Kalendarium Wrocławia

Kalendarium miasta Wrocław w średniowieczu

• przed 1204 (prawd. II poł. XII w.) - Osada miejska przenosi się (powstaje) na lewy brzeg Odry (pobliże Mostu Piaskowego)
• 1204 - Civitas vratislaviesis
• 1211-1238 - Spory kupiectwa z księciem o prawo swobodnej sprzedaży towarów po sklepach i w domach, a nie wyłącznie w domu kupców. Również spory w związku z budową na terytorium miejskim domów i obwarowań (obie strony odnosiły się do Magdeburga ale rezultat (ortyl) niejasny) (Maleczyński 1960, 315). W tym też czasie powstał wspomniany dom kupców, na pewno przed 1241; był pierwszą kamienną budowlą świecką
• 1214 - Wzmianka o sołtysie
• 1219 - Wzmianka o sołtysie
• 1226 ok. - Nowy Rynek w miejscu dzisiejszego Nowego Targu
• 1225 - Dominikanie we Wrocławiu
• 1238 - Franciszkanie we Wrocławiu
• 1242 - Lokacja przez Bolesława II Rogatkę
• 1261 XII 16 - Ostateczna lokacja miasta. Przywilej książąt Henryka III Białego i Władysława.
• 1261 - Informacja, że książę Henryk III Biały uważa wały i fosy miejskie za swoją własność, w której obrębie mieszczanie nie mogą budować jatek i zakładać ogrodów
• 1263 IV 9 - Lokacja Nowego Miasta. Przywilej lokacyjny Henryka III Białego. Zasadźcą i pierwszym wójtem był Gerard z Głogowa .
• 1266 - Do tego roku trwało prawo własności księcia nad kramami kupców i karczmami
• 1266 - Książę sprzedaje miastu 24 jatki i 47 kramów
• 1267 - Wzmianka o foluszu napędzanym kołem wodnym (najwcześniejsza taka wiadomość z terenu Polski)
• 1271 - Zezwolenie książęce na budowę 16 sklepów z pieczywem
• 1272 - Prawo mili
• 1273 - Przejęcie (wykupienie) przez miasto sklepów z obuwiem, szrotu, dochodów ze składek cechowych
• 1274 - Prawo składu
• 1281 - Początek walki o przejęcie wójtostwa przez radę
• 1291 - Zmiana biegu Oławy. Wprowadzenie jej wód w przekopany odcinek fosy co zakończyło długotrwały etap fortyfikacji miasta.
• 1285-1350 - W tym okresie tylko 14 razy w radzie miejskiej byli przedstawiciele rzemieślników (1295-1297, 1299-1301, 1314-1319, 1325, 1333 - 8 razy 1, 2 razy 2, po razie 3 i 4, 3 razy - 6)
• 1300 - Statut piwowarów (w nim wzmianka skarżąca się na produkcję piwa prowadzoną przez kanoników wrocławskich)
• 1300 - Zakaz handlu detalicznego przez tkaczy (?)
• 1302 - Pożyczka 3 kupców wrocławskich i henrykowskich dla rady miasta Wrocławia w wysokości łącznej 99 grzywien
• 1308 - Kupiec zastawia u rady 63 postawy sukna (pożyczki pod zastaw sukna to częsty przypadek; to prawdopodobnie jeden z największych takich zastawów) (Maleczyński 1960, 476)
• 1310 - Zakaz tkania sukna przez beginki (również białego i szarego na habity). Mogli je tkać wyłącznie cechowi tkacze. Beginkom zostawiono przywilej sprzedaży sukna ale tylko na całe sztuki.
• 1324-1345 - Wykupienie wójtostwa przez radę
• 1325 - Kolektor papieski we Wrocławiu
• 1327 VIII 2 - Przywilej Henryka VI nadający radzie prawo ustalania i odwolywania dni wolnego handlu chlebem.
• 1327 VIII 9 - Inkorporacja Nowego Miasta do Wrocławia; dokument Henryka VI.
• 1328 - Przejęcie (wykupienie) przez miasto czynszów od domów mieszczan
• 1329 - Wrocław pośredniczy od tego roku do pewnie 1340 w zbieraniu świętopietrza ze Śląska (pobiera od tego swoje koszty i prowizje)
• 1329 ok. - Liczba mieszkańców szacowana na 13000-15000 (Legnica, Lwówek - 9000-11500; Świdnica - 8000-9500; Ziębice, Dzierżoniów, Środa, Brzeg - ok. 5000)
• 1334 - Informacja o istnieniu napędu kieratem - prawdopodobnie tartaku
• 1335 - Zwolnienie z cła na terenie królestwa Czech
