Kolumny Trójcy Świętej na Śląsku: Różnice pomiędzy wersjami

Z Silesiacum
Przejdź do nawigacjiPrzejdź do wyszukiwania
Nie podano opisu zmian
Nie podano opisu zmian
Linia 1: Linia 1:
{{Stub 2}}
{{Stub 2}}
[[Plik:Graben.jpg|thumb|right|200px|Kolumna Trójcy Świętej w Wiedniu (1693)]]
[[Plik:Graben.jpg|thumb|right|200px|Kolumna Trójcy Świętej w Wiedniu (1693)]]
'''Kolumny Trójcy Świętej''' to zjawisko artystyczne i kulturowe charakterystyczne dla XVII i XVIII wieku wynikające ze specyfiki historycznej, ideologicznej i artystycznej okresu. Są elementem szerszego ówczesnego zjawiska, a mianowicie rozwoju wotywnych rzeźb wolnostojących o określonym wydźwięku religijnym. Wyobrażenia Trójcy Świętej na takich podstawach jak obeliski, filary, kolumny lub podobne do kolumn można objąć terminem "figura wolnostojąca".  Rzeźba w tej formie pojawia się niezwykle licznie na  rozległym  obszarze jako wyraz specyficznej barokowej pobożności. Poszczególne pomniki wykazują podobieństwa strukturalne i formalne, różnią się jednak pod względem ikonografii i funkcji. Oprócz kolumn Trójcy Świętej to głównie kolumny maryjne. Pojawiają się też pomniki ku czci innych świętych, których kult był w okresie baroku szczególnie żywy.  
'''Kolumny Trójcy Świętej''' to zjawisko artystyczne i kulturowe charakterystyczne dla XVII i XVIII wieku wynikające ze specyfiki historycznej, ideologicznej i artystycznej okresu. Są elementem szerszego ówczesnego zjawiska, a mianowicie rozwoju wotywnych rzeźb wolnostojących o określonym wydźwięku religijnym.  Rzeźba w tej formie pojawia się niezwykle licznie na  rozległym  obszarze jako wyraz specyficznej barokowej pobożności. Poszczególne pomniki wykazują podobieństwa strukturalne i formalne, różnią się jednak pod względem ikonografii i funkcji. Oprócz kolumn Trójcy Świętej to głównie kolumny maryjne. Pojawiają się też pomniki ku czci innych świętych, których kult był w okresie baroku szczególnie żywy.  


Taki rodzaj wolno stojących rzeźb o charakterze kultowym zaczynał  wykształcać się jako niezależny akcent w dziedzinie urbanistyki i krajobrazu około połowy XVII w. Proces był powiązany z kontrreformacją, która wówczas nabierała rozpędu.  
Taki rodzaj wolno stojących rzeźb o charakterze kultowym zaczynał  wykształcać się jako niezależny akcent w dziedzinie urbanistyki i krajobrazu około połowy XVII w. Proces był powiązany z kontrreformacją, która wówczas nabierała rozpędu.  


Kolumny Trójcy świętej nie są specyficzne dla Śląska w okresie 1677-1800, ale występują w jeszcze większym nasileniu w Austrii, południowych Niemczech, Węgrzech, w Czechach i na Morawach, czyli tam gdzie panowali  Habsburgowie. Okres ich powstawania można wydłużyć do 1800 r. Śląskie kolumny wykazują pewne cechy specyficzne, ale jak z wszystkich wymienionych prowincji, z zastrzeżeniem Tronów Łaski, mają odniesienie do wzorca, którym jest kolumna na placu Graben w Wiedniu. Ten powstały w  latach 1687–1693 monumentalny (21 m) pomnik został ufundowany przez cesarza Leopolda I  w podzięce Bogu za zakończenie zarazy (''Pestsäule'', kolumna morowa) . Szalejąca w 1679 r. po Europie epidemia dżumy miała zabić w samym Wiedniu około 100 tys. osób. Wiedeńska statua stała się punktem odniesienia dla innych w monarchii Habsburgów. Nawiązywały do niej formą, programami ikonograficznymi, jak też przyczynami fundacji.  
Kolumny Trójcy świętej nie są specyficzne dla Śląska w okresie 1677-1800, ale występują w jeszcze większym nasileniu w Austrii, południowych Niemczech, Węgrzech, w Czechach i na Morawach, czyli tam gdzie panowali  Habsburgowie. Śląskie kolumny wykazują pewne cechy specyficzne, ale jak z wszystkich wymienionych prowincji, z zastrzeżeniem Tronów Łaski, mają odniesienie do wzorca, którym jest kolumna na placu Graben w Wiedniu. Ten powstały w  latach 1687–1693 monumentalny (21 m) pomnik został ufundowany przez cesarza Leopolda I  w podzięce Bogu za zakończenie zarazy (''Pestsäule'', kolumna morowa) . Szalejąca w 1679 r. po Europie epidemia dżumy miała zabić w samym Wiedniu około 100 tys. osób. Wiedeńska statua stała się punktem odniesienia dla innych w monarchii Habsburgów. Nawiązywały do niej formą, programami ikonograficznymi, jak też przyczynami fundacji.  


