Jaksonów - św. Jan Nepomucen: Różnice pomiędzy wersjami

Z Silesiacum
Przejdź do nawigacjiPrzejdź do wyszukiwania
mNie podano opisu zmian
Nie podano opisu zmian
 
(Nie pokazano 4 wersji utworzonych przez 2 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
__NOTOC__
<div style="float: right;">[[Plik:Information icon.svg|left|16px]] ''[[Jaksonów - krzyże kamienne|Zobacz artykuł o kamiennych krzyżach w Jaksonowie]]''</div>
<div style="float: right;">[[Plik:Information icon.svg|left|16px]] ''[[Jaksonów - krzyże kamienne|Zobacz artykuł o kamiennych krzyżach w Jaksonowie]]''</div>
[[Plik:Jaksonów, św. Jan Nepomucen.jpeg|thumb|350px|1]]
[[Plik:Jaksonów, św. Jan Nepomucen.jpeg|thumb|350px|Św. Jan Nepomucen w Jaksonowie, fot. 2012]]
[[Plik:Jaksonów, św. Jan Nepomucen a.jpeg|thumb|250px|2]]


'''Jaksonów''' gm. Żórawina, pow. wrocławski.
'''Jaksonów''' gm. Żórawina, pow. wrocławski.
Linia 7: Linia 7:
Barokowa figura [[Święty Jan Nepomucen| świętego Jana Nepomucena]] znajduje się w ogrodzie plebanii kościoła pw. Podwyższenia Krzyża Świętego. Niewysoka, finezyjna  piaskowcowa rzeźba  (112 cm) stoi przy płocie przy głównej ulicy wsi na trochę od niej niższym, walcowatym i wyraźnie niepierwotnym dla niej betonowym cokole.  
Barokowa figura [[Święty Jan Nepomucen| świętego Jana Nepomucena]] znajduje się w ogrodzie plebanii kościoła pw. Podwyższenia Krzyża Świętego. Niewysoka, finezyjna  piaskowcowa rzeźba  (112 cm) stoi przy płocie przy głównej ulicy wsi na trochę od niej niższym, walcowatym i wyraźnie niepierwotnym dla niej betonowym cokole.  


Według ''Katalogu zabytków sztuki w Polsce'' figura została przeniesiona po 1945 r. sprzed kościoła parafialnego w pobliskich [[Przecławice - krzyże kamienne|Przecławicach]]<ref name="KZS">''Katalog zabytków sztuki w Polsce, Tom IV Zeszyt 2 Sobótka, Kąty Wrocławskie i okolice'', Warszawa 1991, s. 26 (inwentaryzacja przeprowadzana w latach 1977-1980) </ref>. Przecławice były w XVIII w. własnością klarysek z Wrocławia, co może tłumaczyć pojawienie się na tym zasadniczo protestanckim terenie figury św. Jana Nepomucena.  Kościół w Jaksonowie był filialnym parafii pw. św. Katarzyny w Przesławicach. W latach 90. XX w. nastąpiła zamiana i kościół w Przecławicach stał się kościołem filialnym, a w Jaksonowie parafialnym. Przeniesienie [[Nepomuk]]a nie miało związku z tą zamianą, gdyż odbyło się dużo wcześniej<ref group="uwaga">Inwentaryzacja do ''Katalogu zabytków sztuki'' przeprowadzana była w latach 1977-1980, a wstępna w latach 1969-1971, więc określenie z katalogu "po 1945 r." dotyczy co najmniej lat 60. XX wieku. </ref>.  
Według ''Katalogu zabytków sztuki w Polsce'' figura została przeniesiona po 1945 r. sprzed kościoła parafialnego w pobliskich [[Krzyże kamienne w Przecławicach|Przecławicach]]<ref name="KZS">''Katalog zabytków sztuki w Polsce, Tom IV Zeszyt 2 Sobótka, Kąty Wrocławskie i okolice'', Warszawa 1991, s. 26 (inwentaryzacja przeprowadzana w latach 1977-1980) </ref>. Przecławice były w XVIII w. własnością klarysek z Wrocławia, co może tłumaczyć pojawienie się na tym zasadniczo protestanckim terenie figury św. Jana Nepomucena.  Kościół w Jaksonowie był filialnym parafii pw. św. Katarzyny w Przecławicach. W latach 90. XX w. nastąpiła zamiana i kościół w Przecławicach stał się kościołem filialnym, a w Jaksonowie parafialnym. Przeniesienie [[Nepomuk]]a nie miało związku z tą zamianą, gdyż odbyło się dużo wcześniej<ref group="uwaga">Inwentaryzacja do ''Katalogu zabytków sztuki'' przeprowadzana była w latach 1977-1980, a wstępna w latach 1969-1971, więc określenie z katalogu "po 1945 r." dotyczy co najmniej lat 60. XX wieku. </ref>.  


