Dawne pomniki Wrocławia b

Dawne pomniki Wrocławia

Lista

1. 1491 (i). Kapliczka Foyta błędnie nazywana kapliczką Dompniga (Nickel 1938, 9-10) Pręgierz (1492), i (Nickel 1938, 9-10), z
2. 1492 (i odt). Pręgierz (Nickel 1938, 11-13), z
3. XV w. (n). Kolumna tatarska/husycka (Menzel 1808, 165 i 169), z
4. 1500 ok. (i). Kamienna kapliczka słupowa w Ołbinie (almanach), z
5. XVI w. (n). Kapliczka słupowa przy "kruczym kamieniu", z
6. 1555 (n). Kurek Wrocławski (Nickel 1938, 14-16), z
7. 1694 (i). Statua Matki Boskiej Niepokalanie Poczętej z Dzieciątkiem na ul. Katedralnej (Nickel 1938, 17-18), z
8. 1699 (i). Kolumna maryjna przy placu Nankiera (Nickel 1938, 19), z
9. XVIII w. pocz. (?). Figura św. Antoniego u podnóża Wzgórza Kaplicznego (Nickel 1938, 19-20), z
10. XVIII w. pocz. (?). Figura św. Franciszka Ksawerego u podnóża Wzgórza Kaplicznego (Nickel 1938, 20), z
11. 1716 (i). Figura św. Jana Nepomucena sprzed Bramy Mikołajskiej (Nickel 1938, 20), z
12. 1723 (i). Pomnik św. Jana Nepomucena na Placu Nankiera (Nickel 1938, 21-22), z
13. XVIII w. II ćwierć (i). Figura św. Jana Nepomucena na Ołtaszynie, z
14. 1727 (i). Figura Matki Boskiej z Dzieciątkiem przy ul. Romualda Traugutta (Nickel 1938, 22-23), z
15. 1729 (i). Figura św. Jana Nepomucena przy ul. Romualda Traugutta (Nickel 1938, 23), z
16. 1730 ok. (n). Figura św. Jana Nepomucena przy Fürstenstrasse (Nickel 1938, 60), z
17. 1732 (n). Fontanna Neptuna (Nickel 1938, 24-25), z
18. 1732 (i). Pomnik św. Jana Nepomucena na Ostrowie Tumskim (Nickel 1938, 26-28), z
19. 1743 (i). Figura Matki Boskiej z Dzieciątkiem i św. Jana Nepomucena w Leśnicy (Nickel 1938, 29-30)
20. 1753 ok. (i). Figura św. Łucji (Nickel 1938, 23; Antkowiak 1985, 39-42), z
21. 1760 ok. (ic). Jedenaście barokowych figur w Parku Szczytnickim (Nickel 1938, 30; Antkowiak 1985, 41-46)
22. przed 1789 (ic). Kolumna Fryderyka Wilhelma II (Nickel 1938, 37-39), z
23. 1795 (n). Pomnik Friedricha Bogislava von Tauentziena (Nickel 1938, 31-36, Antkowiak 1985, 70-72)
24. 1827 (n). Pomnik Gebharda von Blüchera (Nickel 1938, 40-44)
25. 1847 (n). Pomnik Fryderyka II Wielkiego (Nickel 1938, 51-59)
26. 1852 (n). Cokół pod figurę na pomniku upamiętniającym Wystawę Śląskich Wyrobów Przemysłowych (Nickel 1938, 60)
27. 1852 (i odt.) Fontanna Chłopiec z łabędziem w Parku Staromiejskim (po)