La Gloria
== Hrabstwo kłodzkie ==
=== Tron Łaski ===
<gallery mode=packed heights=260px>
Plik:Lesica Tron Łaski w 2011.jpg|[[Tron Łaski z 1677 r. w Lesicy|Lesica, pow. kłodzki; Tron Łaski z 1677 (fot. 2011)
Plik:Lesica Tron Łaski 2001 b.jpg|Zwieńczenie figury z 1677 r. w Lesicy (fot. 2001)
Plik:Mielnik kolumna.jpg|[[Kolumny Trójcy Świętej w Mielniku i Gorzanowie|Mielnik, pow. kłodzki; kolumna Trójcy Świętej]], I poł. XVIII w.
Plik:Mielnik Tron.jpg|Zwieńczenie kolumny w Mielniku
Plik:Gorzanów Tron Łaski.jpg|Zwieńczenie kolumny w Gorzanowie pow. kłodzki
Plik:Goworów Tron Łaski 1.jpg|[[Tron Łaski]], II poł. XVIII w.; Goworów pow. kłodzki (fot. 2014)
</gallery>
=== Trójca Święta w Chwale ===
<gallery mode=packed heights=260px>
<gallery mode=packed heights=260px>
Plik:Kłodzko kolumna Trójcy Świętej.jpg|[[Kolumna Trójcy Świętej w Kłodzku]] (1709)
Plik:Kłodzko kolumna Trójcy Świętej.jpg|[[Kolumna Trójcy Świętej w Kłodzku]] (1709)
Plik:Kłodzko La Gloria.jpg|Trójca Święta (La Gloria) na kolumnie w Kłodzku (1709)
Plik:Kłodzko La Gloria.jpg|Trójca Święta na kolumnie w Kłodzku (1709)
Plik:Bystrzyca Kłodzka kolumna Trójcy Świętej.jpg|Kolumna Trójcy Świętej w Bystrzycy Kłodzkiej (1736)
Plik:Bystrzyca Kłodzka Trójca Święta na kolumnie.jpg|Trójca Święta na kolumnie w Bystrzycy Kłodzkiej (1736)
Plik:Lądek-Zdrój kolumna Trójcy Świętej.jpg|Koronacja Matki Boskiej; kolumna Trójcy Świętej w Lądku-Zdroju (1741)
Plik:Lądek-Zdrój Trójca Święta na kolumnie.jpg|Koronacja Matki Boskiej; Trójca Święta na kolumnie Lądku-Zdroju (1741)
Plik:Laskowka Trojca Swieta.jpg|Laskówka, pow. ząbkowicki
Plik:Laskowka Trojca Swieta.jpg|Laskówka, pow. ząbkowicki
Plik:Laskowka Trojca Swieta b.jpg|Laskówka, pow. ząbkowicki
Plik:Laskowka Trojca Swieta b.jpg|Laskówka, pow. ząbkowicki
Plik:Mielnik kolumna.jpg|[[Kolumny Trójcy Świętej w Mielniku i Gorzanowie|Mielnik, pow. kłodzki; kolumna Trójcy Świętej]], I poł. XVIII w.
Plik:Mielnik Tron.jpg|Zwieńczenie kolumny w Mielniku
Plik:Gorzanów Tron Łaski.jpg|Zwieńczenie kolumny w Gorzanowie pow. kłodzki
Plik:Szalejów Dolny Trójca Święta.jpg|[[Pomnik Trójcy Świętej w Szalejowie Dolnym|Nietypowe przedstawienie Trójcy świętej na pomniku w Szalejowie Dolnym pow. kłodzki]], I poł. XVIII w.
Plik:Szalejów Dolny Trójca Święta.jpg|[[Pomnik Trójcy Świętej w Szalejowie Dolnym|Nietypowe przedstawienie Trójcy świętej na pomniku w Szalejowie Dolnym pow. kłodzki]], I poł. XVIII w.
</gallery>
== Śląsk ==
<gallery mode=packed heights=260px>
Plik:Uniemyśl Trójca Święta.jpg|Destrukt kolumny Trójcy Świętej w Uniemyślu pow. kamiennogórski (XVIII w.)
Plik:Uniemyśl Trójca Święta.jpg|Destrukt kolumny Trójcy Świętej w Uniemyślu pow. kamiennogórski (XVIII w.)
Plik:Lesica Tron Łaski w 2011.jpg|[[Tron Łaski z 1677 r. w Lesicy|Lesica, pow. kłodzki; Tron Łaski z 1677 (fot. 2011)
Plik:Lesica Tron Łaski 2001 b.jpg|Zwieńczenie figury z 1677 r. w Lesicy (fot. 2001)
Plik:Goworów Tron Łaski 1.jpg|[[Tron Łaski]], II poł. XVIII w.; Goworów pow. kłodzki (fot. 2014)
</gallery>
</gallery>


