca promować historię -
Działoszyn, pow. zgorzelecki
-
Gronów, pow. zgorzelecki
-
Trójca, pow. zgorzelecki; kamienny krzyż z rytem włóczni (partyzany)
-
Modlikowice, pow. złotoryjski; krzyż z rytem korda (ew. miecza)
-
Nowa Wieś Grodziska, pow. złotoryjski; kamienny krzyż z rytem (prawdopodobnie bo jest odwrócony) miecza lub korda
-
Dzietrzychowice, pow. żagański; kamienny krzyż koło muru cmentarza kościelnego
-
Jasień, pow. żarski; granitowy krzyż z 1813 r. związany prawdopodobnie z pochówkiem żołnierza armii carskiej
-
Koło, pow. żarski; granitowy krzyż z rytami miecza z obu stron
Krzyże wmurowane
-
Uciechów, pow. dzierżoniwski
-
Wilków Wielki, pow. dzierżoniowski
-
Siedlęcin, pow. karkonoski
-
Niedźwiedzice, pow. legnicki; kamienny krzyż wmurowany w ścianę kościoła, ryt miecza (sztyletu)
-
Niedźwiedzice, pow. legnicki; kamienny krzyż wmurowany w ścianę kościoła, ryt miecza
-
Niedźwiedzice, pow. legnicki; kamienny krzyż wmurowany w ścianę kościoła
-
Niedźwiedzice, pow. legnicki; kamienny krzyż wmurowany w ścianę kościoła, ryt miecza (bardzo słabo widoczny)
-
Niedźwiedzice, pow. legnicki; kamienny krzyż wmurowany w ścianę kościoła, ryt miecza
-
-
Borów Wielki, pow. nowosolski
-
Borów Wielki, pow. nowosolski
-
Borów Wielki, pow. nowosolski
-
Piersno, pow. średzki, gm. Kostomłoty; domniemamy krzyż kamienny (fragmenty) w murze cmentarza kościelnego
-
Piotrowice, pow. średzki, gm. Kostomłoty; pięć krzyży wmurowanych w północną ścianę muru otaczającego dawne duże zabudowania folwarczne
-
Piotrowice, pow. średzki, gm. Kostomłoty
-
Piotrowice, pow. średzki, gm. Kostomłoty
-
Piotrowice, pow. średzki, gm. Kostomłoty
-
Piotrowice, pow. średzki, gm. Kostomłoty
-
Piotrowice, pow. średzki, gm. Kostomłoty
-
Świdnica Polska, pow. średzki, gm. Kostomłoty
-
Wichrów, pow. średzki, gm. Kostomłoty
-
Wichrów, pow. średzki, gm. Kostomłoty
-
Wichrów, pow. średzki, gm. Kostomłoty; kamienny krzyż. prawdopodobnie krzyż „szczytowy”, zdjęty z kalenicy dachu kościoła.
-
Lutynia, pow. średzki, gm. Miękinia; kamienny krzyż wmurowany w wieżę kościoła; być może pierwotnie krzyż nagrobkowy księdza (ma ryt kielicha) -
Cesarzowice, pow. średzki, gm. Środa Ślaska; możliwe, że kolejne zdjęcie to trzon tego krzyża; ta część wmurowana jest na zewnątrz muru
-
Cesarzowice, pow. średzki, gm. Środa Śląska; możliwe, że to trzon krzyża z poprzedniego zdjęcia; ta część wmurowana jest od wewnątrz muru
-
Jarosław, pow. średzki, gm. Udanin
-
Pichorowice, pow. średzki, gm. Udanin
-
Ujazd Górny, pow. średzki, gm. Udanin; krzyż w murze cmentarza kościelnego Paul Kutzer identyfikuje z umową dotyczą zabójstwa w 1400 r. Cytat: Mieszkaniec wsi zabił Petera Hoffmana po (ok.) 1400 roku. Zabójca początkowo ukrywał się przed krwawą zemstą, ale w końcu uzgodnił pewną kwotę z krewnymi zabitego. Pieniądze przekazał nad otwartym grobem, krewni na znak pojednania podali mu rękę zmarłego, którą po do „uściśnięciu” upuścił do grobu. Zabójca zobowiązał się także do darowania 30 funtów wosku kościołowi oraz odbycia pielgrzymki do Rzymu i odwiedzenia w drodze powrotnej „krwawiących hostii” w Wilsnack. Podróż powinna rozpocząć się najpóźniej w tygodniu wielkanocnym. W miejscu czynu musiał postawić krzyż. Twierdzi więc, że to krzyż pokutny. Może, ale jednak nie musi być to ten konkretny krzyż. -
