|
|
| (Nie pokazano 2 pośrednich wersji utworzonych przez tego samego użytkownika) |
| Linia 1: |
Linia 1: |
| [[Plik:Karol IV tryforium katedry praskiej.jpg|thumb|right|360px|Karol IV, tryforium katedry św. Wita w Pradze; 1375-1378]] | | #TAM[[Karol IV we Wrocławiu]] |
| '''Wizyty Karola IV Luksemburskiego we Wrocławiu.'''
| |
| | |
| Wrocław był po Pradze i Norymberdze miastem najczęściej odwiedzanym przez Karola IV Luksemburskiego jako władcę: najpierw margrabiego morawskiego, a później już księcia wrocławskiego, gdyż króla Czech. Kompletnie niewiarygodna historia Wrocławia autorstwa Normana Daviesa i Rogera Moorhouse'a twierdzi, że wizyt tych było tylko w czasie królowania Czechom (1346-1378) aż 32<ref name="Mikrokosmos">Davies Norman, Moorhouse Roger, ''Mikrokosmos. Portret miasta środkowoeuropejskiego,'' Kraków 2002, s. 160.</ref>. Z kolei Bogusław Czechowicz stwierdza, że Karol IV przebywał we Wrocławiu 13 lub 14 razy<ref>Wykład (prelekcja) pt. ''Cesarz rzymski i król czeski Karol IV a Wrocław. W siedemsetlecie urodzin monarchy,'' w dn. 6 grudnia 2016 roku w Instytucie Historycznym Uniwersytetu Wrocławskiego, online 55:55 http://www.legitymizm.org/multimedia-karol-iv-wroclaw [dostęp: 2024-05-07].</ref>.
| |
| | |
| * 1341 IX (1, 13; 2; 87)
| |
| * 1342 I (2, 87)
| |
| * 1342 V (1, 13-14)
| |
| * 1342 VI (2, 87) Być może to jedna dłuższa wizyta maj-czerwiec. Był już 6 maja, więc może dwie.
| |
| * 1343 X Zjazd z Kazimierzem III. Byli również biskup praski Arnošt z Pardubic oraz biskup wrocławski Przecław z Pogorzeli (2, 87).
| |
| * 1344 XII Z Janem Luksemburskim w drodze na wyprawę krzyżową przeciw Litwinom.
| |
| * 1345 IV Po uwolnieniu się z uwięzienia w Kaliszu (1, 14; 2, 88)
| |
| ----
| |
| Jako król Czech
| |
| * 1348 XI 7-24. Pierwsza wizyta jako króla Czech i Niemiec. Karol IV wykorzystał swój czternastodniowy pobyt do istotnej zmiany w konstytucji miasta: zniósł wprowadzoną przez swojego ojca procedurę wyboru 32 dożywotnich radnych, spośród których 8 na zmianę pełniło rządy, i przywrócił starą praktykę corocznej odnowy rady miejskiej. Skłoniły go do tego kroku skargi na nepotyzm i niewystarczającą kontrolę finansową. Już w poprzednim roku i teraz, na wiosnę, ostrzegał radę w tej sprawie kilkakrotnie, ale teraz przekonał się osobiście o panującej niegospodarności w zarządzaniu. Zatem zlikwidował dożywotnią urzędniczą radę i przywrócił wybór 8 radnych, którzy mieli pełnić obowiązki przez rok, zgodnie z dawną praktyką. W trakcie tego pobytu zawarty został też traktat z Polską - pokój namysłowski (1, 15; 2, 88).