Wersja z 16:00, 15 lip 2023

Ten artykuł jest w fazie tworzenia


Kolumna Trójcy Świętej w Wiedniu (1693)

Kolumny Trójcy Świętej to zjawisko artystyczne i kulturowe charakterystyczne dla XVII i XVIII wieku wynikające ze specyfiki historycznej, ideologicznej i artystycznej okresu. Są elementem szerszego ówczesnego zjawiska, a mianowicie rozwoju wotywnych rzeźb wolnostojących o określonym wydźwięku religijnym. Rzeźba w tej formie pojawia się niezwykle licznie na rozległym obszarze jako wyraz specyficznej barokowej pobożności. Poszczególne pomniki wykazują podobieństwa strukturalne i formalne, różnią się jednak pod względem ikonografii i funkcji. Oprócz kolumn Trójcy Świętej to głównie kolumny maryjne. Pojawiają się też pomniki ku czci innych świętych, których kult był w okresie baroku szczególnie żywy.

Taki rodzaj wolno stojących rzeźb o charakterze kultowym zaczynał wykształcać się jako niezależny akcent w dziedzinie urbanistyki i krajobrazu około połowy XVII w. Proces był powiązany z kontrreformacją, która wówczas nabierała rozpędu.

Kolumny Trójcy świętej nie są specyficzne dla Śląska w okresie 1677-1800, ale występują w jeszcze większym nasileniu w Austrii, południowych Niemczech, Węgrzech, w Czechach i na Morawach, czyli tam gdzie panowali Habsburgowie. Śląskie kolumny wykazują pewne cechy specyficzne, ale jak z wszystkich wymienionych prowincji, z zastrzeżeniem Tronów Łaski, mają odniesienie do wzorca, którym jest kolumna na placu Graben w Wiedniu. Ten powstały w latach 1687–1693 monumentalny (21 m) pomnik został ufundowany przez cesarza Leopolda I w podzięce Bogu za zakończenie zarazy (Pestsäule, kolumna morowa) . Szalejąca w 1679 r. po Europie epidemia dżumy miała zabić w samym Wiedniu około 100 tys. osób. Wiedeńska statua stała się punktem odniesienia dla innych w monarchii Habsburgów. Nawiązywały do niej formą, programami ikonograficznymi, jak też przyczynami fundacji.

La Gloria

Hrabstwo kłodzkie

Tron Łaski

  • Lesica, pow. kłodzki; Tron Łaski z 1677 (fot. 2011)

    Lesica, pow. kłodzki; Tron Łaski z 1677 (fot. 2011)

  • Zwieńczenie figury z 1677 r. w Lesicy (fot. 2001)

    Zwieńczenie figury z 1677 r. w Lesicy (fot. 2001)

  • Mielnik, pow. kłodzki; kolumna Trójcy Świętej, I poł. XVIII w.

    Mielnik, pow. kłodzki; kolumna Trójcy Świętej, I poł. XVIII w.

  • Zwieńczenie kolumny w Mielniku

    Zwieńczenie kolumny w Mielniku

  • Zwieńczenie kolumny w Gorzanowie pow. kłodzki

    Zwieńczenie kolumny w Gorzanowie pow. kłodzki

  • Tron Łaski, II poł. XVIII w.; Goworów pow. kłodzki (fot. 2014)

    Tron Łaski, II poł. XVIII w.; Goworów pow. kłodzki (fot. 2014)

Trójca Święta w Chwale

Śląsk

  • Destrukt kolumny Trójcy Świętej w Uniemyślu pow. kamiennogórski (XVIII w.)

    Destrukt kolumny Trójcy Świętej w Uniemyślu pow. kamiennogórski (XVIII w.)

Zobacz

Źródło: „https://silesiacum.pl/w/index.php?title=Kolumny_Trójcy_Świętej_na_Śląsku&oldid=17411”