28. 1852? (n). Industrie-Denkmal, Wzmianka w jakimś przewodniku po Wrocławiu o znajdującym się przy Promenadzie pomniku Pierwszych Targów Przemysłowych w 1852 r. (po)
29. 1855 (n). Diana przed willą Eichbornów przy Tauentzien Straße (Kościuszki 2-4) - willa Eichbornów (koło domku ogrodnika figura Demeter - to ogród, w wejściu do ogrodu posągi)
30. 1861 (n). Pomnik Fryderyka Wilhelma III (Nickel 1938, 61-63), z
31. 1869 (n). Popiersie Friedricha Schleiermachera (Nickel 1938, 45-47)
32. 1870 ok (?) Migon. Szczytniki (w Parku Szczytnickim?) (Nickel 1938, 65; Wyborcza tu?)
33. 1870 (n). Popiersie hrabiego Johanna Carmera (Nickel 1938, 48-50)
34. 1870 (i c). Fontanna przed Dworcem Świebockim (po), z
35. 1871 (i). Pomnik Karola Linneusza (Nickel 1938, 64-65), z
36. 1871? (c i) Kamień z inskrypcją upamiętniający pokój z 10 maja 1871 r w Wersalu pomiędzy Republiką Francuską i Rzeszą (przy dębie pokoju) - plac Czysty (po)
37. 1873 (i). Krzyż przy skrzyżowaniu ul. Traugutta i Pułaskiego (almanach)
38. 1874 (n). Pomnik Zwycięstwa w wojnie 1870-1871 na placu Cesarzowej Augusty (Nickel 1938, 66), z
39. 1875 (c i). Fontanna Germanii (Nickel 1938, 66-67)
40. 1878 (c i). Fontanna Knorra (Nickel 1938, (67-68)
41. 1878 (?). Dziewczyna z Amorem w róży Szczytniki (w Parku Szczytnickim?) (Nickel 1938, 68; Wyborcza tu?)
42. 1879 (n) Pomnik Friedricha Roedeliusa (Nickel 1938, 69-71)
43. 1880 ok. (?). Sylwia (Nickel 1938, 71) - patrz Dziewczyna z Amorem
44. 1882 (n). Pomnik Karla von Holtei (Nickel 1838, 72-74) - tablica na ul. Rzeźniczej jest
45. 1887 (n odt). Pomnik Heinricha Göpperta (Nickel 1938, 75-77) - jest odtworzony w 2014, w Ogrodzie Botanicznym
46. 1893 (i). Figury św. Jadwigi i św. Jana Chrzciciela na Moście Tumskim (Nickel 1938, 77)
47. 1894 (c i). Taras Landsberga z tablicą pamiątkową, z (po)
48. 1896 (n). Pomnik Karla Gottlieba Suareza (Nickel 1938, 78-82), z
49. 1897 (n odt). Diana. Odtworzony, stoi na skwerze Cybulskiego (Nickel 1938, 83-84), z
50. 1897 (n). Pomnik cesarza Wilhelma I (Nickel 1938, 85-88), z
51. 1897 (?). Młodość (Szczytniki) (Nickel 1938, 88) - patrz może art. wskazany w Dziewczyna z Amorem
52. 1899 (n). Pomnik Helmuta von Moltkego (Nickel 1938, 89-92), z
53. 1900-1901 (c i). 6 kamieni stulecia
54. 1900 (n). Pomnik Ottona von Bismarcka (Nickel 1938, 93-95)