W Przecławicach figura stała do końca XIX w. na cokole na zewnątrz muru cmentarza przykościelnego od strony zachodniej (czyli przed bramą). Potem została przeniesiona na cmentarz przykościelny i ustawiona w jego południowej części (we wnęce?)<ref name="D.1965">Kurt Degen, ''Die Bau- und Kunstdenkmäler des Landkreises Breslau'', Frankfurt, Weidlich, 1965, s. 217 (zestawienie dotyczy inwentaryzacji przeprowadzonej w latach 1936-1937)</ref>, czyli na prawo od kościoła. W Przecławicach Nepomucenowi towarzyszyły rzeźby dwóch aniołków<ref name="D.1965"/>, prawdopodobnie u jego stóp.       
W Przecławicach figura stała do końca XIX w. na cokole na zewnątrz muru cmentarza przykościelnego od strony zachodniej (czyli przed bramą). Potem została przeniesiona na cmentarz przykościelny i ustawiona w jego południowej części (we wnęce?)<ref name="D.1965">Kurt Degen, ''Die Bau- und Kunstdenkmäler des Landkreises Breslau'', Frankfurt, Weidlich, 1965, s. 217 (zestawienie dotyczy inwentaryzacji przeprowadzonej w latach 1936-1937)</ref>, czyli na prawo od kościoła. W Przecławicach Nepomucenowi towarzyszyły rzeźby dwóch aniołków<ref name="D.1965"/>, prawdopodobnie u jego stóp.       
Linia 13: Linia 13:
Późnobarokowa figura datowana jest na drugą ćwierć XVIII w.<ref name="D.1965"/><ref name="KZS"/> Już Kurt Deegen mówi o jej złym stanie (1936/37)<ref name="D.1965"/>. Od tamtej pory uszkodzenia są większe (2012). Piaskowcowy kamień jest zlasowany, rzeźba ma również ubytki. W złym stanie jest zwłaszcza jej dół, bardzo prawdopodobne, że uszkodzenia powstały przy przenosinach (zmianie postumentu).  
Późnobarokowa figura datowana jest na drugą ćwierć XVIII w.<ref name="D.1965"/><ref name="KZS"/> Już Kurt Deegen mówi o jej złym stanie (1936/37)<ref name="D.1965"/>. Od tamtej pory uszkodzenia są większe (2012). Piaskowcowy kamień jest zlasowany, rzeźba ma również ubytki. W złym stanie jest zwłaszcza jej dół, bardzo prawdopodobne, że uszkodzenia powstały przy przenosinach (zmianie postumentu).  


Ukazany w lekkim [[kontrapost|kontrapoście]] święty podtrzymuje prawą ręką duży krzyż, wsparty na jego lewym ramieniu. Nepomucen dotyka twarzą głowy ukrzyżowanego, którą ten odchyla w stronę [[adoracja|adoratora]] (zdj. 2). Takie symboliczne przedstawienie wskazuje na mistyczny związek człowieka z cierpieniem Zbawiciela.   
Ukazany w lekkim [[kontrapost|kontrapoście]] święty podtrzymuje prawą ręką duży krzyż, wsparty na jego lewym ramieniu. Nepomucen dotyka twarzą głowy ukrzyżowanego, którą ten odchyla w stronę adoratora (zdj. 2). Takie symboliczne przedstawienie wskazuje na mistyczny związek człowieka z cierpieniem Zbawiciela.   


