Kolumna pasyjna przed klasztorem Kamedułów w Krakowie: Różnice pomiędzy wersjami

Z Silesiacum
Przejdź do nawigacjiPrzejdź do wyszukiwania
mNie podano opisu zmian
Nie podano opisu zmian
 
(Nie pokazano 1 wersji utworzonej przez jednego użytkownika)
Linia 6: Linia 6:
Częstą formą kapliczki przydrożnej w Małopolsce są słupy lub kolumny z płaskorzeźbami scen pasyjnych. Nazywane są Bożymi Mękami. Ich historia sięga czasów kontrreformacji, gdy jedną z dróg walki o odradzanie i umacnianie wiary katolickiej było propagowanie ustawiania krzyży i kapliczek.   
Częstą formą kapliczki przydrożnej w Małopolsce są słupy lub kolumny z płaskorzeźbami scen pasyjnych. Nazywane są Bożymi Mękami. Ich historia sięga czasów kontrreformacji, gdy jedną z dróg walki o odradzanie i umacnianie wiary katolickiej było propagowanie ustawiania krzyży i kapliczek.   


Tego typu kapliczka znajduje się przed klasztorem kamedułów na Srebrnej Górze na krakowskich Bielanach.  Kiedyś wyznaczała granicę dostępu do klasztoru dla kobiet (dziś niewiasty mogą podejść pod kościół, a w 12 wyznaczonych dni w roku wejść do środka).
Tego typu kapliczka znajduje się przed klasztorem Kamedułów na Srebrnej Górze na krakowskich Bielanach.  Kiedyś wyznaczała granicę dostępu do klasztoru dla kobiet (dziś niewiasty mogą podejść pod kościół, a w 12 wyznaczonych dni w roku wejść do środka).


Pochodzi z XVII w. Dokładna data oraz powód jej powstania nie są jasne. Badaczka krakowskich kapliczek i miejski konserwator zabytków podaje w swych publikacjach  wykluczające się daty. W pracy ''Kapliczki, figury i krzyże przydrożne w Krakowie'', z 1995 r. datuje ją na  na poł. XVII w.<ref name="GZO1995">Genowefa Zań-Ograbek, ''Kapliczki, figury i krzyże przydrożne w Krakowie'', Kraków 1995</ref>, podobnie jak w artykule o takim samym tytule w Encyklopedii Krakowa z 2000 r.<ref>Genowefa Zań-Ograbek, ''Kapliczki, figury przydrożne, krzyże'' [w:] ''Encyklopedia Krakowa'', Kraków 2000, s. 390-392</ref> Jednak w opublikowanym w tym samym roku wystąpieniu na sesji naukowej zatytułowanym ''Historia Krakowa kapliczkami pisana'' stwierdza, że kolumna jest owocem wizyt króla Jana III Sobieskiego w klasztorze kamedułów w 1683 r. przed i po wiedeńskiej wiktorii oraz przyjęcia wydanego w związku ze zwycięstwem na jego cześć<ref>Genowefa Zań-Ograbek, ''Historia Krakowa kapliczkami pisana'', [w:] ''Święci przydrożni patroni przyuliczni'', Warszawa 2000, s. 236-251, cytat: ''Pobyty króla Jana III Sobieskiego w roku 1683 przed i po wiedeńskiej wiktorii, przyjęcie wydane na jego cześć w klasztorze kamedułów na Bielanach - zaowocowały najpiękniejszymi antycznymi kolumnami, z których należy wymienić ośmiometrową marmurową "Bożą Mękę" na przedpolu klasztoru, wykonaną przez znany zakład Zielaskich w Dębniku''</ref>. Roku 1683 nie można z pewnością określić jako połowy wieku.  
Pochodzi z XVII w. Dokładna data oraz powód jej powstania nie są jasne. Badaczka krakowskich kapliczek i miejski konserwator zabytków podaje w swych publikacjach  wykluczające się daty. W pracy ''Kapliczki, figury i krzyże przydrożne w Krakowie'', z 1995 r. datuje ją na  na poł. XVII w.<ref name="GZO1995">Genowefa Zań-Ograbek, ''Kapliczki, figury i krzyże przydrożne w Krakowie'', Kraków 1995</ref>, podobnie jak w artykule o takim samym tytule w Encyklopedii Krakowa z 2000 r.<ref>Genowefa Zań-Ograbek, ''Kapliczki, figury przydrożne, krzyże'' [w:] ''Encyklopedia Krakowa'', Kraków 2000, s. 390-392</ref> Jednak w opublikowanym w tym samym roku wystąpieniu na sesji naukowej, zatytułowanym ''Historia Krakowa kapliczkami pisana'', stwierdza, że kolumna jest owocem wizyt króla Jana III Sobieskiego w klasztorze Kamedułów w 1683 r. przed i po wiedeńskiej wiktorii oraz przyjęcia wydanego w związku ze zwycięstwem na jego cześć<ref>Genowefa Zań-Ograbek, ''Historia Krakowa kapliczkami pisana'', [w:] ''Święci przydrożni patroni przyuliczni'', Warszawa 2000, s. 236-251, cytat: ''Pobyty króla Jana III Sobieskiego w roku 1683 przed i po wiedeńskiej wiktorii, przyjęcie wydane na jego cześć w klasztorze Kamedułów na Bielanach - zaowocowały najpiękniejszymi antycznymi kolumnami, z których należy wymienić ośmiometrową marmurową "Bożą Mękę" na przedpolu klasztoru, wykonaną przez znany zakład Zielaskich w Dębniku''</ref>. Roku 1683 nie można z pewnością określić jako połowy wieku.  
   