55. 1901 (n). Pomnik cesarza Fryderyka III (Nickel 1938, 97-99)
56. 1902 (n). Pomnik Wielkiego Elektora, z
57. 1902 (n). Pomnik Heinricha Fiedlera (Nickel 1938, 102)
58. 1904 (n odt). Fontanna Niedźwiedzia (Nickel 1938, 100-101),z
59. 1904 (i). Fontanna z Szermierzem (Nickel 1938, 104-106), z
60. 1905 (i). Fontanna Alegoria Walki i Zwycięstwa, f. Bismarcka (Nickel 1938, 96-97), z
61. 1905 (i). Pomnik Friedricha Schillera (Nickel 1938, 107-110)
62. 1906 (n). Pomnik Carla von Clausewitza (Nickel 1938, 111-115)
63. 1907 (i). Źródełko Gustava Freytaga (Nickel 1938, 116-119), z
64. 1908 (n). Pomnik doktora Hermanna Brehmera (Nickel 1938, 120-122) z
65. 1908 (n.) Pomnik Ogrodnika w Parku Południowym, p. Cohna (Nickel 1938, 122) z
66. 1909 (i). Pomnik Jana Mikulicza-Radeckiego (Nickel 1938, 123-125), z
67. 1910 (n). Źródełko Chimery (Techische 1910, tafel XV, sprawdzić tekst), z
68. 1911 (i odt.) Pomnik Josepha von Eichendorffa (Nickel 1938, 126-128), z
69. 1912 (n). Pomnik Philo vom Walde (Nickel 1938, 129), z
70. 1912 (c i). Ławka Ernsta Fränkela w Parku Południowym (po)
71. 1913 (n). Pomnik Theodora Körnera (Nickel 1938, 130-132), z
72. 1913 (i c). Pomnik Karla Friedricha Friesena (Nickel 1938, 133-136), z
73. 1913 (i). Amor na Pegazie (Nickel 1938, 137-139), z
74. 1919 (1924) (n). Kąpiąca się (Nickel 1938, 139), z
75. 1922 (n). Kobieta na osiołku (Nickel 1938, 140), z
76. 1922 (i). Chrystus Zmartwychwstały, pomnik poległych w I wojnie profesorów, uczniów i absolwentów gimnazjum św. Macieja, dziedziniec Ossolineum
77. 1924 (n). Pomnik 1 Pułku Kirasjerów Gwardii "Wielki Elektor" (Nickel 1938, 141-142), z
78. 1924 (n). Pomnik żołnierzy 4 Dolnośląskiego Pułku Piechoty, 51 regiment (Nickel 1938, 143-144), z
79. 1929 (n). Pomnik ku pamięci żołnierzy Landwehry poległych w I wojnie światowej (Nickel 1938, 145-147), z
80. 1932 (c i). Pomnik 6 Pułku Artylerii Polowej na placu Świętego Macieja (Nickel 1938, 148-149), z
81. 1932 (n). Pomnik kolonialny (Nickel 1938, 150-159), z
82. 1933 Pomnik 11 Regimentu Grenadierów (Nickel 1938, 161-163), z
83. 1935-1938 (?) Sześć postaci z bajek (Nickel 1938, 160)
84. II poł. lat 30. Pomnik Zwycięzcy. z
85. 1937 (c i). Pomnik SA w Parku Wschodnim (po)
86. 1942 (n). Kamień Pamiątkowy Wernera Möldersa, z (po)

