Kamienny krzyż w Parku Szczytnickim we Wrocławiu: Różnice pomiędzy wersjami

Z Silesiacum
Przejdź do nawigacjiPrzejdź do wyszukiwania
Nie podano opisu zmian
Nie podano opisu zmian
 
(Nie pokazano 7 wersji utworzonych przez 2 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
<div style="float: right;">{{Wrocław}}</div>
<div style="float: right;">{{Wrocław}}</div>
[[Plik:Wrocław Park Szczytnicki.jpg|thumb|400px|left|alt=Krzyż pokutny w Parku Szczytnickim, Wrocław|Kamienny krzyż w Park Szczytnickim]]
[[Plik:Wrocław Park Szczytnicki.jpg|thumb|400px|left|alt=Krzyż pokutny w Parku Szczytnickim, Wrocław|1. Kamienny krzyż w Park Szczytnickim]]
Koło drewnianego kościoła pw. św. Jana Nepomucena w '''Parku Szczytnickim we Wrocławiu''', przeniesionego na Wystawę Stulecia z Kędzierzyna, stoi kamienny krzyż, przeniesiony tu pod koniec lat 70. XX w. z Muchoboru Wielkiego.  
Koło drewnianego kościoła pw. św. Jana Nepomucena w '''Parku Szczytnickim we Wrocławiu''', przeniesionego na Wystawę Stulecia z Kędzierzyna, stoi kamienny krzyż, przeniesiony tu pod koniec lat 70. XX w. z Muchoboru Wielkiego.  


W ''Groß Mochbern'' stały niegdyś obok siebie 3 kamienne krzyże. Przez co najmniej dwa wieki (do 1724 r.) były miejscem startu corocznego wrocławskiego wyścigu konnego, z metą przy [[Kurek Wrocławski|Kurku Wrocławskim]]. Według najpopularniejszego przekazu krzyże upamiętniały miejsce spotkania trzech władców w 1474 r.: króla Polski Kazimierza Jagiellończyka, jego syna króla Czech Władysława Jagiellończyka i króla Węgier Macieja Korwina. Jest też ludowa legenda o jednym z tych krzyży, a dotyczy jednej z wielu epidemii dżumy. Poszukiwanie winnych doprowadziło do oskarżenia niedawno zmarłego owczarza, którego posądzono o wysysanie krwi z mieszkańców. Rozkopano grób i okazało się, że ciało było nietknięte i zdrowsze niż gdy było grzebane. Trup był nagi, a w ustach trzymał kawałek zakrwawionej szmaty, co było dowodem potwierdzającym podejrzenia, że wysysał z ludzi krew, a wraz z nią siłę. Zgodnie z zaleceniami na takie przypadki, trupowi odcięto głowę i pochowano ciało bez niej. Dla upamiętnienia zabitych przez owczarza postawiono krzyż<ref name=">Krzysztof  Kwaśniewski. ''Legendy i podania wrocławskie i dolnośląskie''. Poznań 2006</ref>. Nie wiadomo, co się stało z pozostałymi krzyżami z Muchoboru. Być może te dwa zaginione to krzyże w pobliskiej Karnczej Górze.  
W ''Groß Mochbern'' stały niegdyś obok siebie trzy kamienne krzyże. Przez co najmniej dwa wieki (do 1724 r.) były miejscem startu corocznego wrocławskiego wyścigu konnego, z metą przy [[Kurek Wrocławski|Kurku Wrocławskim]].  