   
Barokowa kolumna z marmuru ustawiona jest na czworobocznym marmurowym postumencie. Na szczycie znajduje się kapliczka w formie nasady z czworościennego bloku nakrytego daszkiem, który podtrzymywany jest przez [[tralka|tralki]] w narożach. Całość ma wysokość 8,5 m.  Na ścianach nasady i postumentu wyryte są sceny pasyjne. Część z ośmiu scen jest już mało czytelna (2012). Górne sceny to: ''Cierniem koronowanie, Upadek pod krzyżem, Przybicie do krzyża, Ukrzyżowanie.'' Na ścianach postumentu: ''Chrystus w Ogrójcu, Biczowanie, Chrystus przed Piłatem, Chrystus u słupa.''  
Barokowa kolumna z marmuru ustawiona jest na czworobocznym marmurowym postumencie. Na szczycie znajduje się kapliczka w formie nasady z czworościennego bloku nakrytego daszkiem, który podtrzymywany jest przez [[tralka|tralki]] w narożach. Całość ma wysokość 8,5 m.  Na ścianach nasady i postumentu wyryte są sceny pasyjne. Część z ośmiu scen jest już mało czytelna (2012). Górne sceny to: ''Cierniem koronowanie, Upadek pod krzyżem, Przybicie do krzyża, Ukrzyżowanie.'' Na ścianach postumentu: ''Chrystus w Ogrójcu, Biczowanie, Chrystus przed Piłatem, Chrystus u słupa.''  


Kolumna jest dziełem warsztatu mistrzów kamieniarskich braci Zielaskich z podkrakowskiego Dębnika, a surowiec pochodzi z tamtejszych łomów marmuru. Uznanym rzeźbiarzem był zwłaszcza Jacek Zielaski. Wzorem dla umieszczonych na kolumnie scen były ryciny przedstawiające wydarzenia i przypowieści opisane w Nowym Testamencie z książki hiszpańskiego jezuity Jerónima Nadala (Hieronymus Natalis) ''Evangelicae historiae imagines'' wydanej w Antwerpii w 1596 r. Przedstawione w niej ryciny stały się inspiracją dla wielu malarzy, rzeźbiarzy i kamieniarzy ozdabiających krakowskie kościoły.  
Kolumna jest dziełem warsztatu mistrzów kamieniarskich braci Zielaskich z podkrakowskiego Dębnika, a surowiec pochodzi z tamtejszych łomów marmuru (wapień dębnicki nazywany też czarnym marmurem). Uznanym rzeźbiarzem był zwłaszcza Jacek Zielaski. Wzorem dla umieszczonych na kolumnie scen były ryciny przedstawiające wydarzenia i przypowieści opisane w Nowym Testamencie z książki hiszpańskiego jezuity Jerónima Nadala (Hieronymus Natalis) ''Evangelicae historiae imagines'' wydanej w Antwerpii w 1596 r. Przedstawione w niej ryciny stały się inspiracją dla wielu malarzy, rzeźbiarzy i kamieniarzy ozdabiających krakowskie kościoły.  


Podobna kolumna, również autorstwa Zielaskich, ustawiona jest przed [[Kolumna pasyjna przed kościołem Karmelitanek w Krakowie|kościołem Karmelitanek przy ul. Kopernika]].
Podobna kolumna, również autorstwa Zielaskich, ustawiona jest przed [[Kolumna pasyjna przed kościołem Karmelitanek w Krakowie|kościołem Karmelitanek przy ul. Kopernika]].

Aktualna wersja na dzień 11:00, 11 gru 2021


Częstą formą kapliczki przydrożnej w Małopolsce są słupy lub kolumny z płaskorzeźbami scen pasyjnych. Nazywane są Bożymi Mękami. Ich historia sięga czasów kontrreformacji, gdy jedną z dróg walki o odradzanie i umacnianie wiary katolickiej było propagowanie ustawiania krzyży i kapliczek.