Pomniki wojenne

I wojna światowa i wcześniejsze

• (c i). Pomnik ku czci poległych sportowców, (po), stadion śląska- przenieść do normalnych pomników może - pomnik poświęcony grupie osób jak np. kolonial czy te poszczególnych pułków, a nie terytorialnie dzielnicom wsiom.
• Ku czci żołnierzy włoskich (Grabiszyńska) (Antkowiak 1985, 66-67). To jednak cmentarz ale jednak może krótko czy zbiorczo
• (c i). Bieńkowice, ul. Pięćdziesięciu Bohaterów, róg Ziemniaczana; podstałości (ściana) na prywatnej posesji obok przystanku autobusowego
• (c i). Brochów, róg ul. Pakistańskiej i Afgańskiej; częściowo zachowany jako pomnik Poległych Kolejarzy (po jest foto) - być może nie I wojny bo koło ratusza był drugi
• (n). Brochów, ul. Semaforowa (przy dawnym ratuszu - DPS), po
• c i). Jerzmanowo, ul. Jerzmanowska; na cokole pomnika Matka Boska (po)
• (n). Karłowice, plac Piłsudskiego (po)
• (n). Karłowice, Kamieńskiego róg Romanowskiego. Nie ma zdjęć starych. Może to to samo co w "Brak informacji i zdjęć" Kamieńskiego (po)
• (n). Karłowice, Sołtysowicka dawne koszary, pomnik żołnierzy 13 kompanii na terenie zamkniętym wiec nie (po)
• (c i). Klecina, Wałbrzyska, istnieje częściowo jako kapliczka (po)
• (?). Kłokoczyce, Kłokoczycka; nie wiadomo nic, nawet czy była; po pisze Kłokoczycka ale linkuje do Sycowskiej - Psie Pole
• (n). Kowale, Kowalska róg Chłopskiej (po); jest tam krzyż? - pokazuje openstreetmap
• (n). Krzycki pomnik wojenny, WietrznaxDeszczowa - to chyba to co Antkowiak 1985, s. 87-89 podje jako pomnik XV-lecia Polski Ludowej ale też już nie istnieje. Patrz też polska-org (po)
• (c i). Księże Wielkie ul. Opolska (po), jest tablica zachowana (po)
• (c i). Kuźniki, Hermanowska, róg Kołobrzeskiej; pozostałości kamienie, miała być odbudowa (po)
• (c i) Leśnica (TrzmielowickaxRubczaka). Pomnik powstał po wojnach z Danią, Austrią, Francją, a w okresie międzywojennym rozbudowany, po wojnie p. Trudu Kolejarzy Pionierów (Antkowiak 1985, 78-79), po są zdjęcia, jest teraz z napisem Mieszkańcom
• (?). Maślice Małe, ul. Rędzińska, róg Śliwowej; po podaje tylko adres, nie ma zdjęcia ani żadnej informacji
• (n). Muchobór Mały, ul. Muchoborska róg Traktatowej, nie istnieje, zdjęcia (po)
• (n)? Muchobór Wielki, ul. Stanisławowska - chyba dwa pomniki obok siebie, 1871 i I wojna (po_
• (n). Ołtaszyn, Strachowskiego/Pszczelarska (po jest zdjęcie st.), nie istnieje (po)
• (n). Osobowice, plac Wyzwolenia (po jest zdjęcie) obecnie w miejscu pomnika znajduje się prawdopodobnie nieoryginalna pozostałość (po)
• (n). Partynice, pomnik poległych żołnierzy obrony przeciwlotniczej, koszary żandarmerii zmotoryzowanej 0 wewnątrz więc tylko ogólnie może, po
• (C i?) Polanowice, róg Kamieńskiego i Starościńskiej, PO zastanawia się czy kapliczka tam stojąca to były pomnik przekształcony, a może w miejscu pomnika
• (c i) Pracze Odrzańskie, Brodzka róg Stabłowickiej; na cokole pomnika stoi Figura Matki Boskiej (po)
• (n). Psie Pole, Sycowska - przy nieistniejącym kościele ewangelickim (po)
• (n). Pustki, Serowarska, róg ul. Klonowej; (po)
• (odt). Rędzin, SzachistówxWędkarzy, po, odtworzony
• (n) Sołtysowice, są zdjęcia op
• (?). Stabłowice, ul. StabłowickaxJleniogórskaxStarogajowa; po nie ma zdjęć żadnych informacji oprócz tej, że był
• (n). Strachowice, ZarembowiczaxStrachowicka nie istnieje, zdjęcia są (po)
• (c i). Tarnogaj, cmentarz Bardzka (po)
• (c i?). Wojnów, Starchocińska. PO daje zdjęcia i pisze że coś jest i zdjęcie na prywatnej posesji
• (?) Wojszyce, ul. Pawia (po jest zdjęcie st.) (po)
• (c i). Złotniki, Żwirowa (po)

Inne

• (n) Grabiszyn, kamień pamięci wojny 1866, z
• (n). Żerniki (po) - pomnik poświęcony poległym mieszkańcom Żernik w wojnie 1870-1871 r. Znajdował się pobliżu starej szkoły katolickiej blisko stawu (po)

Okazjonalne

• 1397 Pomnik Henryka IV Probusa, pierzeja wschodnia rynku, Pomnik Henryka IV Probusa ustawiony (okazjonalnie) na wrocławskim Rynku, jako patrona XII Deutsches Sängerbundesfest Breslau (XII Ogólnoniemiecki Zjazd Śpiewaczy).
• 1938 Niemieckie Święto Gimnastyki i Sportu we Wrocławiu
• Kolumna przed Dworcem Głównym, z
• Dyskobol na placu św. Krzysztofa, z
• Para sportowców (Adam i Ewa) w kompleksie sportowym Stadionu Olimpijskiego, z
• Pawilon z figurą św. Michała w związku z I wojną światową (https://polska-org.pl/6294667,Wroclaw,Pawilon_z_figura_sw_Michala.html)