W Przecławicach na łuku drogi przy wyjeździe w stronę Jaksonowa i Szczepankowic stoi figura ustawiona  na postumencie, który z pewnością nie był wykonany dla niej (patrz zdjęcie). Według informacji mieszkańca sąsiedniej posesji figura została ustawiona kilkanaście lat temu (od 2012) na postumencie z cmentarza przykościelnego. Na tylnej ścianie postumentu znajduje się słabo czytelny napis z datą 1863 (w związku z niemożnością odczytania napisu nie wiadomo, czego dotyczy data). Postument jest odnowiony. Na górnym [[kartusz]]u zachował się wizerunek świętej (prawdopodobnie św. Katarzyna z Aleksandrii). Płaskorzeźba na dolnym kartuszu jest całkowicie zatarta. Wymiarami postument pasuje do Nepomucena z Jaksonowa, nie można jednak stwierdzić z pewnością, że jest to cokół służący kiedyś świętemu Janowi.
== Uaktualnienie 2022 ==
W 2022 r. pomnik stoi na cmentarzu kościelnym na prawo od kościoła (fot. 5 i 6). Miejsce to jest bardziej eksponowane niż poprzednie w ogrodzie plebanii. Ze zdjęć wynika, że przeniesienie nie wiązało się z renowacją.


<gallery>
== Galeria ==
Plik:Przecławice, figura.jpeg|Cokół w Przecławicach
<gallery mode=packed heights=230px>
Plik:Przecławice, napis na cokole.jpeg|Napis na tylnej ścianie cokołu
Plik:Jaksonów, św. Jan Nepomucen a.jpeg|Św. Jan Nepomucen, fot. 2102
Plik:Jaksonów Nepomucen 2022.jpg|Święty Jan Nepomucen w Jaksonowie, fot. 2022
Plik:Jaksonów Nepomucen 2022 b.jpg|Święty Jan Nepomucen, fot. 2022
Plik:Jaksonów Nepomucen 2024.jpg|Święty Jan Nepomucen w Jaksonowie, fot. 2024
</gallery>
</gallery>


Linia 25: Linia 29:
<references group="uwaga"/>
<references group="uwaga"/>
{{Przypisy}}
{{Przypisy}}
== Bibliografia ==
== Literatura ==
* Kurt Degen, ''Die Bau- und Kunstdenkmäler des Landkreises Breslau'', Frankfurt, Weidlich, 1965, s. 217 (zestawienie dotyczy inwentaryzacji przeprowadzonej w latach 1936-1937)
* Kurt Degen, ''Die Bau- und Kunstdenkmäler des Landkreises Breslau'', Frankfurt, Weidlich, 1965, s. 217 (zestawienie dotyczy inwentaryzacji przeprowadzonej w latach 1936-1937)
* ''Katalog zabytków sztuki w Polsce, Tom IV Zeszyt 2 Sobótka, Kąty Wrocławskie i okolice'', Warszawa 1991, s. 26 (inwentaryzacja przeprowadzana w latach 1977-1980)  
* ''Katalog zabytków sztuki w Polsce, Tom IV Zeszyt 2 Sobótka, Kąty Wrocławskie i okolice'', Warszawa 1991, s. 26 (inwentaryzacja przeprowadzana w latach 1977-1980)  
Linia 31: Linia 35:


[[Kategoria:Dolnośląskie Nepomuki|Jaksonów]]
[[Kategoria:Dolnośląskie Nepomuki|Jaksonów]]
[[Kategoria:Kapliczki w powiecie wrocławskim|Jaksonów]]
[[Kategoria:Powiat wrocławski|Jaksonów]]
[[Kategoria:Kapliczki z XVIII w.|Jaksonów]]
[[Kategoria:Kapliczki z I poł. XVIII w.|Jaksonów]]
[[Kategoria:Nepomuki w województwie dolnośląskim|Jaksonów]]
[[Kategoria:Nepomuki w województwie dolnośląskim|Jaksonów]]
[[Kategoria:Barokowe figury]]
[[Kategoria:Barokowe figury]]
[[Kategoria:Figury z XVIII w.]]

Aktualna wersja na dzień 10:45, 13 wrz 2025

Św. Jan Nepomucen w Jaksonowie, fot. 2012

Jaksonów gm. Żórawina, pow. wrocławski.

Barokowa figura świętego Jana Nepomucena znajduje się w ogrodzie plebanii kościoła pw. Podwyższenia Krzyża Świętego. Niewysoka, finezyjna piaskowcowa rzeźba (112 cm) stoi przy płocie przy głównej ulicy wsi na trochę od niej niższym, walcowatym i wyraźnie niepierwotnym dla niej betonowym cokole.

