Tekst źródłowy strony Kapliczka w Łużkach na Białorusi

'''Łużki''' (biał. ''Лужкі'')  są wsią w  rejonie szarkowszczyńskim, w obwodzie witebskim. Niegdyś to małe miasteczko w województwie połockim I Rzeczypospolitej, w czasie zaborów należało do guberni wileńskiej, a w II Rzeczypospolitej do województwa wileńskiego. 

Dobra Łużki należały do Sapiehów (co najmniej od XVI w.). W 1699 r. wojewoda wileński i hetman wielki litewski Kazimierz Jan Sapieha zastawił majętność za 4000 zł u podwojewodzica połockiego Hieronima Żaby. Sapiehowie nie spłacili zastawu i ostatecznie ok. 1734 r., syn hetmana Aleksander, sprzedał Łużki  Walerianowi Antoniemu Żabie, późniejszemu kasztelanowi połockiemu. W tym czasie (1744) Walerian Żaba ufundował  w miasteczku kolegium i kościół dla księży pijarów. Drogą małżeństwa dobra przeszły w ręce Platerów  na przełomie XVIII i XIX w. i pozostawały z krótką przerwą  ich własnością do 1939 r. 

W części miasteczka, współcześnie odrębnej wsi, zwanej Horodziec (''Гарадзец'') istnieje klasycystyczny pałac i zabudowania gospodarcze, m. in. gorzelnia. Pałac zbudował prawdopodobnie Tadeusz Żaba w drugiej połowie XVIII w.  Na niewielkim kopcu opodal parku pałacowego stoi murowana dwukondygnacyjna arkadowa '''kapliczka przydrożna''' z [[:Kategoria:Jezus Chrystus|Chrystusem]] dźwigającym krzyż. Górna kondygnacja jest oddzielona wydatnym gzymsem i zdobiona  półkolumnami (w narożach), gzymsami i [[płycina]]mi oraz ma arkadowe prześwity. W środku wspomniana figura Chrystusa. Całość wieńczy [[daszek namiotowy|namiotowy daszek]] z żeliwnym krzyżem na szczycie.  Nie wiadomo kiedy kapliczka powstała ale architektura wskazuje na okres nie późniejszy niż pierwsze dziesięciolecia XIX w., lecz może pochodzić też z okresu budowy pałacu. Jest z pewnością fundacją jego właścicieli. Według Romana Aftanazego<sup>(Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej Tom I, Wrocław: 1991, s. 259)</sup> kapliczka jest "charakterystyczna dla tamtych stron". 

Z kapliczką, a właściwie z kopcem, na którym stoi, związana jest legenda opowiadana przez okolicznych mieszkańców. Kopiec ma być na grobie żołnierzy napoleońskich wracających z kampanii moskiewskiej w 1812 r. Według opowieści usypany został poprzez towarzyszy zmarłych. "Każdy żołnierz przyniósł jeden but ziemi i wysypał na ciała kolegów". Ta opowieść wskazywałaby, że kapliczka powstała w XIX w. ale wiarygodność legendy nie została potwierdzona. Kampania 1812 r. wryła się w pamięć społeczności, przez które przechodziła Wielka Armia w czerwcu oraz wracały jej niedobitki w grudniu 1812 r. i wiele legend powstało na kanwie tych wydarzeń. 

<gallery mode="packed" heights=280px>
Plik:Horodziec b.jpg|1. Kapliczka przydrożna w Horodźcu (Łużki), fot. 1919-1939.
Plik:Łużki.jpg|2. Kapliczka przydrożna w Horodźcu (Łużkach), fot. 1974.
Plik:Horodziec.jpg|3. Kapliczka przydrożna w Horodźcu (Łużkach).
</gallery>

[[Kategoria:Białoruś|Łużki]]
[[kategoria:Kresy|Łużki]]
[[Kategoria:Kapliczki arkadowe|Łużki]]