Krzyże w Pełcznicy: Różnice pomiędzy wersjami

Z Silesiacum
Przejdź do nawigacjiPrzejdź do wyszukiwania
mNie podano opisu zmian
mNie podano opisu zmian
 
(Nie pokazano 1 wersji utworzonej przez jednego użytkownika)
Linia 9: Linia 9:
Najstarszym zachowanym krzyżem w Pełcznicy jest murowana figura przydrożna na zachodnim krańcu wsi przed domem nr 64 (nr 17 według przedwojennej numeracji, należącym w latach 30. XX w. do rodziny Kuhnert<ref>Kurt Degen, ''Die Bau- und Kunstdenkmäler des Landkreises Breslau'', Frankfurt, Weidlich, 1965 s. 213-214 (zestawienie dotyczy inwentaryzacji przeprowadzonej w latach 1936-1937)</ref>) (fot. 2). Wykonana z piaskowca rokokowa grupa ukrzyżowania z Maryją, św. Janem Apostołem i św. Marią Magdaleną (fot. 1 i 3) pochodzi z 1817 r., kiedy to została ufundowana przez Jossepha Carla Urbana. Rzeźby umieszczone są na wysokim, dwustrefowym, zdobionym postumencie z inskrypcją, w górnej strefie brzmiącą: Ich dancke es meinen Gott das er mir so viel Glick und Segen gegeben hat das ich diese Wiertschaft erbaut. W dolnej części: ''Dencke dran o Mensch was Gott der Sohn hat für uns gedan. Dieses Kreutz hat erbauth Joseph Carl Urban 1817.'' Częściowo zasłonięta drzewem figura ma wysokość 4,25 m.
Najstarszym zachowanym krzyżem w Pełcznicy jest murowana figura przydrożna na zachodnim krańcu wsi przed domem nr 64 (nr 17 według przedwojennej numeracji, należącym w latach 30. XX w. do rodziny Kuhnert<ref>Kurt Degen, ''Die Bau- und Kunstdenkmäler des Landkreises Breslau'', Frankfurt, Weidlich, 1965 s. 213-214 (zestawienie dotyczy inwentaryzacji przeprowadzonej w latach 1936-1937)</ref>) (fot. 2). Wykonana z piaskowca rokokowa grupa ukrzyżowania z Maryją, św. Janem Apostołem i św. Marią Magdaleną (fot. 1 i 3) pochodzi z 1817 r., kiedy to została ufundowana przez Jossepha Carla Urbana. Rzeźby umieszczone są na wysokim, dwustrefowym, zdobionym postumencie z inskrypcją, w górnej strefie brzmiącą: Ich dancke es meinen Gott das er mir so viel Glick und Segen gegeben hat das ich diese Wiertschaft erbaut. W dolnej części: ''Dencke dran o Mensch was Gott der Sohn hat für uns gedan. Dieses Kreutz hat erbauth Joseph Carl Urban 1817.'' Częściowo zasłonięta drzewem figura ma wysokość 4,25 m.


Pozostałe krzyże we wsi to wysokie drewniane konstrukcje z [[Krzyże z Chrystusem wyciętym z blachy|Chrystusem wyciętym z blachy]]. Tego typu krzyże były bardzo charakterystyczne dla całego Śląska i pochodzą z początku XX w. (wiele z lat 20. i 30.).  Po II wojnie światowej zadbali o nie przybyli po wojnie nowi mieszkańcy wsi. Jeden z krzyży znajduje się kilkadziesiąt metrów za rokokową figurą opisaną wyżej, za wsią, na rozjeździe głównej drogi w kierunku Środy Śląskiej i Kostomłotów (fot. 4,5 i 6).
Pozostałe krzyże we wsi to wysokie drewniane konstrukcje z [[Krzyże z Chrystusem wyciętym z blachy|Chrystusem wyciętym z blachy]]. Tego typu krzyże były bardzo charakterystyczne dla całego Śląska i pochodzą z początku XX w. (wiele z lat 20. i 30.).  Po II wojnie światowej zadbali o nie nowi mieszkańcy wsi. Trzy ustawione są na wyjazdach, a dwa znajdują się w miejscowości.  


Kolejny stoi przed domem w ogrodzie posesji 41 (fot. 6). W 1994 r. właściciel domu wymienił zniszczone już mocno drewniane ramiona krzyża i odnowił malowanego na blasze Ukrzyżowanego. W 2015 r. zdecydował się na wymianę blaszanego Chrystusa na typową postać ze sztucznego tworzywa (fot. 7). Na szczęście wycięta z blachy postać zachowała się. 
1. Kilkadziesiąt metrów za rokokową figurą opisaną wyżej, na rozjeździe głównej drogi w kierunku Środy Śląskiej i Kostomłotów, znajduje się drewniany krzyż z blaszanym Chrystusem (fot. 4, 5 i 6).