Opisywany krzyż stał do lat 70. XX w. na ul. Mińskiej, na wysokości bloku nr 50  i przystanku autobusowego<ref name="BK89>Andrzej Scheer, Biuletyn Bractwo Krzyżowców. Zeszyt nr 89, wrzesień 2007.</ref>(<small>51°06'10.3"N 16°56'42.6"E</small>). Podobno koło 1975 r. został uszkodzony przez traktorzystę PGR-u. Pod koniec lat 70. został przniesiony przez działaczy PTTK Wrocław Fabryczna na dzisiejsze miejsce<ref name="BK89"/>. Wcześniej krzyż był wymieniany w literaturze niemieckiej. Przypuszczalnie to o nim wspomina  w 1812 r. K. Tb. Heinze (''krzyż pół mili przed Wrocławiem''), pośród 38 krzyży kamiennych, które spotkał podróżując po Dolnym Śląsku<ref name="Heinze">Heinze K. T. ''Über die Alterthümlichkeiten der schlesischen Klöster.'' Idunna und Hermode, Eine Altherthumszeitung. Jg. 2, 1812, s. 96.</ref>. W 1910 Paul Kutzer podaje dokładniejszą lokalizację: ''Po prawej stronie drogi do Muchoboru Wielkiego, gdzie odbija droga do cegielni''<ref name="Kutzer1910">Paul Kutzer. ''Alte Steinkreuze in Schlesien.'' Schlesische Heimat-Blätter: Zeitschrift für schlesische Kultur. 3. Jg., 1909/10. s. 409-413 i 446-450.</ref>.  Podobnie w tym samym roku Sigfiried Beck: ''Krzyż pomiędzy Muchoborem Wielkim a Nowym Dworem<ref name="Beck">Siegfried Beck. ''Über Steinkreuze in Schlesien.'' Schlesische Heimat-Blätter, Zeitschrift für schlesische Kultur. 3.Jg., 1909/10, Heft 22, s. 585-586.</ref>''. W 1913 r. Paul Kutzer wymienia ogólnie na Muchoborze Wielkim trzy krzyże<ref name="Kutzer1913">[[Paul Kutzer, Kamienne krzyże na Śląsku, 1913|Paul Kutzer. ''Steinkreuze in Schlesien.'' Schlesien. Illustrierte Zeitschrift für die Pflege heimatlicher Kultur. Bd 7, H1, 1913, s. 9-15.]]</ref>. W swoim pomnikowym wykazie kamiennych krzyży z 1923 r. Max Hellmich informuje już tylko o jednym muchoborskim krzyżu: ''Krzyż przy bitej dworze do Nowego Dworu<ref name="Hellmich 1923">Max Hellmich. ''Steinerne Zeugen des mittelalterlichen Rechts in Schlesien. Steinkreuze, Bildstöcke, Staupsäulen, Galgen, Gerichtstiche.'' Liegnitz: 1923, s. 19.''</ref>.
'''Według najpopularniejszego przekazu''' krzyże upamiętniały miejsce spotkania trzech władców 15 listopada 1474 r.: króla Polski Kazimierza Jagiellończyka, jego syna króla Czech Władysława Jagiellończyka i króla Węgier Macieja Korwina. Adolf Weiß w swojej historii Wrocławia z 1888 r. wspomina już tylko o dwóch krzyżach<ref>''Miejsce, gdzie to spotkanie monarchów miało się odbyć 15 listopada 1474 r. — wzgórze na otwartym polu koło wsi Mochbor (Groß Mochbern, dziś Muchobór Wielki), w połowie drogi między wojskami nieprzyjacielskimi a miastem — było jeszcze do niedawna oznaczone dwoma potężnymi kamiennymi krzyżami'' <small>(Weiß F.G. Adolf, Chronik der Stadt Breslau von der ältesten bis zur neuesten Zeit, Breslau: 1888, s. 642).</small></ref>.
 