| |
| * 1351 X 7 - pocz. XII Królowi towarzyszyła żona Anna Wittelsbach. W trakcie doszło do spotkania z Kazimierzem III. Istotne negocjacje z Polską dotyczące przyłączenia biskupstwa wrocławskiego, które dotąd podlegało arcybiskupowi gnieźnieńskiemu, do Czech. Obecni byli też arcybiskup gnieźnieński, książęta Bolesław z Brzegu, Konrad z Oleśnicy, Kazimierz z Cieszyna, Bolko z Opola, Bolko ze Świdnicy oraz Wacław z Legnicy. Mimo osobistych rozmów obu królów z udziałem arcybiskupa gnieźnieńskiego, nie porozumiano się. Niemiecki autor w końcu XIX w. wskazuje tu zwłaszcza na "opór wciąż przeważająco polskiego duchowieństwa wrocławskiego przeciwko oderwaniu od Polski"<ref name="Fink">Fink Erich, ''Geschichte der landesherrlichen Besuche in Breslau'', Breslau 1897, s. 16.</ref>. Dla polskiego króla i towarzyszącego mu zwierzchnika polskiej prowincji kościelnej Jarosława z Bogorii i Skotnik mógł to być argument w rozmowach, ale nie mogli się zgodzić na propozycje króla Czech ze względów pryncypialnych. "Mieszczanie patrzyli z dużą nieufnością na obecność polskich przybyszów, podejrzewając ukartowaną grę między nimi a duchowieństwem, mającą na celu powrót księstwa do Polski. Ukrywana niechęć jeszcze bardziej się zaostrzyła, gdy Karol IV nagle zachorował, krótko po tym jak w obecności swoich gości położył kamień węgielny pod klasztor augustianów-eremitów i przyległy [[Herby na prezbiterium kościoła św. Stanisława, św. Doroty i św. Wacława we Wrocławiu|kościół św. Doroty]] na działce podarowanej przez dwóch mieszkańców przy Bramie Świdnickiej. Wśród wrocławian nie brakowało głosów oskarżających duchowieństwo o spowodowanie choroby króla<ref name="Fink"/>." Wrocławskie księgi rachunkowe pokazują wydatki miasta w związku z pobytem króla. Utrzymanie stajni kosztowało na paszę 400 marek srebra. Wydatki na uhonorowanie książąt 51 marek 8 skojców. Ubrania i inne przedmioty, w tym poduszka do łóżka królowej, zostały zaksięgowane na 209 marek 16 skojców. (1, 16-17; 2, 89)
| |
| * 1358 XI 22 - 1359 II 17 Karol przybył do Wrocławia już jako cesarz. Otaczało go znakomite grono świeckich i duchownych książąt, ponieważ na wigilię Bożego Narodzenia planowane było niezwykłe wydarzenie: chrzest pogańskiego władcy Litwy. Spodziewany wielki książę litewski Olgierd nie przybył jednak. W trakcie tej wizyty Wrocław otrzymał przywileje. Miasto razem z Pragą, Kutną Horą i Sulzbach uzyskało zwolnienie z frankfurckiego cła; wrocławianie zostali też uwolnieni od podlegania praskiemu prawu składu. Karol IV podjął także kroki mające na celu zapewnienie następstwa w swoich ziemiach dziedzicznych i zobowiązał biskupa oraz radę do uznania za króla Czech margrabiego morawskiego Jana Henryka, młodszego brata cesarza, na wypadek, gdyby zmarł bez męskiego potomka. Margrabia Jan zobowiązał się z kolei do uznania wszystkich przywilejów. (1, 17; 2, 89).
| |
| * 1363 V Cesarz spędził we Wrocławiu Zielone Świątki (31 maja) ze swoją 4. żoną, Elżbietą, córką księcia pomorskiego Bogusława V i wnuczką króla Kazimierza III, którą poślubił w kwietniu w Krakowie (1, 18).
| |
| * 1363 VII Cesarz przebywał we Wrocławiu (1 lipca) w drodze do Brandenburgii (1, 18).
| |
| * 1363 X Podczas powrotu Karol IV zatrzymał się na kilka dni we Wrocławiu (od 4 października) (1, 18; 2, 90).