Następny krzyż z Chrystusem wyciętym z blachy znajduje się przed domem nr 35 na południe od kościoła (fot. 8,9).  
2. Kolejny stoi przed domem w ogrodzie posesji 41 (fot. 6). W 1994 r. właściciel domu wymienił zniszczone już mocno drewniane ramiona krzyża i odnowił malowanego na blasze Ukrzyżowanego. W 2015 r. zdecydował się na wymianę blaszanego Chrystusa na typową postać ze sztucznego tworzywa (fot. 7). Na szczęście wycięta z blachy postać zachowała się. 


Przy drewnianym krzyżu  krzyżu stojącym na północnym wyjeździe ze wsi (w kierunku Chmielowa)i jeszcze jeden przy drodze ze wsi na północ w kierunku Chmielowa (fot. 8). Przy tym ostatnim niedawno ustawiono nowy krzyż murowany (fot. 2).
3. Następny krzyż z Chrystusem wyciętym z blachy znajduje się przed domem nr 35, na południe od kościoła (fot. 8, 9).
 
4. Przy drewnianym krzyżu  stojącym na północnym wyjeździe ze wsi w kierunku Chmielowa (fot. 10) ustawiono ok. 2010 r. nowy krzyż murowany (fot 2 i 11). Niestety po kilku latach, gdy na murowanym krzyżu pojawiła się typowa figura Chrystusa, drewniany krzyż z Ukrzyżowanym malowanym na blasze został usunięty (fot. 12 z 2017).
 
5. Podobny los spotkał drewniany krzyż stojący na wschodnim krańcu wsi, przy rozjeździe dróg na Kąty Wrocławskie i Wszemiłowice. Krzyż różnił się od pozostałych brakiem charakterystycznego daszku nad Chrystusem. Blaszana postać Ukrzyżowanego była na nim większa, a niżej znajdowała się, również wycięta z blachy, Matka Boska Bolesna przebita siedmioma mieczami boleści (fot. 13). W jego miejsce postawiono nowoczesny krzyż murowany (fot. 14), identyczny jak przy drodze do Chmielowa.  


Stojący do niedawna na wschodnim krańcu wsi, przy rozjeździe dróg na Kąty Wrocławskie i Wszemiłowice, drewniany krzyż różnił się od pozostałych brakiem charakterystycznego daszku nad Chrystusem. Blaszana postać Ukrzyżowanego była na nim większa, a niżej znajdowała się, również wycięta z blachy, Matka Boska Bolesna przebita siedmioma mieczami boleści (fot. 9). W jego miejsce postawiono nowoczesny krzyż murowany (fot. 10) identyczny jak przy drodze do Chmielowa, ale z figurą Ukrzyżowanego.
<gallery heights=230px mode="packed">
<gallery heights=230px mode="packed">
Plik:Pełcznica grupa ukrzyżowania.jpeg|3. Rokokowa figura z 1817 r. (fot. 2012)
Plik:Pełcznica grupa ukrzyżowania.jpeg|3. Rokokowa figura z 1817 r. (fot. 2012)
Linia 27: Linia 30:
Plik:Pełcznica 35 Chrystus z blachy.jpg|alt=Drewniany krzyż przy posesji 35 w Pełcznicy|8. Krzyż przy posesji 35, Pełcznica (fot. 2017)
Plik:Pełcznica 35 Chrystus z blachy.jpg|alt=Drewniany krzyż przy posesji 35 w Pełcznicy|8. Krzyż przy posesji 35, Pełcznica (fot. 2017)
Plik:Pełcznica.jpg|alt=Chrystus z blachy na krzyżu przydrożnym w Pełcznicy|9. Chrystus z blachy na krzyżu przy posesji 35, Pełcznica (fot. 2017)
Plik:Pełcznica.jpg|alt=Chrystus z blachy na krzyżu przydrożnym w Pełcznicy|9. Chrystus z blachy na krzyżu przy posesji 35, Pełcznica (fot. 2017)
|4. Krzyż drewniany przy posesji 41 (fot. 2012)
Plik:Pełcznica Chrystus z blachy na Chmielów w 2004.jpg|alt=Drewniany krzyż przydrożny w Pełcznicy|10. Krzyż przydrożny na wyjeździe na Chmielów (fot. 2004)
|5. Krzyż drewniany przy posesji 35 (fot. 2012)
Plik:Pełcznica 3.jpg|alt=Krzyże przydrożne na wyjeździe na Chmielów, Pełcznica|11. Krzyże przydrożne na wyjeździe na Chmielów, Pełcznica (fot. 2013)
 