'''Jest też ludowa legenda o tych krzyżach''', a dotyczy jednej z częstych epidemii dżumy. Poszukiwanie winnych doprowadziło do oskarżenia niedawno zmarłego owczarza, którego posądzono o wysysanie krwi z mieszkańców. Rozkopano grób i okazało się, że ciało było nietknięte i zdrowsze niż gdy było grzebane. Trup był nagi, a w ustach trzymał kawałek zakrwawionej szmaty, co było dowodem potwierdzającym podejrzenia, że wysysał z ludzi krew, a wraz z nią siłę. Zgodnie z zaleceniami na takie przypadki, trupowi odcięto głowę i pochowano ciało bez niej. Dla upamiętnienia zabitych przez owczarza postawiono krzyże<ref name=">Krzysztof  Kwaśniewski. ''Legendy i podania wrocławskie i dolnośląskie''. Poznań 2006.</ref>.
 
Z kolei '''współczesna legenda wiąże ten krzyż''' z umowami ugodowymi między zabójcą a rodziną ofiary. Legenda stała się w II poł. XX w. tak modna, że zaczęto bez uzasadnienia przypisywać takie pochodzenie wszystkim kamiennym krzyżom, nazywając je [[krzyż pokutny|krzyżami pokutnymi]] (krzyżami pojednania). Na tej zasadzie  czyli  bez żadnych dowodów również ten krzyż stał się "krzyżem pokutnym".  Niestety utrwaliło się to w powszechnej świadomości, fałszując prawdę historyczną. Tę nieprawdziwą informację powiela również, bez odpowiedniego komentarza, informacja dla turystów w Parku Szczytnickim. 
 
Nie wiadomo, co się stało z pozostałymi krzyżami z Muchoboru. Być może te dwa zaginione to krzyże w pobliskiej Karnczej Górze.
 
[[Plik:Wrocław Park Szczytnicki Hellmich.jpg|thumb|160px|alt=Krzyż pokutny, pojednania w Parku Szczytnickim, wcześniej Muchobór|<div style='text-align:justify;>2. Rysunek krzyża na Muchoborze Wielkim w publikacji M. Hellmicha z 1923 r.</div>]]
Opisywany krzyż stał do lat 70. XX w. na ul. Mińskiej, na wysokości bloku nr 50  i przystanku autobusowego<ref name="BK89>Andrzej Scheer, Biuletyn Bractwo Krzyżowców. Zeszyt nr 89, wrzesień 2007.</ref>(<small>51°06'10.3"N 16°56'42.6"E</small>). Podobno koło 1975 r. został uszkodzony przez traktorzystę PGR-u. Pod koniec lat 70. został przniesiony przez działaczy PTTK Wrocław Fabryczna na dzisiejsze miejsce<ref name="BK89"/>. Wcześniej krzyż był wymieniany w literaturze niemieckiej. Przypuszczalnie to o nim wspomina  w 1812 r. K. Tb. Heinze (''krzyż pół mili przed Wrocławiem''), pośród 38 krzyży kamiennych, które spotkał podróżując po Dolnym Śląsku<ref name="Heinze">Heinze K. T. ''Über die Alterthümlichkeiten der schlesischen Klöster.'' Idunna und Hermode, Eine Altherthumszeitung. Jg. 2, 1812, s. 96.</ref>. W 1910 Paul Kutzer podaje dokładniejszą lokalizację: ''Po prawej stronie drogi do Muchoboru Wielkiego, gdzie odbija droga do cegielni''<ref name="Kutzer1910">Paul Kutzer. ''Alte Steinkreuze in Schlesien.'' Schlesische Heimat-Blätter: Zeitschrift für schlesische Kultur. 3. Jg., 1909/10. s. 409-413 i 446-450.</ref>.  Podobnie w tym samym roku Sigfiried Beck: ''Krzyż pomiędzy Muchoborem Wielkim a Nowym Dworem<ref name="Beck">Siegfried Beck. ''Über Steinkreuze in Schlesien.'' Schlesische Heimat-Blätter, Zeitschrift für schlesische Kultur. 3.Jg., 1909/10, Heft 22, s. 585-586.</ref>''. W 1913 r. Paul Kutzer wymienia ogólnie na Muchoborze Wielkim trzy krzyże<ref name="Kutzer1913">[[Paul Kutzer, Kamienne krzyże na Śląsku, 1913|Paul Kutzer. ''Steinkreuze in Schlesien.'' Schlesien. Illustrierte Zeitschrift für die Pflege heimatlicher Kultur. Bd 7, H1, 1913, s. 9-15.]]</ref>. W swoim pomnikowym wykazie kamiennych krzyży z 1923 r. Max Hellmich informuje już tylko o jednym muchoborskim krzyżu: ''Krzyż przy bitej drodze do Nowego Dworu<ref name="Hellmich 1923">Max Hellmich. ''Steinerne Zeugen des mittelalterlichen Rechts in Schlesien. Steinkreuze, Bildstöcke, Staupsäulen, Galgen, Gerichtstiche.'' Liegnitz: 1923, s. 19.''</ref>'' i przedstawia jego widok na rysunku (fot. 2).