Inne

• Cztery Pory Roku z Barszowa (Antkowiak 1985, 32-37)
• Herkules z Barszowa (plac Katedralny) (Antkowiak 1985, 37-38)
• Anioł z urną w Parku Zachodnim we Wrocławiu. To pomnik cmentarny ale teraz jednak jako pomnik po cmentarzu.
• Parku Południowym znajdowała się tablica pamiątkowa poświęcona wmurowaniu kamienia węgielnego pod pomnik królowej Luizy - informacja podobno w Scheuermann 1994, być może w haśle Park Południowy?
• Wizja ul. Świdnickiej; Hans Jessen w 1941 r.; pomnik?, z

Ewentualne

• (i). Figura św. Klary na dziedzińcu Domu Księży Emerytów ul. Katedralna 12. Z Młynów. św. Klary (jest ciekawe zdjęcie, jest też chronostych w Wrocław na wyspach : rozwój urbanistyczny i architektoniczny / Edmund Małachowicz). To jednak było w fasadzie, a teraz na dziedzińcu. (Antkowiak 1985, 46-48)
• (i). Figura Piotra Apostoła - raczej nie gdyż to figura z wnętrza kościoła i stoi teraz na dziedzińcu (Antkowiak 1985, 53-54). Może jednak na zasadzie, że stara figura więc jak ludzie zauważają to zaliczyć. Ale jednak dziedziniec wewnętrzny.
• (n). Pomnik (fontanna) Ateny na dziedzińcu Pawilony Czterech Kopuł. To dziedziniec wewnętrzny ale zobaczyć go i zdecydować.
• (i). Bezimienna fontanna ul. GajowaxTomaszowska. Raczej nie.
• (i o). Bezimienna? fontanna na placu Świętego Macieja (po)
• (i c). Fontanna Wzgórze Partyzantów, raczej nie (bez figury chyba była (po)
• (n). Kamienna ławka z Zegarem przed zajezdnią Borek - zniszczony razem z budynkiem administracyjnym (po)
• 1896 (n). Pomnik Lutra - fasada jego kościoła, chyba nie bo jednak w fasadzie (to kopia pomnika Lutra z Wormacji)
• Pogodynki - dwie - jedna w Parku Słowackiego (istnieje? https://polska-org.pl/550739,Wroclaw,Pogodynka.html) Druga na świdnickiej (https://polska-org.pl/514226,Wroclaw,Pogodynka.html)

Brak informacji i zdjęć

• (n). Pomnik?, ul. Dekarska, ul. Księgarska, ul. Zduńska (po), żadnych informacji
• (?). Pomnik?, ul. Kamieńskiego (po), żadnych informacji - patrz może to pw Kamieńskiego róg Romanowskiego
• (n). Pomnik? ul. Malczycka (po), być może głaz upamiętniający zabicie podróżującego kupca (patrz fot.polska.org pozostałości) albo jeden z pomników bitwy pod Lutynią (https://fotopolska.eu/541789,foto.html), chociaż może ten ostatni to na ul. Lutyńskiej w miejscu aktualnego krzyża/kapliczki. Te kamienie - 5 sztuk - powstały w 1933 (szukać w prasie) info tu https://polska-org.pl/960548,foto.html?idEntity=5148258
• (n). Pomnik? Wróblewskiego róg ul. E. Wittiga (po), żadnej informacji
• (n). Pomnik? ul. Żernicka (po brak informacji i zdjęć)

Istniejące

• Kapliczka Foyta błędnie nazywana kapliczką Dompniga (1491)
• Pręgierz w Rynku (1492)
• Kamienna kapliczka słupowa w Ołbinie (ok. 1500)
• Statua Matki Boskiej Niepokalanie Poczętej z Dzieciątkiem na ul. Katedralnej (1694)
• Kolumna maryjna przy Placu Nankiera (1698)
• Figura św. Jana Nepomucena sprzed Bramy Mikołajskiej (1716)
• Pomnik św. Jana Nepomucena na Placu Nankiera (1723)
• Figura Matki Boskiej z Dzieciątkiem przy ul. Romualda Traugutta (1727)
• Figura św. Jana Nepomucena przy ul. Romualda Traugutta (1729)
• Pomnik św. Jana Nepomucena na Ostrowie Tumskim (1732)
• Fontanna Neptuna (1732)
• Figura Matki Boskiej z Dzieciątkiem i św. Jana Nepomucena w Leśnicy (1743)
• Figura św. Jana Nepomucena na Ołtaszynie (II ćw. XVIII w.)
• Herkules walczący z lwem (z Barszowa) - plac Katedralny, skwer od strony południowej katedry (XVIII w.)
• Alegorie pór roku (z Barszowa) - ogród przed Pałacem Królewskim (XVIII w.)
• Fontanna Alegoria Walki i Zwycięstwa (1905) - plac Jana Pawła II
• Maria (rzeźba z koroną cierniową w rękach) w ogrodzie Papieskiego Wydziału Teologicznego (co to)