Plik:Pełcznica krzyż na Chmielów.jpg|alt=Nowy krzyż przydrożny w Pełcznicy|12. Nowy krzyż przydrożny na północnym wyjeździe z Pełcznicy (fot. 2017)
|7. Krzyż drewniany przy drodze na Chmielów (fot. 2005)
Plik:Pełcznica 4.jpg|alt=Chrystus i Matka Boska Bolesna z blachy na krzyżu w Pełcznicy|13. Krzyż na wyjeździe na Kąty Wrocławskie (fot. 2005)
|8. Stary krzyż drewniany przy drodze na Kąty Wrocławskie (fot. 2005)
Plik:Pełcznica na Kąty.jpg|alt=Nowy krzyż przydrożny w Pełcznicy, wyjazd na Kąty Wrocławskie|14. Krzyż na wschodnim krańcu Pełcznicy (fot. 2019)
|9. Krzyż murowany przy drodze na Kąty Wrocławskie, w miejscu krzyża 8 (fot. 2012)
</gallery>
</gallery>
{{Przypisy}}
{{Przypisy}}
==Bibliografia==
== Literatura ==
* Kurt Degen, ''Die Bau- und Kunstdenkmäler des Landkreises Breslau'', Frankfurt, Weidlich, 1965 s. 213-214 (zestawienie dotyczy inwentaryzacji przeprowadzonej w latach 1936-1937)
* Kurt Degen, ''Die Bau- und Kunstdenkmäler des Landkreises Breslau'', Frankfurt, Weidlich, 1965 s. 213-214 (zestawienie dotyczy inwentaryzacji przeprowadzonej w latach 1936-1937)
* ''Katalog zabytków sztuki w Polsce, Tom IV Zeszyt 2 Sobótka, Kąty Wrocławskie i okolice'', Warszawa 1991, s. 78
* ''Katalog zabytków sztuki w Polsce, Tom IV Zeszyt 2 Sobótka, Kąty Wrocławskie i okolice'', Warszawa 1991, s. 78
{{Publikacja|2012|2017}}
{{Publikacja|2012|2019}}


[[Kategoria:Powiat wrocławski|Pełcznica]]
[[Kategoria:Powiat wrocławski|Pełcznica]]

Aktualna wersja na dzień 06:12, 26 maj 2021

1. Rokokowa Grupa Ukrzyżowania (fot. 2017)
2. Krzyże przy drodze na Chmielów (fot. 2013)

Pełcznica (niem. Polsnitz, od 1937 Brückenfelde) gmina Kąty Wrocławskie, powiat wrocławski.

W liczącej niewiele ponad 300 mieszkańców Pełcznicy (przed II wojną światową w 1937 r. - 512[1]) znajduje się kilkanaście kapliczek i krzyży, w tym 4 kapliczki domkowe, co nawet w wyróżniających się pod względem liczby takich obiektów na tle pozostałej części powiatu wrocławskiego okolicach Kątów Wrocławskich jest ewenementem. Charakterystyczne jest też, że nowe krzyże i kapliczki spotykane są rzadko.

Najstarszym zachowanym krzyżem w Pełcznicy jest murowana figura przydrożna na zachodnim krańcu wsi przed domem nr 64 (nr 17 według przedwojennej numeracji, należącym w latach 30. XX w. do rodziny Kuhnert[2]) (fot. 2). Wykonana z piaskowca rokokowa grupa ukrzyżowania z Maryją, św. Janem Apostołem i św. Marią Magdaleną (fot. 1 i 3) pochodzi z 1817 r., kiedy to została ufundowana przez Jossepha Carla Urbana. Rzeźby umieszczone są na wysokim, dwustrefowym, zdobionym postumencie z inskrypcją, w górnej strefie brzmiącą: Ich dancke es meinen Gott das er mir so viel Glick und Segen gegeben hat das ich diese Wiertschaft erbaut. W dolnej części: Dencke dran o Mensch was Gott der Sohn hat für uns gedan. Dieses Kreutz hat erbauth Joseph Carl Urban 1817. Częściowo zasłonięta drzewem figura ma wysokość 4,25 m.

Pozostałe krzyże we wsi to wysokie drewniane konstrukcje z Chrystusem wyciętym z blachy. Tego typu krzyże były bardzo charakterystyczne dla całego Śląska i pochodzą z początku XX w. (wiele z lat 20. i 30.). Po II wojnie światowej zadbali o nie nowi mieszkańcy wsi. Trzy ustawione są na wyjazdach, a dwa znajdują się w miejscowości.

1. Kilkadziesiąt metrów za rokokową figurą opisaną wyżej, na rozjeździe głównej drogi w kierunku Środy Śląskiej i Kostomłotów, znajduje się drewniany krzyż z blaszanym Chrystusem (fot. 4, 5 i 6).