| |
| * 1365 28 V - 8 VI Pobyt ze swoim kanclerzem, biskupem ołomunieckim Janem ze Środy, księciem Kaźkiem słupskim i kilkoma śląskimi książętami (1, 18).
| |
| * 1365 11-14 VIII Podczas tej wizyty jako król Czech nadał księstwu nową pieczęć, po tym jak zniszczył poprzednią z powodu związanych z nią fałszerstw (1, 19).
| |
| * 1367 VIII Trwał wówczas spór biskupa Przecława z Pogorzeli z miastem i było ono obłożone interdyktem. Biskup zgodził się zawiesić interdykt, aby obcy goście, którzy w ogóle nie byli zaangażowani w wydarzenia w mieście, nie byli pozbawieni praktyk religijnych przez zamknięcie kościołów i klasztorów. Sam spór o jurysdykcję Kościoła co do swoich poddanych popełniających przestępstwa na terenie jurysdykcji Wrocławia toczył się aż do 1370 r. i wyroku Karola jako rozjemcy wyznaczonego przez papieża Urbana V. Król wziął stronę miasta, gdyż jego jurysdykcja wywodziła się z uprawnień władcy, a stanowisko wrocławskiego Kościoła je uszczuplało. Wydany wyrok pozbawił Kościół prawa do sądzenia własnych poddanych za przestępstwa popełnione na obszarze jurysdykcji Wrocławia. (1, 19).
| |
| * 1369 21-25 IX Pobyt w czasie zarazy w Pradze. Cesarz wyjechał na Śląsk i kilka dni przebywał w jego stolicy. Towarzyszył mu ośmioletni następca tronu Wacław (1, 19; 2, 90).
| |
| * 1370 XII - 1371 I Cesarz spędził we Wrocławiu Boże Narodzenie i Nowy Rok. Rada przedstawiła rozlicznie królewskich dochodów z zastawionych miastu w zamian za pożyczkę dóbr średzkich, złotoryjskich i namysłowskich. Z rachunków wynikało, że zyski z pożytków nie pokryły jeszcze długu, a pozostało jeszcze 1850 marek (grzywien) groszy praskich. W związku z tym Karol IV wydał radzie, jako swojemu wierzycielowi, nowy dokument dłużny na tę sumę (1, 19; 2, ).
| |
| * 1372 9 I - 17 III Ostatni pobyt Karola IV we Wrocławiu. Wraz z nim obecni byli elektor arcybiskup Moguncji Jan z Ligny, arcybiskup praski Jan Očko z Vlašimi, biskupi Ołomuńca, Naumburga i Spiry, książęta: brzeski - Ludwik (Roztropny), cieszyński - Przemko I (Noszak), niemodliński - Henryk I, oleśnicki - Konrad II (Siwy), opolski - Władysław Opolczyk, legnicki - Ruprecht I oraz ziębicki - Henryk I, a także szereg innych śląskich i czeskich dostojników. W tamtym czasie władcę zajmował projekt małżeństwa jego najmłodszego syna Zygmunta z Marią, córką króla Ludwika Węgierskiego, mający na celu zapewnienie jego domowi zdobycia korony świętego Stefana. W związku z tym prowadzono intensywne negocjacje między dworem w Budzie a zamkiem we Wrocławiu (na miejscu dzisiejszego uniwersytetu), gdzie cesarz się zatrzymał, jednak ich sukces nastąpił dopiero później.
| |
| | |
| Do swojej śmierci (29 listopada 1378 roku) cesarz Karol IV nie odwiedził już Wrocławia. Nabytek Marchii Brandenburskiej i inne plany rozszerzenia swojej dynastii pozwoliły mu w kolejnych latach poświęcić mniej czasu na Śląsk, niż to było w poprzednich latach.
| |
| {{stub 2}}
| |
| {{Przypisy}}
| |
| [[Kategoria:Wrocław]]
| |
| [[Kategoria:XIV wiek]]
| |
| [[Kategoria:Z]]
| |
