Tekst źródłowy strony Zaginiony krzyż kamienny przy placu Orląt Lwowskich we Wrocławiu

<div style="float: right;">{{Wrocław}}</div>
[[Plik:Wrocław krzyż plac Orląt Lwowskich.jpg|alt=krzyż pokutny, pojednania, Wrocław|thumb|400px|left|Kamienny krzyż, plac Orląt Lwowskich (Berliner Platz), fot. 1933]]
Do II wojny światowej na palcu zabaw przy placu Orląt Lwowskich, obok skrzyżowania z ul. Sokolniczą (skrzyżowanie ''Berliner Strasse'' z ''Jahnstrasse'') stał '''kamienny monolitowy krzyż'''. Dziś to mniej więcej miejsce między boiskiem XII Liceum Ogólnokształcącego im. Bolesława Chrobrego a ulicą. Być może dokładnie tam, gdzie stacja trafo <small>(51°06'35.7"N 17°01'06.6"E)</small>.
[[Plik:Wrocław Plac Orląt Lwowskich Hellmich.jpg|thumb|160px|alt=krzyż pokutny, Wrocław Plac Orląt Lwowskich|Kamienny krzyż przy Berliner Platz, rysunek z 1923]]
Inskrypcja na krzyżu informowała o poszerzeniu cmentarza w 1574 r. Do początku XX w. był tu rzeczywiście cmentarz utworzony w 1774 r. i zamknięty w 1865 r., a zlikwidowany w pierwszym dziesięcioleciu XX w.  Na jego miejscu urządzono plac zabaw i niewielki park. Krzyż został zapewne postawiony dla upamiętnienia, że była tu kiedyś nekropolia. Z wyrytej na nim, przytoczonej wyżej, informacji z datą z 1574 r. wynika jednak, że dotyczy ona innego cmentarza, a krzyż został z niego przeniesiony. Bardzo prawdopodobne, że pochodził z cmentarza grzebalnego przy kościele pw. św Barbary (aktualnie sobór Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy, będący katedrą Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego) przy ul. Świętego Mikołaja. Cmentarz grzebalny istniał tu od II poł. XIII w. (zamknięty na pocz. XIX w., zlikwidowany na pocz. XX w.) i był kilkukrotnie powiększany. Jedno z tych poszerzeń zostało upamiętnione inskrypcją na krzyżu. Krzyż znalazł się  na cmentarzu przy Berliner Strasse i Jagmstrasse (Plac Orląt Lwowskich) dlatego, że był to nowy cmentarz właśnie parafii pw. św. Barbary, utworzony w II poł. XVIII w. w związku z kończącym się miejscem na pochówki  przy kościele. Kiedy i dlaczego został przeniesiony, nie wiadomo. 

Krzyż uznawany jest często za tzw. [[krzyż pokutny]] (krzyż pojednania). Nie przeszkadza temu nawet inskrypcja, którą traktuje się wtedy jako wtórną (umieszczoną na krzyżu pokutnym). Nie ma do takiego rozumowania żadnych przesłanek oprócz takiej, że rzeczywiście na terenie Wrocławia stawiano krzyże pokutne. Nie było jednak zarezerwowanej dla nich jakiejś specjalnej formy, po której można by je rozpoznać. Wyraźnie widoczny "pęd" do traktowania każdego starego, tajemniczego kamiennego krzyża jak krzyża pokutnego prowadzi do mitologizacji tematu krzyży pojednania (pokutnych). Opisywany krzyż jest  krzyżem pamiątkowym, zgodnie z tym, co głosi inskrypcja na nim wyryta. Być może rzeczywiście krzyż jest od niej starszy, ale to nie znaczy, że jest pokutny. Dotyczy cmentarza, więc jeżeli inskrypcja jest wtórna, to po prostu została wyryta na jednym z krzyży nagrobnych ze starego zapomnianego grobu.  Oczywiście jest to tylko hipoteza, ale mająca realne przesłanki do przyjęcia jej prawdziwości, odmiennie niż hipoteza krzyża pokutnego. Niestety zmitologizowanie tematu jest tak wielkie, że racjonalna argumentacja go dotycząca jest łatwo odrzucana na rzecz barwnych legend.  
{{Publikacja|2015|2015}}
[[Kategoria:Krzyże we Wrocławiu|Klecina]]
[[Kategoria:Monolitowe kamienne krzyże w województwie dolnośląskim|Wrocław Plac Orląt]]
[[Kategoria:Zaginione monolitowe kamienne krzyże|Wrocław Plac Orląt]]