Koncert Jędrzycha dla Hedwig w Trzebnicy

W czasie prac renowacyjnych przy kościele św. Bartłomieja w zespole klasztoru cysterek w Trzebnicy odkryto w 1935 roku portal fasady zachodniej prowadzący do nawy północnej kościoła. To zdobiony portal romański z okresu 1218–1230, którego tympanon wypełniony jest rzeźbiarskim przedstawieniem postaci ze Starego Testamentu – króla Dawida z instrumentem muzycznym (prawdopodobnie cytra) na kolanach, jego żony Batszeby (imiona obojga wyryte są obok ich głów) i stojącej za nią służki.

Tympanon z Trzebnicy, znajdujący się pierwotnie w kościele św. Bartłomieja, jest jednym z najbardziej znaczących dzieł sztuki romańskiej w Polsce, datowanym na przełom XII i XIII wieku. Jego odkrycie w XIX wieku miało miejsce po zniszczeniu wspomnianego kościoła. Tympanon ten jest wyjątkowym przykładem średniowiecznej rzeźby, odznaczającym się wysokim poziomem artystycznego wykonania.

Głównym motywem tympanonu jest postać biblijnego króla Dawida, przedstawionego w momencie gry na harfie. Scena ta jest interpretowana jako alegoria królewskiej władzy, mądrości i sprawiedliwości, co odzwierciedlało idee i wartości kulturowe tamtego okresu. Postać Dawida dominuje w kompozycji, a szczegółowe wykonanie jego postaci świadczy o znakomitych umiejętnościach artysty.

Rzeźba ta, wykonana z piaskowca, zachwyca swoją precyzją i dbałością o detale. Postać Dawida, choć statyczna, emanuje godnością i władzą, a każdy element rzeźby, od harfy po szaty, jest dopracowany z niezwykłą starannością. Tympanon ten jest także przykładem umiejętności artystów epoki w wykorzystywaniu materiału i formy do przekazania treści symbolicznych i religijnych.

Odkrycie tympanonu miało istotne znaczenie dla polskiej historii sztuki. Dzieło to, jako jedno z nielicznych do tej pory zachowanych romańskich rzeźb w Polsce, pozwoliło na głębsze zrozumienie i docenienie sztuki tego okresu. Stało się ono przedmiotem licznych badań i analiz, które przyczyniły się do lepszego poznania technik i estetyki średniowiecznych artystów.

Tympanon z Trzebnicy jest również ważnym świadectwem kulturowej wymiany między Polską a resztą Europy w średniowieczu. Ukazuje wpływy zachodnioeuropejskie, które były adaptowane i reinterpretowane przez lokalnych artystów, tworząc unikatowe dzieła sztuki. Jest to przykład, jak kultura i sztuka mogły przekraczać granice i wpływać na różne regiony.

Dziś tympanon ten jest cenionym elementem polskiego dziedzictwa kulturowego i artystycznego, będącym ważnym świadkiem historii i tradycji średniowiecznej Polski. Jego wartość historyczna i artystyczna przekracza granice lokalne, stając się ważnym elementem w narracji o rozwoju sztuki i kultury w Europie.

Podsumowując, tympanon z Trzebnicy jest nie tylko wybitnym dziełem sztuki, ale także cennym źródłem wiedzy o przeszłości, kulturze i tradycjach, które kształtowały historię Polski i Europy. Jego odkrycie, historia i zachowane detale świadczą o bogatym dziedzictwie, które nadal inspiruje i fascynuje.