2. Kolejny stoi przed domem w ogrodzie posesji 41 (fot. 6). W 1994 r. właściciel domu wymienił zniszczone już mocno drewniane ramiona krzyża i odnowił malowanego na blasze Ukrzyżowanego. W 2015 r. zdecydował się na wymianę blaszanego Chrystusa na typową postać ze sztucznego tworzywa (fot. 7). Na szczęście wycięta z blachy postać zachowała się.

3. Następny krzyż z Chrystusem wyciętym z blachy znajduje się przed domem nr 35, na południe od kościoła (fot. 8, 9).

4. Przy drewnianym krzyżu stojącym na północnym wyjeździe ze wsi w kierunku Chmielowa (fot. 10) ustawiono ok. 2010 r. nowy krzyż murowany (fot 2 i 11). Niestety po kilku latach, gdy na murowanym krzyżu pojawiła się typowa figura Chrystusa, drewniany krzyż z Ukrzyżowanym malowanym na blasze został usunięty (fot. 12 z 2017).

5. Podobny los spotkał drewniany krzyż stojący na wschodnim krańcu wsi, przy rozjeździe dróg na Kąty Wrocławskie i Wszemiłowice. Krzyż różnił się od pozostałych brakiem charakterystycznego daszku nad Chrystusem. Blaszana postać Ukrzyżowanego była na nim większa, a niżej znajdowała się, również wycięta z blachy, Matka Boska Bolesna przebita siedmioma mieczami boleści (fot. 13). W jego miejsce postawiono nowoczesny krzyż murowany (fot. 14), identyczny jak przy drodze do Chmielowa.

  • 3. Rokokowa figura z 1817 r. (fot. 2012)

    3. Rokokowa figura z 1817 r. (fot. 2012)

  • krzyż przydrożny w Pełcznicy

    4. Przydrożny krzyż drewniany przy rozjeździe Środa Śląska/Kostomłoty (fot. 2017)

  • Chrystus z blachy ba krzyżu przydrożnym, Pełcznica

    5. Chrystus z blachy, Pełcznica (fot. 2017)

  • Chrystus z blachy ba krzyżu przydrożnym, Pełcznica

    5. Chrystus z blachy, krzyż przydrożny w Pełcznicy (fot. 2017)

  • Drewniany krzyż przy domu 41 w Pełcznicy

    6. Krzyż z Chrystusem z blachy, Pełcznica 41 (fot. 2012)

  • Drewniany krzyże, Pełcznica 41

    7. Krzyż przy domu 41 w Pełcznicy w 2017 r.

  • Drewniany krzyż przy posesji 35 w Pełcznicy

    8. Krzyż przy posesji 35, Pełcznica (fot. 2017)

  • Chrystus z blachy na krzyżu przydrożnym w Pełcznicy

    9. Chrystus z blachy na krzyżu przy posesji 35, Pełcznica (fot. 2017)

  • Drewniany krzyż przydrożny w Pełcznicy

    10. Krzyż przydrożny na wyjeździe na Chmielów (fot. 2004)

  • Krzyże przydrożne na wyjeździe na Chmielów, Pełcznica

    11. Krzyże przydrożne na wyjeździe na Chmielów, Pełcznica (fot. 2013)

  • Nowy krzyż przydrożny w Pełcznicy

    12. Nowy krzyż przydrożny na północnym wyjeździe z Pełcznicy (fot. 2017)

  • Chrystus i Matka Boska Bolesna z blachy na krzyżu w Pełcznicy

    13. Krzyż na wyjeździe na Kąty Wrocławskie (fot. 2005)

  • Nowy krzyż przydrożny w Pełcznicy, wyjazd na Kąty Wrocławskie

    14. Krzyż na wschodnim krańcu Pełcznicy (fot. 2019)

Przypisy

  1. ↑ Kurt Degen, Die Bau- und Kunstdenkmäler des Landkreises Breslau, Frankfurt, Weidlich, 1965 s. 209 (zestawienie dotyczy inwentaryzacji przeprowadzonej w latach 1936-1937)
  2. ↑ Kurt Degen, Die Bau- und Kunstdenkmäler des Landkreises Breslau, Frankfurt, Weidlich, 1965 s. 213-214 (zestawienie dotyczy inwentaryzacji przeprowadzonej w latach 1936-1937)

Literatura

  • Kurt Degen, Die Bau- und Kunstdenkmäler des Landkreises Breslau, Frankfurt, Weidlich, 1965 s. 213-214 (zestawienie dotyczy inwentaryzacji przeprowadzonej w latach 1936-1937)
  • Katalog zabytków sztuki w Polsce, Tom IV Zeszyt 2 Sobótka, Kąty Wrocławskie i okolice, Warszawa 1991, s. 78
Publikacja - 2012 r.
Aktualizacja - 2019 r.
Źródło: „https://silesiacum.pl/w/index.php?title=Krzyże_w_Pełcznicy&oldid=9646”