Nieistniejące

• Kolumna tatarska/husycka?
• Kurek Wrocławski (1555)
• Pomnik Zwycięstwa 1870-1871 (1874)

Literatura

• Antkowiak Zygmunt. Pomniki Wrocławia. Wrocław: 1985.
• Bińkowska Iwona. Natura i miasto. Publiczna zieleń miejska w Wrocławiu od schyłku XVIII do początku XX wieku. Wrocław: 2006.
• Brzezowski Wojciech. Elementy barokowej kompozycji w urbanistyce Wrocławia. W: Architektura Wrocławia. Tom 2 Urbanistyka. Wrocław 1995, s. 151-158. (cBWr 108)
• Burgemeister Ludwig, Grundmann Günther. Die Kunstdenkmaler der Stadt Breslau im Auftrage des Niederschlesischen Provinzialverbandes. Bd 3. Breslau, 1934. (cBW 67)
• Chądzyński Wojciech. Wrocław jakiego nie znacie Wrocław: 2005.
• Dąbrowski Włodzimierz. Ludzie, miejsca i wydarzenia upamiętnione w Wrocławiu 1945-2009. Wrocław: 2011.
• Dobesz Janusz L. Wrocław. Czas i architektura. Wrocław: 1993.
• Dobesz Janusz L. Wrocławska architektura spod znaku swastyki na tle budownictwa III Rzeszy. Wrocław 1999. (c)
• Fontanny. W: Encyklopedia Wrocławia. Wrocław: 2006, s. 204, 205.
• Hallama Georg. Breslau und Umgebung. Breslau: 1929 (lista pomników)
• Kelbel Günter. Namslau: eine deutsche Stadt im deutschen Osten. 1, Beiträge zur Geschichte der schlesischen Stadt Namslau. Berlin: 1966, s. 102.
• Neues allgemeines Deutsches Adels-Lexicon. Band 6: Loewenthal – Osorowski. Leipzig: 1865.
• Małachowicz Edward. Wrocław na wyspach. Wrocław: 1992, s. 112 i n. + (przemiany barokowe, teoria pomników barokowych)
• Nickel Walter. Die öffentlichen Denkmäler und Brunnen Breslaus. Breslau: 1938. (cBW 97)
• Öffentliche Denkmäler und Erinnerungszeichen in Breslau. Schlesien. Illustrierte Zeitschrift für die Pflege heimatlicher Kultur. Jg. 3 (1909/1910), s. 628, 629. (c)
• Orbis Wratislaviae. Wrocław w relacjach dawnych i współczesnych. Wrocław: 2018. ( s. 32 - Park Szczytnicki w 1783 i inne strony)
• Perzyński Marek. Wrocław dla dociekliwych. Pomniki, tajemnice kościołów i klasztorów, kresowe pamiątki. Wrocław: 2008, s. 77-79.
• Scheuermann Gerhard. Das Breslau-Lexikon. A-L. Dülmen: 1994. +
• Scheuermann Gerhard. Das Breslau-Lexikon. M-Z. Dülmen: 1994. +
• Schlesien. Illustrierte Zeitschrift für die Pflege heimatlicher Kultur. Jg. 1 (1907/1908), s. 227 i nn. (c)
• Schlesien. Illustrierte Zeitschrift für die Pflege heimatlicher Kultur. Jg. 2 (1908/1909), s. 406, (c)
• RT. Figura św. Jana Nepomucena. W: Encyklopedia Wrocławia. Wrocław: 2006, s. 197.
• Schlesien. Illustrierte Zeitschrift für die Pflege heimatlicher Kultur. Jg. 1 (1907/1908), s. 228.
• Stenzel Gustav Adolf. Scriptores rerum silesiacarum oder Sammlung schlesischer Geschichtschreiber. Bd. 3, Samuel Benjamin Klose's Darstellung der inneren Verhältnisse der Stadt Breslau vom Jahre 1458 bis zum Jahre 1526. Breslau: Josef Max & Comp., 1847.
• Uhlhorn Anneliese. Meister und Werke der Plastik des Spätbarocks in Breslau : (ca. 1700 - 1750). Berlin: 1927.
• Wąs Cezary. Pomnik publiczny w przestrzeni XIX-wiecznego Wrocławia. W: Architektura Wrocławia. Tom 2 Urbanistyka. Wrocław 1995, s. 159-179. (cBWr 109) - inne artykuły tam również.
• Wyrzeźbiony Wrocław : rzeźbiarze wrocławscy pierwszej połowy XX wieku. Barbara Andruszkiewicz, Piotr Oszczanowski red. Wrocław. 2019 (fragment c)