Według Katalogu zabytków sztuki w Polsce figura została przeniesiona po 1945 r. sprzed kościoła parafialnego w pobliskich Przecławicach[1]. Przecławice były w XVIII w. własnością klarysek z Wrocławia, co może tłumaczyć pojawienie się na tym zasadniczo protestanckim terenie figury św. Jana Nepomucena. Kościół w Jaksonowie był filialnym parafii pw. św. Katarzyny w Przecławicach. W latach 90. XX w. nastąpiła zamiana i kościół w Przecławicach stał się kościołem filialnym, a w Jaksonowie parafialnym. Przeniesienie Nepomuka nie miało związku z tą zamianą, gdyż odbyło się dużo wcześniej[uwaga 1].

W Przecławicach figura stała do końca XIX w. na cokole na zewnątrz muru cmentarza przykościelnego od strony zachodniej (czyli przed bramą). Potem została przeniesiona na cmentarz przykościelny i ustawiona w jego południowej części (we wnęce?)[2], czyli na prawo od kościoła. W Przecławicach Nepomucenowi towarzyszyły rzeźby dwóch aniołków[2], prawdopodobnie u jego stóp.

Późnobarokowa figura datowana jest na drugą ćwierć XVIII w.[2][1] Już Kurt Deegen mówi o jej złym stanie (1936/37)[2]. Od tamtej pory uszkodzenia są większe (2012). Piaskowcowy kamień jest zlasowany, rzeźba ma również ubytki. W złym stanie jest zwłaszcza jej dół, bardzo prawdopodobne, że uszkodzenia powstały przy przenosinach (zmianie postumentu).

Ukazany w lekkim kontrapoście święty podtrzymuje prawą ręką duży krzyż, wsparty na jego lewym ramieniu. Nepomucen dotyka twarzą głowy ukrzyżowanego, którą ten odchyla w stronę adoratora (zdj. 2). Takie symboliczne przedstawienie wskazuje na mistyczny związek człowieka z cierpieniem Zbawiciela.

Uaktualnienie 2022

W 2022 r. pomnik stoi na cmentarzu kościelnym na prawo od kościoła (fot. 5 i 6). Miejsce to jest bardziej eksponowane niż poprzednie w ogrodzie plebanii. Ze zdjęć wynika, że przeniesienie nie wiązało się z renowacją.

Galeria

  • Św. Jan Nepomucen, fot. 2102

    Św. Jan Nepomucen, fot. 2102

  • Święty Jan Nepomucen w Jaksonowie, fot. 2022

    Święty Jan Nepomucen w Jaksonowie, fot. 2022

  • Święty Jan Nepomucen, fot. 2022

    Święty Jan Nepomucen, fot. 2022

  • Święty Jan Nepomucen w Jaksonowie, fot. 2024

    Święty Jan Nepomucen w Jaksonowie, fot. 2024

Uwagi

  1. ↑ Inwentaryzacja do Katalogu zabytków sztuki przeprowadzana była w latach 1977-1980, a wstępna w latach 1969-1971, więc określenie z katalogu "po 1945 r." dotyczy co najmniej lat 60. XX wieku.

Przypisy

  1. ↑ 1,0 1,1 Katalog zabytków sztuki w Polsce, Tom IV Zeszyt 2 Sobótka, Kąty Wrocławskie i okolice, Warszawa 1991, s. 26 (inwentaryzacja przeprowadzana w latach 1977-1980)
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Kurt Degen, Die Bau- und Kunstdenkmäler des Landkreises Breslau, Frankfurt, Weidlich, 1965, s. 217 (zestawienie dotyczy inwentaryzacji przeprowadzonej w latach 1936-1937)

Literatura

  • Kurt Degen, Die Bau- und Kunstdenkmäler des Landkreises Breslau, Frankfurt, Weidlich, 1965, s. 217 (zestawienie dotyczy inwentaryzacji przeprowadzonej w latach 1936-1937)
  • Katalog zabytków sztuki w Polsce, Tom IV Zeszyt 2 Sobótka, Kąty Wrocławskie i okolice, Warszawa 1991, s. 26 (inwentaryzacja przeprowadzana w latach 1977-1980)
Źródło: „https://silesiacum.pl/w/index.php?title=Jaksonów_-_św._Jan_Nepomucen&oldid=26816”