Tego typu kapliczka znajduje się przed klasztorem Kamedułów na Srebrnej Górze na krakowskich Bielanach. Kiedyś wyznaczała granicę dostępu do klasztoru dla kobiet (dziś niewiasty mogą podejść pod kościół, a w 12 wyznaczonych dni w roku wejść do środka).

Pochodzi z XVII w. Dokładna data oraz powód jej powstania nie są jasne. Badaczka krakowskich kapliczek i miejski konserwator zabytków podaje w swych publikacjach wykluczające się daty. W pracy Kapliczki, figury i krzyże przydrożne w Krakowie, z 1995 r. datuje ją na na poł. XVII w.[1], podobnie jak w artykule o takim samym tytule w Encyklopedii Krakowa z 2000 r.[2] Jednak w opublikowanym w tym samym roku wystąpieniu na sesji naukowej, zatytułowanym Historia Krakowa kapliczkami pisana, stwierdza, że kolumna jest owocem wizyt króla Jana III Sobieskiego w klasztorze Kamedułów w 1683 r. przed i po wiedeńskiej wiktorii oraz przyjęcia wydanego w związku ze zwycięstwem na jego cześć[3]. Roku 1683 nie można z pewnością określić jako połowy wieku.

Barokowa kolumna z marmuru ustawiona jest na czworobocznym marmurowym postumencie. Na szczycie znajduje się kapliczka w formie nasady z czworościennego bloku nakrytego daszkiem, który podtrzymywany jest przez tralki w narożach. Całość ma wysokość 8,5 m. Na ścianach nasady i postumentu wyryte są sceny pasyjne. Część z ośmiu scen jest już mało czytelna (2012). Górne sceny to: Cierniem koronowanie, Upadek pod krzyżem, Przybicie do krzyża, Ukrzyżowanie. Na ścianach postumentu: Chrystus w Ogrójcu, Biczowanie, Chrystus przed Piłatem, Chrystus u słupa.

Kolumna jest dziełem warsztatu mistrzów kamieniarskich braci Zielaskich z podkrakowskiego Dębnika, a surowiec pochodzi z tamtejszych łomów marmuru (wapień dębnicki nazywany też czarnym marmurem). Uznanym rzeźbiarzem był zwłaszcza Jacek Zielaski. Wzorem dla umieszczonych na kolumnie scen były ryciny przedstawiające wydarzenia i przypowieści opisane w Nowym Testamencie z książki hiszpańskiego jezuity Jerónima Nadala (Hieronymus Natalis) Evangelicae historiae imagines wydanej w Antwerpii w 1596 r. Przedstawione w niej ryciny stały się inspiracją dla wielu malarzy, rzeźbiarzy i kamieniarzy ozdabiających krakowskie kościoły.

Podobna kolumna, również autorstwa Zielaskich, ustawiona jest przed kościołem Karmelitanek przy ul. Kopernika.

  • Chrystus przed Piłatem

    Chrystus przed Piłatem

  • Biczowanie

    Biczowanie

Przypisy

  1. ↑ Genowefa Zań-Ograbek, Kapliczki, figury i krzyże przydrożne w Krakowie, Kraków 1995
  2. ↑ Genowefa Zań-Ograbek, Kapliczki, figury przydrożne, krzyże [w:] Encyklopedia Krakowa, Kraków 2000, s. 390-392
  3. ↑ Genowefa Zań-Ograbek, Historia Krakowa kapliczkami pisana, [w:] Święci przydrożni patroni przyuliczni, Warszawa 2000, s. 236-251, cytat: Pobyty króla Jana III Sobieskiego w roku 1683 przed i po wiedeńskiej wiktorii, przyjęcie wydane na jego cześć w klasztorze Kamedułów na Bielanach - zaowocowały najpiękniejszymi antycznymi kolumnami, z których należy wymienić ośmiometrową marmurową "Bożą Mękę" na przedpolu klasztoru, wykonaną przez znany zakład Zielaskich w Dębniku

Źródła

  • Genowefa Zań-Ograbek, Kapliczki, figury i krzyże przydrożne w Krakowie, Kraków 1995
  • Genowefa Zań-Ograbek, Historia Krakowa kapliczkami pisana, [w:] Święci przydrożni patroni przyuliczni, Warszawa 2000, s. 236-251
  • Genowefa Zań-Ograbek, Kapliczki, figury przydrożne, krzyże [w:] Encyklopedia Krakowa, Kraków 2000, s. 390-392
  • Beata Frey-Stecowa, Geneza scen pasyjnych na kolumnie zwanej "Boża Męka" przed klasztorem Kamedułów na Bielanach, czyli o popularności rycin ilustrujących Evangelicae historiae imagines Hieronymusa Natalisa, Folia Historica Cracoviensia vol. 11, 2005
Źródło: „https://silesiacum.pl/w/index.php?title=Kolumna_pasyjna_przed_klasztorem_Kamedułów_w_Krakowie&oldid=11226”