• https://polska-org.pl/540876,Wroclaw,Pomniki_i_fontanny_Wroclawia_przed_1945.html
• https://polska-org.pl/502822,Pomniki_i_Fontanny_Przedwojennego_Wroclawia.html
• Pomniki we Wrocławiu, które zlikwidowano po II Wojnie Światowej
• Pomnik z XIX wieku odnaleźliśmy w zoo (FILM I ZDJĘCIA)

Do konkretnych

Blüchera pomnik

• Nowak Romuald. Christian Daniel Rauch i jego związki ze Śląskiem. W: Dylematy klasycyzmu. O sztuce Wrocławia XVIII-XIX wieku i jej europejskich kontekstach. Wrocław: 1994, s. 253-264 (BM Reja)

Brehmer Hermann

• Brehmer Denkmal in Breslau. Schlesien. Illustrierte Zeitschrift für die Pflege heimatlicher Kultur. Jg. 1 (1907/1908), s. 269. (c)

Clausevitz

• Nickel Walter. Das bronzene Flachbildnis Clausevitz an seinem Breslauer Denkmal. Schlesische Heimat, Jg. 1937, Heft 3, s. 150-153. (cp)

Diana, willa Eichbornów

• Bober Anna. Wrocławska willa Eichborn i jej motywy antyczne. W: Dylematy klasycyzmu. O sztuce Wrocławia XVIII-XIX wieku i jej europejskich kontekstach. Wrocław: 1994, s. 163-190 (BM Reja)

Nepomucen Osobowice

• Amator zrobił jak potrafił. Wieczór Wrocławia, 27.VIII.1980.
• Kolbiarz Arutur. Prace warsztatu Thomasa Weissfeldta wykonane do kościoła pw. Narodzenia NMP w Psarach pod Oławą. Przyczynek do badań nad rzeźbą wrocławską początku XVIII wieku. Quart Nr 1(31)/2014. (cBW 98)
• Lenz Rudolf. Zur Restaurierung der Nepomukskulptur in Breslau-Oswitz / Wrocław-Osobowice im Jahr 2004.
• Organisty Adam. Thomas Weissfeldt. Heslo v: Slezsko, perla v české koruně. Praha 2006, s. 500
• Troszczyński Ryszard. Zapomniany osobowicki święty Jan z Nepomuka. Nowe Życie, listopad 2006. (cBW 96)
• Wiese Erich. Thomas Weissfeldt, ein nordischer Barockbildhauer in Schlesien. Jahrbuch der Preußischen Kunstsammlungen, 1934 (55), s. 57-88.
• Wilczyńska Krystyna. Osobowice - wieś Klarysek. Na Oświciu, nr 3, marzec 2002, s. 3.

Kapliczka Foyta

• Dobrzyniecki Arkadiusz. Dawna przydrożna kapliczka Dompniga W: Atlas architektury Wrocławia, tom II. Wrocław: 1998, poz. 611.
• Dompnigowie W: Encyklopedia Wrocławia. Wrocław: 2006.