• 1337 I 07 - Podczas pobytu we Wrocławiu w drodze na krucjatę przeciwko Litwie król Jan Luksemburski zniósł sądy prawa polskiego (czudy). Pobyt króla trwał trwał kilkanaście dni. Wrocław był tradycyjnie punktem zbornym dla rycerstwa ściągającego z różnych stron na krucjatę. Król uzyskał od mieszczan znaczne kwoty na jej cele.
• 1337 III 20 - Podczas pobytu we Wrocławiu w drodze powrotnej z krucjaty na Litwę król Jan wydał rozporządzanie, w którym nakazał udrożnić Odrę (usunąć wszelkie utrudnienia od Brzegu do Krosna Odrzańskiego), zniósł wszelkie nowe myta, ustanowił zasady zwalczania rabusiów na drogach,
• 1337 - Świętopietrze ściągnięte od innych miast przez Wrocław 76 grzywien i 4 skojce
• 1339 II 5 - Statut gildii kupieckiej. Gildię (kumpanie) powołała w tym roku rada miejska
• 1339 - Zezwolenie królewskie na związek 8 miast w celu walki z rabusiami
• 1342 V 8 - Pożar Wrocławia
• 1343 III 31 - Rada wystarała się u Jana Luksemburskiego o przywilej, który wydał w Paryżu. Jednorazowo wybrano 32 dożywotnich rajców, którzy rządzili miastem w czterech ośmioosobowych składach zmieniających się co rok.
• 1343 X 27 - Przywilej królewski pozwalający radzie na niewykonywanie zarządzeń królewskich opartych na fałszywych informacjach oraz upoważnienie rady do tłumienia zamieszek wywoływanych przez młodzież.
• 1343 - 1357 - Rozbudowa ratusza
• 1343 - Król Jan Luksemburski ustanowił sąd ziemski księstwa wrocławskiego. Sądowi przewodniczył starosta księstwa wśród 12 ławników wybieranych w połowie spośród rycerstwa i w połowie z mieszczan. Tym samym rycerstwo księstwa stawało przed sądem złożonym również z mieszczan. Biorąc pod uwagę, że często starostą księstwa była rada, a w jej imieniu obowiązki wykonywał senior rady, to formalnie wyżej w hierarchii społecznej stojąca szlachta podlegała sądownictwu mieszczan wrocławskich. Dodatkowo instancją apelacyjną była rada miejska, co jeszcze bardziej świadczyło o pozycji prawnej miasta, a zatem i autorytecie jego samorządu jako całości jak i poszczególnych członków.
• 1345 III 31 - Zgoda biskupa Przecława na utworzenie kaplicy w ratuszu. W latach 1343-1357 ratusz był rozbudowywany.
• 1345 IX 13 - Król Jan Ślepy zezwala na przejęcie przez miasto macew z likwidowanego cmentarza żydowskiego i użycie ich jako materiału budowalnego. Znalazły się on m.in w murach ratusza i katedry.
• 1348 IV 7 - Akt inkorporacji Śląska i Łużyc do Korony Królestwa Czeskiego wystawiony przez Karola IV Luksemburskiego (powtórzony 9 X 1352 i w 1355 po uzyskaniu korony cesarskiej). Inkorporacja nie dotyczyła księstwa świdnickiego, które stało się dziedzicznym królów czeskich dopiero po bezpotomnej śmierci Bolka II Świdnickiego (1368).
• 1349 - Przywilej zmieniania rozporządzeń królewskich gdy będą dla miasta szkodliwe
• 1357 - Rada miejska mianowana przez Karola IV starostą księstwa wrocławskiego; rada prowadzi odtąd kancelarię księstwa
• 1421 VIII 27 - przywilej cesarza Zygmunta potwierdzający zwolnienie miasta z obowiązku udziału w działaniach wojennych poza granicami Śląska (GV68)
• 1505 - Statut przeciw zbytkom. Dopuszcza wcześniej zakazane perły na strojach z zastrzeżeniem by ich wartość nie przewyższała 1/24 grzywny. Zezwolono też na codzienne ubrania pośledniejsze jedwabie wyłączając tylko najdroższe gatunki oraz wełnę (Wdowom, rozwódkom i służbie zakazano jedwabiu w ogóle). Zezwolono na dekorowanie ubrań i nakryć głowy futrami określają jednak maksymalną szerokość obramowań. Można było używać srebrnych i złotych pasów byle nie przekraczały wartości 30-40 guldenów. Edykt został zwyczajowo obwołany wmieście i rozwieszony w dwóch miejscach.
• 1509 - Statut przeciwko zbytkom. Ponowiono postanowienia z 1505 r. łagodząc jednak niektóre zapisy. Zezwolono np. na futra byle nie przekraczały wartości 12 guldenów.

Literatura

• Literatura