Buków, pow. świdnicki
-
Buków, pow. świdnicki
-
Mysłaków, pow. świdnicki
-
Mysłaków, pow. świdnicki
-
Zebrzydów, pow. świdnicki
-
Zebrzydów, pow. świdnicki
-
Brzeg Dolny, pow. wołowski
-
Doboszowice, pow. ząbkowicki; krzyż wmurowany w narożnik wieży kościoła na wys. ok 15 m; inskrypcja: BC 1559 oraz kielnia i młotek?; najprawdopodobniej upamiętnia budowę wieży. -
Sieniawka, pow. zgorzelecki; dwa kamienne krzyże wmurowane w ogrodzenie cmentarza kościelnego
-
-
Brennik, pow. złotoryjski
-
Modlikowice, pow. złotoryjski; krzyż kamienny z rytem kuszy
-
Stary Żagań, pow. Żagański; cztery kamienne krzyże w murze cmentarza kościelnego
-
Witoszyn Dolny, pow. żagański
-
Żagań; kamienny krzyż w murze przy ul. Cmentarnej
Krzyże zaginione
-
Pełcznica, pow. wrocławski
-
-
-
-
Braszowice, pow. ząbkowicki: piaskowcowy krzyż przy drodze do Potworowa, niedaleko młyna Staudenmühle (młyn był położony między Brzeźnicą i Grochową oraz leśniczówką; staw młyński był przy przy zbiegu dróg z Grochowej, Brzeźnicy i Braszowa); inskrypcja na krzyżu odczytywana w 1923 i 1939 r. we fragmencie, ale da się z niej odcyfrować treść: Roku 1675, 15 grudnia... tutaj został zabity Tob... Kopper..., świadczy, że był to krzyż upamiętniający zabójstwo.
Kamienne krzyże w Polsce poza Śląskiem
-
-
-
-
-
-
-
Żurawce, tomaszowski, lubelskie; krzyż kamienny z rytem krzyżyka
-
-
-
-
-
-
Poczopek, sokólski, podlaskie; współczesna kopia krzyża z Knyszewicz
-
Inne
-
-
"Kamienna baba" na cmentarzu kościelnym w Bukowicach; ryt głowy (czaszki) i trzy prawie już niewidoczne krzyżyki; prawdopodobnie nagrobek
-
Piława Dolna, dzierżoniowski; kamienny krzyż w szczycie kościoła
-
Lwówek Śląski Płakowice; kamienna płyta przy gruntowej drodze z obustronnym rytem krzyża; strona A
-
Lwówek Śląski Płakowice; kamienna płyta przy gruntowej drodze z obustronnym rytem krzyża; strona B
-
Piskorzów, pow. oławski; kamienna płyta z rytem krzyża
-
-
Jordanów Śląski, pow. wrocławski; kamienna płyta nagrobna z rytem miecza
-
Pełcznica, pow. wrocławski; płyta z rytem miecza
-
Świerzawa, pow. złotoryjski; kamień z rytem krzyża
Przykładowe poza Polską
-
Raspenava, kraj liberecki, Czechy; ryt miecza i dwa krzyżyki; legenda: tutaj podczas pojedynku dwóch oficerów obaj przeciwnicy zginęli.
-
Raspenava, kraj liberecki, Czechy; legenda: ojciec przypadkowo zastrzelił swoje dziecko, biorąc je w ciemności za gęś sąsiada.
-
-
-
-
-
Heckenbach, Nadrenia-Palatynat
-
Heckenbach, Nadrenia-Palatynat
-
Neuenbürg koło Enz, Badenia-Wirtembergia
-
Krzyż prządki; Zavelstein, Badenia-Wirtembergia
-
Płyta nagrobna prządki; Kentheim, Badenia-Wirtembergia
-
Krzyż nagrobny z rytem ryby; Oberbreisig (Bad Breisig), Nadrenia-Palatynat
-
Krzyż nagrobny bednarza, XVI w.; Linz nad Renem, Nadrenia-Palatynat
Kamienne krzyże w Niemczech, Czechach czy Polsce uważane są za tzw. krzyże pokutne, czy też krzyże pojednania. Właściwie określenia krzyż kamienny i krzyż pokutny (krzyż pojednania) stały się w całkowicie nieuprawniony sposób synonimami.
- Zobacz artykuł krzyż pokutny