Kolumna husycka

• Menzel Karl Adolph. Geschichte der Belagerung von Breslau, vom 6ten December 1806 bis 7ten Januar 1807. Ein Anhang zur topographischen Chronik von Breslau. Breslau: 1808, s. 165, 169. (cBW 104j)
• Schlesische Monatshefte, 1928, Jg. 5, Nr. 12, s. 562-563. (? Nepomucen Osobowice?)

Kolumna maryjna 1699

• Wojtyła Arkadiusz. Barokowe fundacje architektoniczne w północnej części lewobrzeżnego Wrocławia jako wyraz konsolidacji enklawy katolickiej w protestanckim mieście. W: Centrum staromiejskie we Wrocławiu. Wrocław: 2016, s. 79-86.
• Oszczanowski Piotr. Ocalona Madonna. W: https://mnwr.pl/ocalona/ (22.11.2023)

Mikulicz-Radecki

• Kozuschek Waldemar. Jan Mikulicz-Radecki 1850-1906. Współtwórca nowoczesnej chirurgii. Wrocław: 2003.

Neptun

• Sielicki Tomasz. Wrocławska fontanna Neptuna. Przyczynek do dziejów i symboliki monumentu w świetle najnowszych odkryć. Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka. Rocznik LXXVII (2022), 4, s. 5-41 (c)

Para sportowców

• Dobesz Janusz L. Wrocławska architektura spod znaku swastyki na tle budownictwa III Rzeszy. Wrocław 1999, s. 39, 48. (c)

Pręgierz

• Wojtucki Daniel. Miejsca i urządzenia do wykonywania wyroków sądowych we wczesnonowożytnym Wrocławiu. W: Centrum staromiejskie we Wrocławiu. Wrocław: 2016, s. 102-116.

Zwycięzca - stadion olimpijski

• Dobesz Janusz L. Wrocławska architektura spod znaku swastyki na tle budownictwa III Rzeszy. Wrocław 1999, s. 39.

Źródełko Chimery

• Pryzmat. Pismo Informacyjne Politechniki Wrocławskiej. Numer specjalny 2/2010. Wrocław: 2010, s. 29.
• Technische Hochschule in Breslau : Festschrift zur Eröffnung 1. Oktober 1910. Breslau: 1910, tafel XV. (c)

Tematyka ogólna

• Conrads Norbert. Książęta i stany. Historia Śląska 1469-1740. Wrocław: 2006.
• Nowosielska-Sobel Joanna. Periodyki jako źródło historyczne do dziejów kultury na Śląsku w okresie międzywojnia (wybrana problematyka). Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka, 3, 2018 (LXXIII), s. 73-95.

Teoria

• Wąs Cezary. Pomniki w periegezie Pauzaniasza. Quart Nr 1(7)/2008, s. 3-21. (c)

Pomniki wojenne

• Dobesz Janusz L. Wrocławska architektura spod znaku swastyki na tle budownictwa III Rzeszy. Wrocław 1999, s. 122-164.
• Jakutowicz Joanna. Pomniki pierwszowojenne jako element krajobrazu kulturowego Warmii i Mazur. W: Warmia i Mazury - nasze wspólne dobro cz. II. Olsztyn: 2015, s. 33-46 (c.)
• Jakutowicz Joanna. Pomniki pierwszowojenne w Prusach Wschodnich jako miejsca pamięci czy upamiętnienia. Ochrona Dziedzictwa Kulturowego 2018, 5, s. 63-74. (c)
• Pawłowski Kamil. Trudne dziedzictwo. Losy śląskich pomników poległych i pomników patriotycznych na przykładzie powiatu ząbkowickiego. Kwartalnik historii kultury materialnej. Rok LXVI. Warszawa: 2018, nr 3, s. 363-280. (c)
• Szajda Marek. Trudne dziedzictwo zawarte w kamieniu. Losy niemieckich pomników żołnierzy poległych w I wojnie światowej po 1945 r. na przykładzie Jeleniej Góry. Zeszyty Etnologii Wrocławskiej nr 2018/1(27), s. 147-174. (c)

Grabiszyn pomnik wojny 1866

• Schultz Karl. Breslau-Gräbschen in geschichtlicher und vorgeschichtlicher Zeit : Heimatkunde einer Vorstadt. Breslau: 1934, s. 86.

(z Nepomucna na Osobowicach i Kapliczka Foyta)