Tekst źródłowy strony Zaginiony krzyż kamienny na Klecinie

{{Wrocław}}{{MKK}}
[[Plik:Klecina krzyż monolitowy.jpg|thumb|left]]
'''Wrocław Klecina''' (niem. ''Klettendorf''), po wojnie wieś Kłotno, w 1951 r. włączona do Wrocławia. 

''Kunst- und Denkmalpflege in Schlesien: 2. Veröffentlichung Niederschlesien'' z 1939 r. podaje na stronie 252 informację o odnalezieniu w 1936 r.  [[krzyż pokutny|krzyża pokutnego]] (''Sühnekreuz'') w podwrocławskiej wsi Klecina<ref name="K">''Kunst- und Denkmalpflege in Schlesien: 2. Veröffentlichung Niederschlesien''. Breslau-Lissa 1939, s. 252.</ref>. Na stronie 251 znajduje się zdjęcie tego krzyża. Znaleziony został w końcu 1936 r. na terenie nieruchomości  ''Schweidnitzer Str 4'' i w początku 1937 ustawiony ok. 3 m dalej przy drewnianym płocie<ref  name="KD">Degen Kurt. ''Die Bau- und Kunstdenkmäler des Landkreises Breslau''. Frankfurt am Main 1965 s. 151 (zestawienie dotyczy inwentaryzacji przeprowadzonej w latach 1936-1937).</ref>. ''Schweidnitzer Straße'' to dzisiejsze ulice Wałbrzyska i Czekoladowa (do czasu włączenia Kleciny w 1951 r. do Wrocławia nosiły nazwę Świdnicka). Krzyż stał więc na początku ulicy Wałbrzyskiej.  

Określenie ''Sühnekreuz'', krzyż pokutny ewentualnie pojednania, nadane zostało  krzyżowi na podstawie  przekonania, że wszystkie czy też znaczna większość monolitowych kamiennych krzyży  podejrzewanych o średniowieczne pochodzenie powstała w wyniku umów pojednawczych (kompozycyjnych) pomiędzy zabójcą a rodziną zabitego. Nie wykluczając takiej możliwości, nie można jednak stwierdzić z pewnością, że zaginiony krzyż był krzyżem pokutnym. 

Mnogość archaicznych kamiennych  krzyży na Dolnym Śląsku intrygowała już dawno, zwłaszcza że ich funkcja i przeznaczenie zostały zapomniane. Jedna z pierwszych prób zwrócenia uwagi na te zabytki z postulatem podjęcia badań ukazała się w piśmie zajmującym się starożytnościami w 1812 r.  Karl T. Heinze opisał 38 krzyży, które spotkał podczas swych podróży. O ostatnim napisał krótko: ''und eins ½ Meile vor Breslau''<ref name="KH">Heinze Karl T. ''Sendschreiben über die Alterthümlichkeiten der schlesischen Klöster''.  Idunna und Hermode. Eine Altherthumszeitung. Breslau, 1812, nr 24, 13 Juni, s. 94-96.</ref>. Możliwe, że chodziło mu o krzyż w ''Klettendorf''. Pół mili pruskiej to niecałe 4 km, więc odległość pasująca do oceny "na oko" drogi z Kleciny do ówczesnego Wrocławia. Przed krzyżem spod Wrocławia autor wymienia widziane przez siebie krzyże w ''Waizenrode'' (''Weizenrodau'' dziś Pszenno) pod Świdnicą, co wskazuje na wjazd od Świdnicy, czyli ówcześnie przez Klecinę. 

Autor uderzony surowością krzyży, które według niego wyglądają, jakby je natura stworzyła, snuje rozważania co do ich pochodzenia. Zna przekazy, że są to pamiątki po zabitych na drogach, ale nie daje temu wiary, uważając, że niemożliwym jest, żeby zdarzało się aż tyle zabójstw na ulicach wsi, ponieważ, jak zauważa, nieraz w jednej wsi jest kilka krzyży. Uważa, że krzyże mogą być pamiątkami po sądach bożych, a może są to krzyże pochodzące z czasów chrystianizacji kraju. Wyraża aktualny do dziś postulat badania tych zabytków, aby poznać ich przeznaczenie, łącznie z prowadzeniem prac wykopaliskowych. W związku z tym wzywa do pozostawiania ich w swoich pierwotnych miejscach, gdyż zauważył, że są przenoszone i gromadzone w jednym miejscu, jak w ''Würben'' (Wierzbna) czy  ''Waizenrode'', co takie badania uniemożliwi, a poza tym zabytki powinny stać tam, gdzie powstały. Z tą opinią też należy się zgodzić.  

===== Dane =====
{|class="wikitable" style="text-align:center"
! Materiał
! Forma
! Inskrypcja
!
! Wiek
|-
| granit
| łaciński
| nie ma
| przemieszczony
| średniowiecze?
|}

{|class="wikitable" style="text-align:center"
! Wymiary (cm)
! Wysokość
! Szerokość
! Grubość
|-
|1936
|96
|67
|
|}
{{Publikacja|2009|2009}}
{{Przypisy}}
== Bibliografia ==
* Heinze Karl T. ''Sendschreiben über die Alterthümlichkeiten der schlesischen Klöster''.  Idunna und Hermode. Eine Altherthumszeitung. Breslau, 1812, nr 24, 13 Juni, s. 94-96. 
* ''Kunst- und Denkmalpflege in Schlesien: 2. Veröffentlichung Niederschlesien''. Breslau-Lissa 1939, s. 252, cytat: ''Klettendorf. Kreis Breslau. Sühnekreuz. 1936. Es wurde dafür gesorgt, daß ein Sühnekreuz, das Vergraben war, neu aufgestellt wurde.'' 
* Degen Kurt. ''Die Bau- und Kunstdenkmäler des Landkreises Breslau''. Frankfurt am Main 1965 s. 151 (zestawienie dotyczy inwentaryzacji przeprowadzonej w latach 1936-1937).

[[Kategoria:Wrocław|Klecina]]
[[Kategoria:Monolitowe kamienne krzyże na Dolnym Śląsku|Klecina]]
[[Kategoria:Monolitowe kamienne krzyże w województwie dolnośląskim|Klecina]]