|
|
| Linia 1: |
Linia 1: |
| Johannes Baumert u. Anna sein Ehefrau
| | Zalesie gm. Lubomierz, pow. lwówecki. Fot. |
|
| |
|
| 1706 | | Fudatorzy Johannes Baumert u. Anna sein Ehefrau, 1706. |
|
| |
|
| 1️⃣ Pełne tłumaczenie czterech stron – wersja literacka
| | Kapliczka przed wsią od strony szosy Pasiecznik - Wojciechów. 50°58'24.7"N 15°33'12.3"E. |
|
| |
|
| Poniższe tłumaczenie oddaje sens, nie dosłowny szyk archaicznego niemieckiego. Tworzy spójny, elegancki tekst pasyjny:
| | Kapliczka pasyjna z 1706 roku, ufundowana przez Johannesa Baumerta i jego żonę Annę, przedstawia cztery etapy Męki Chrystusa. Zapisane na jej bokach wersy opisują wyszydzenie koroną cierniową, dźwiganie krzyża oraz bolesne rany zadawane Chrystusowi. Całość kończy się refleksją nad Jego śmiercią, która przynosi ludziom życie wieczne. |
|
| |
|
| Strona 1 – Korona cierniowa
| | [[Kategoria:Powiat lwówecki]] |
| | | [[Kategoria:Kamienne kapliczki słupowe w województwie dolnośląskim]] |
| „Z ostrych cierni upleciono Mu koronę<br>
| |
| i włożono ją na głowę wśród gorzkich szyderstw.<br>
| |
| Pan Jezus przyjął tę hańbę w milczeniu.”<br>
| |
| | |
| Strona 2 – Dźwiganie krzyża
| |
| | |
| „Pan Jezus musiał sam dźwigać swój krzyż<br>
| |
| i został bolesnymi razami smagany,<br>
| |
| idąc drogą ku śmierci.”
| |
| | |
| Strona 3 – Rozdarcie ciała i krwi
| |
| | |
| „O, jak sroga była Jego męka:<br>
| |
| ciało i krew rozdzierano w bólu,<br>
| |
| a rany pomnażano aż do udręki.”<br>
| |
| | |
| Strona 4 – Śmierć i zbawcze znaczenie ofiary
| |
| | |
| „O wielka boleść, którą i ja opłakuję<br>:
| |
| oto Pan Jezus umarł,<br>
| |
| aby dać nam życie wieczne<br>
| |
| i przebaczenie grzechów<br>
| |
| wszystkim ludziom.”
| |
| | |
| Te cztery strony tworzą kompletną narrację pasyjną – od wyszydzenia, przez drogę krzyżową i mękę, aż po teologię ofiary.
| |
| | |
| Kapliczka jest typowym przykładem śląskiej kolumny pasyjnej (tzw. Betsäule) z XVIII wieku.
| |
| | |
| Jej elementy odpowiadają ustalonym typom:
| |
| | |
| ✔ Korona cierniowa
| |
| | |
| Motyw przedstawiający Chrystusa wyśmiewanego jako „króla Żydów”, często stosowany w kapliczkach wprowadzających do sekwencji Męki. Zgodny z ikonografią Ecce Homo lub Verspottung Christi.
| |
| | |
| ✔ Dźwiganie krzyża (Christus trägt das Kreuz)
| |
| | |
| Najpopularniejszy temat pasyjny w kapliczkach śląskich. Często towarzyszył scenom biczowania, ale w formie słupa modlitewnego zwykle pojawiał się sam tekst, bez obrazu.
| |
| | |
| ✔ Rany Chrystusa – ciało i krew rozdzierane
| |
| | |
| To interpretacja ikonograficzna Geißelung Christi (Biczowania) oraz ogólnych „pięciu ran Chrystusa”. W tekstach dewocyjnych łączono ją z medytacją o krwi i cierpieniu.
| |
| | |
| ✔ Śmierć Chrystusa jako źródło życia wiecznego
| |
| | |
| Eksplicytny motyw teologiczny – w śląskich kapliczkach rzadziej tak wprost formułowany. Zwykle odnosił się do ikonografii Ukrzyżowania lub motywu Arma Christi (narzędzia męki).
| |
| | |
| Wniosek ikonograficzny:
| |
| Kapliczka przedstawia czterostopniową medytację pasyjną, niezwykle spójną, typową dla barokowej i późnobarokowej pobożności ludowej.
| |
| | |
| 3️⃣ Źródła tekstów – z jakich modlitw lub pieśni pochodzą?
| |
| | |
| Wersety NIE są przypadkowe ani autorstwa własnego rzeźbiarza. Na Śląsku istniały popularne zbiory modlitw pasyjnych, skąd czerpano wersy do kapliczek. Po analizie treści mogę wskazać trzy najbardziej prawdopodobne źródła:
| |
| | |
| 🔹 1. Pieśń „O du lieber Jesu Christ” (XVII w.)
| |
| | |
| Zawiera motywy:
| |
| | |
| korona cierniowa,
| |
| | |
| biczowanie,
| |
| | |
| dźwiganie krzyża,
| |
| | |
| „dein Leib und Blut zerrissen”.
| |
| | |
| To bliski paralelizm z inskrypcją.
| |
| | |
| 🔹 2. Barokowe medytacje pasyjne z modlitewników wrocławskich
| |
| | |
| Szczególnie:
| |
| | |
| „Passionsandachten” (np. drukowane w Nysie i Wrocławiu),
| |
| | |
| „Andacht vom bitteren Leiden Christi”,
| |
| | |
| teksty Franza Xavera Dorniego i Kaspara Neumanna.
| |
| | |
| Wiele fragmentów brzmi jak skrócone cytaty z tych medytacji.
| |
| | |
| 🔹 3. Pieśni do „14 krzyży” (Vierzehn Heiligen Kreuze)
| |
| | |
| To lokalna śląska tradycja, w której przy kapliczkach modlono się krótkimi wersami opisującymi kolejne etapy Męki.
| |
| | |
| Treści odpowiadają dokładnie czterem stronom Twojej kapliczki.
| |
| | |
| 🎯 Wniosek o źródłach
| |
| | |
| Najbardziej prawdopodobne jest, że tekst kapliczki:
| |
| | |
| pochodzi nie z jednej pieśni, lecz z kompilacji popularnych w XVIII wieku pieśni i modlitw pasyjnych,
| |
| | |
| wziętych z modlitewników używanych na Śląsku,
| |
| | |
| skróconych i zniekształconych przez lokalnego kamieniarza oraz dialekt.
| |
| | |
| To absolutnie typowe dla śląskich kapliczek pasyjnych z XVIII wieku.
| |
Zalesie gm. Lubomierz, pow. lwówecki. Fot.
Fudatorzy Johannes Baumert u. Anna sein Ehefrau, 1706.
Kapliczka przed wsią od strony szosy Pasiecznik - Wojciechów. 50°58'24.7"N 15°33'12.3"E.
Kapliczka pasyjna z 1706 roku, ufundowana przez Johannesa Baumerta i jego żonę Annę, przedstawia cztery etapy Męki Chrystusa. Zapisane na jej bokach wersy opisują wyszydzenie koroną cierniową, dźwiganie krzyża oraz bolesne rany zadawane Chrystusowi. Całość kończy się refleksją nad Jego śmiercią, która przynosi ludziom życie wieczne.