{{Przypisy}}  
{{Przypisy}}  


[[Kategoria:Krzyże we Wrocławiu]]
[[Kategoria:Krzyże we Wrocławiu]]
[[Kategoria:Monolitowe kamienne krzyże w województwie dolnośląskim]]
[[Kategoria:Monolitowe kamienne krzyże w województwie dolnośląskim]]

Aktualna wersja na dzień 12:42, 24 paź 2025

Krzyż pokutny w Parku Szczytnickim, Wrocław
1. Kamienny krzyż w Park Szczytnickim

Koło drewnianego kościoła pw. św. Jana Nepomucena w Parku Szczytnickim we Wrocławiu, przeniesionego na Wystawę Stulecia z Kędzierzyna, stoi kamienny krzyż, przeniesiony tu pod koniec lat 70. XX w. z Muchoboru Wielkiego.

W Groß Mochbern stały niegdyś obok siebie trzy kamienne krzyże. Przez co najmniej dwa wieki (do 1724 r.) były miejscem startu corocznego wrocławskiego wyścigu konnego, z metą przy Kurku Wrocławskim.

Według najpopularniejszego przekazu krzyże upamiętniały miejsce spotkania trzech władców 15 listopada 1474 r.: króla Polski Kazimierza Jagiellończyka, jego syna króla Czech Władysława Jagiellończyka i króla Węgier Macieja Korwina. Adolf Weiß w swojej historii Wrocławia z 1888 r. wspomina już tylko o dwóch krzyżach[1].

Jest też ludowa legenda o tych krzyżach, a dotyczy jednej z częstych epidemii dżumy. Poszukiwanie winnych doprowadziło do oskarżenia niedawno zmarłego owczarza, którego posądzono o wysysanie krwi z mieszkańców. Rozkopano grób i okazało się, że ciało było nietknięte i zdrowsze niż gdy było grzebane. Trup był nagi, a w ustach trzymał kawałek zakrwawionej szmaty, co było dowodem potwierdzającym podejrzenia, że wysysał z ludzi krew, a wraz z nią siłę. Zgodnie z zaleceniami na takie przypadki, trupowi odcięto głowę i pochowano ciało bez niej. Dla upamiętnienia zabitych przez owczarza postawiono krzyże[2].

Z kolei współczesna legenda wiąże ten krzyż z umowami ugodowymi między zabójcą a rodziną ofiary. Legenda stała się w II poł. XX w. tak modna, że zaczęto bez uzasadnienia przypisywać takie pochodzenie wszystkim kamiennym krzyżom, nazywając je krzyżami pokutnymi (krzyżami pojednania). Na tej zasadzie czyli bez żadnych dowodów również ten krzyż stał się "krzyżem pokutnym". Niestety utrwaliło się to w powszechnej świadomości, fałszując prawdę historyczną. Tę nieprawdziwą informację powiela również, bez odpowiedniego komentarza, informacja dla turystów w Parku Szczytnickim.

Nie wiadomo, co się stało z pozostałymi krzyżami z Muchoboru. Być może te dwa zaginione to krzyże w pobliskiej Karnczej Górze.

