Nagrobek Iwana Semenowicza Sapiehy

Iwan Semenowicz Sapieha na portrecie z Genealogia Sapieharum, I poł. XVIII w.

Iwan (Iwaszko) Semenowicz Sopieżyc (Sapyha), Iwan Semenowicz Sapieha (ur. ok 1431, zm. w 1517 w Mordach lub Dubnie), również Jan Sapieha - podpisywał się Joannes.

Jego domniemana płyta nagrobna, a właściwie falsyfikat z pocz. XVIII w., znajduje się w kościele Świętego Ducha w Kodniu, dawnej prawosławnej, potem unickiej kaplicy zamkowej Sapiehów.

Według inskrypcji na płycie "Paweł Janowicz Sapieha, marszałek Jego Królewskiej Mości po przepędzonych blisko dziewięćdziesiąt leciech zmarłemu rodzicowi ten napis położył. Roku 1522." Paweł Iwanowicz Sapieha to zmarły w marcu 1579, późniejszy wojewoda nowogródzki od 1558 i podlaski od 1556. Najprawdopodobniej jest to jednak falsyfikat wykonany na zlecenie Jana Fryderyka Sapiehy (1680-1751), który stworzył w kościele św. Anny w Kodniu genealogię portretową Sapiehów (Genealogia Sapieharum).

• 
  Nagrobek Jana Sapiehy, rysunek Józefa Łoskiego z 1855
• 

  Nagrobek Jana Sapiehy, grafika 1885

• 

  Nagrobek Jana Sapiehy, fot. 1891

• 

  Nagrobek Jana Sapiehy, fot. 2024

Inskrypcja

Transkrypcja

Tłumaczenie

B. N. N. Joanowi Symeonowiczowi Sapieha, napiered Pisarowi, potem Kanclerowi, ktomu Hetmanowi Wielikawo Kniastwa Litowskowo, i Witebskomu, w koniec Podlaskomu Wojewodzie i Marszałkowi,a ktomu najwyższemu Wielikawo Kniastwa Litowskowo Sekretarowi, Bracławskomu Staroste Diediczowi na Kodniu, z Wielikich Litowskich Hospodarow urożonemu Potomku z Sunigajła siviecz Punigajłowicza, Kasztelana Trockoho, Symeona imieniem na kreszczeniu wzietom za Jagiły, orużiem Lis, do diedowskich stołpow i krinov herbów w sojedinieniu Litwy et wokuplennym ukraszennawo. Otec z Punigajła Naryumudowicza Ogierdowaho Kawnożytela, tożde Trockaho Kasztelana, Sophia z greckaho ad preumdrosti reczeunaho, adkudu swoje wsia pamiat' i Imia prizbirajet; Naryumudowiczow, siviecz, Bełżenskaho i Podolskaho kniaziow brata, dieda z Naryumuda Giedymnowicza Pinskaho Eparcha, pradieda z Giedymina Witunicza, prapradieda z Witena, proprediedaho otca Litowskih Kniaziuw, Paweł Joanowicz Sapieha, 89 lat żyta sowerszennaho, otcu sie naczertenie położy. Lieta 1522. Tim sia czolowik piezataje.

B.N.N. Janowi Symeonowi Sapieże naprzód pisarzowi, potym kanclerzowi zaś hetmanowi Wielkiego Księstwa Litewskiego witepskiemu, nakoniec podlaskiemu wojewodzie, marszałkowi i najwyższemu sekretarzowi Wielkiego Księstwa Litewskiego, bracławskiemu staroście, dziedzicowi na Kodniu, z Wielkich Księstwa Litewskiego dynastów, to jest z ojca Sunigaiła Punigaiłowicza, kasztelana trockiego, Symeona imieniem na krzcie, pod Jagiełłem herbem Lis do dziadowskich Kolumn i Lilij podczas Unii Litewskiej przyłączonym ozdobionego, z dziada Punigajły Nardymundowicza Olgierdowi współczesnego, także kasztelana trockiego, z greckiego Sophia od mądrości nazwanego, skąd cała jego potomność swoje Imię wyprowadza Narymundowiczów, iakto bełzkiego i podolskiego książąt brata rodzonego, z naddziada Narymunda Gedyminowicza książęcia pinińskiego, z pradziada Gedymina Witenowicza, z naddziada Witena wielkich książąt litewskich pochodzącemu, Paweł Janowicz Sapieha, marszałek Jego Królewskiej Mości po przepędzonych blisko dziewięćdziesiąt leciech zmarłemu rodzicowi ten napis położył. Roku 1522. Na tem człowiek kończy.

---

• 
  Kościół Ducha świętego w Kodniu; pierwotnie prawosławna, później grekokatolicka kaplica zamkowa Sapiehów
• 
  Kościół Ducha świętego, portal z herbami
• 
  Kościół Ducha świętego; widok na zachodnią ścianę z płytą nagrobną Iwana Sapiehy

---

Relief na domniemanej płycie nagrobnej Jana Sapiehy

Opis płaskorzeźby dokonany przez Jana Łoskiego w 1855 r.

W samym środku wąż połykający ogon, a w nim zawarta skrzydlata klepsydra, wyobrażająca wieczność ogarniającą czas, który tak szybko biegnie, z boku trupia głowa jest godłem śmierci, wreszcie ptak Minerwy sowa, spoczywająca na księdze i zwojach papieru, przedstawia prawdziwa mądrość, która zapatruje się na śmierć jako na niechybny kres wszelkich rzeczy…Pod pełnymi powagi symbolami są cztery herby, to jest: Kolumny i Pogoń Jagiełłów oraz Lilie i Lis Sapiehów…Ten wątek wiążący herby dwóch książęcych rodzin jest symbolicznym wyobrażeniem spokrewnienia Sapiehów z Jagiełłami…

Ten artykuł jest w fazie tworzenia

Literatura

• Kałamajska-Saeed Maria, Genealogia przez obrazy: barokowa ikonografia rodu Sapiehów na tle staropolskich galerii portretowych, Warszawa 2006.
• Łoski Józef, Genealogia portretowa Sapiehów w kościele parafialnym świętej Anny w Kodniu, Warszawa 1856.
• Podlasiak P.J.K., Kodeń Sapiehów. Jego Kościoły i Starożytny obraz Matki Boskiej Gwadalupeńskiej, z dawnych i współczesnych źródeł, Kraków 1898.