Krzyż pokutny, pojednania w Parku Szczytnickim, wcześniej Muchobór
2. Rysunek krzyża na Muchoborze Wielkim w publikacji M. Hellmicha z 1923 r.

Opisywany krzyż stał do lat 70. XX w. na ul. Mińskiej, na wysokości bloku nr 50 i przystanku autobusowego[3](51°06'10.3"N 16°56'42.6"E). Podobno koło 1975 r. został uszkodzony przez traktorzystę PGR-u. Pod koniec lat 70. został przniesiony przez działaczy PTTK Wrocław Fabryczna na dzisiejsze miejsce[3]. Wcześniej krzyż był wymieniany w literaturze niemieckiej. Przypuszczalnie to o nim wspomina w 1812 r. K. Tb. Heinze (krzyż pół mili przed Wrocławiem), pośród 38 krzyży kamiennych, które spotkał podróżując po Dolnym Śląsku[4]. W 1910 Paul Kutzer podaje dokładniejszą lokalizację: Po prawej stronie drogi do Muchoboru Wielkiego, gdzie odbija droga do cegielni[5]. Podobnie w tym samym roku Sigfiried Beck: Krzyż pomiędzy Muchoborem Wielkim a Nowym Dworem[6]. W 1913 r. Paul Kutzer wymienia ogólnie na Muchoborze Wielkim trzy krzyże[7]. W swoim pomnikowym wykazie kamiennych krzyży z 1923 r. Max Hellmich informuje już tylko o jednym muchoborskim krzyżu: Krzyż przy bitej drodze do Nowego Dworu[8] i przedstawia jego widok na rysunku (fot. 2).

Przypisy

  1. ↑ Miejsce, gdzie to spotkanie monarchów miało się odbyć 15 listopada 1474 r. — wzgórze na otwartym polu koło wsi Mochbor (Groß Mochbern, dziś Muchobór Wielki), w połowie drogi między wojskami nieprzyjacielskimi a miastem — było jeszcze do niedawna oznaczone dwoma potężnymi kamiennymi krzyżami (Weiß F.G. Adolf, Chronik der Stadt Breslau von der ältesten bis zur neuesten Zeit, Breslau: 1888, s. 642).
  2. ↑ Krzysztof Kwaśniewski. Legendy i podania wrocławskie i dolnośląskie. Poznań 2006.
  3. ↑ 3,0 3,1 Andrzej Scheer, Biuletyn Bractwo Krzyżowców. Zeszyt nr 89, wrzesień 2007.
  4. ↑ Heinze K. T. Über die Alterthümlichkeiten der schlesischen Klöster. Idunna und Hermode, Eine Altherthumszeitung. Jg. 2, 1812, s. 96.
  5. ↑ Paul Kutzer. Alte Steinkreuze in Schlesien. Schlesische Heimat-Blätter: Zeitschrift für schlesische Kultur. 3. Jg., 1909/10. s. 409-413 i 446-450.
  6. ↑ Siegfried Beck. Über Steinkreuze in Schlesien. Schlesische Heimat-Blätter, Zeitschrift für schlesische Kultur. 3.Jg., 1909/10, Heft 22, s. 585-586.
  7. ↑ Paul Kutzer. Steinkreuze in Schlesien. Schlesien. Illustrierte Zeitschrift für die Pflege heimatlicher Kultur. Bd 7, H1, 1913, s. 9-15.
  8. ↑ Max Hellmich. Steinerne Zeugen des mittelalterlichen Rechts in Schlesien. Steinkreuze, Bildstöcke, Staupsäulen, Galgen, Gerichtstiche. Liegnitz: 1923, s. 19.
Źródło: „https://silesiacum.pl/w/index.php?title=Kamienny_krzyż_w_Parku_Szczytnickim_we_Wrocławiu&oldid=27106”