Tekst źródłowy strony Herby na sklepieniu Izby Seniora Rady

<div style="float: right;">{{Wrocław mieszczanie}}</div>
'''Izba Seniora Rady Ratusza we Wrocławiu''' otrzymała w latach 1484-1485 gwiaździste sklepienie  ze zwornikami heraldycznymi i wspornikami w postaci ludzkich popiersi. 17 zworników to '''17 tarcz herbowych z herbami i gmerkami zasiadających w tym czasie w Radzie i Ławie'''. Ośmiu rajców (panów stołowych) na czele z Seniorem Lukasem Eisenreichem i dziewięciu ławników<ref>Ławników było 11 ale 2, najniższych w hierarchii bo wskazywanych przez cechy, pominięto. Byli to kramarz Niclas Grizeling i rzeźnik Paul Fridrich.</ref>. Sklepienie jest swoistą fotografią zbiorową Rady i Ławy z lat 1484-1485. Właśnie herby radnych ułatwiły ustalenie daty powstania sklepienia<ref>Zachowały się pełne spisy wrocławskich radnych i ławników od 1287 r. ''Akta miasta Wrocławia I.H. Rada i księgi administracyjne Rady. /1287 - 1898/ Księgi Rady Miejskiej, spisy: radnych, ławników, urzędników, regulaminy, spisy członków cechów, podatki cechowe.''  Archiwum Państwowe we Wrocławiu. Wydane Codex Diplomaticus Silesiae T.11 Breslauer Stadtbuch enthaltend die Rathslinie von 1287 ab und Urkunden zur Verfassungsgeschichte der Stadt, Breslau 1882.</ref>.   

== Herby ==
=== Schemat ułożenia herbów i herb Seniora Rady ===
<gallery mode=packed heights=230px>
Plik:Izba Seniora sklepienie - schemat.png|thumb|alt=Wrocław Ratusz|<div style='text-align:justify;>Sklepienie Izby Seniora Rady Wrocławia - schemat rozmieszczenia herbów. R to rajca, Ł - ławnik, numery oznaczają miejsce w hierarchii; orientacja według ułożenia herbu 1R.</div>
Plik:Izba Seniora Eisenreich.jpg|1R. Senior Rady Lukas Eisenreich (Eysenreich) 
Plik:Izba Seniora Eisenreich Schellenberg.jpg|Lukas Eisenreich, fot. 1937
</gallery>

=== Drugi krąg, rajcy===
<gallery mode=packed heights=230px>
Plik:Izba Seniora Krebil.jpg|2R. Peter Krebel (Krebil) 
Plik:Izba Seniora 2S.jpg|3R. Nicolaus Tinczmann 
Plik:Izba Seniora 2E.jpg|4R. Johannes (Hans) Crapff (Crapp, Krapp,Krappe)  
Plik:Izba Seniora Jentsch.jpg|5R<ref>Piąty rajca od 1421 r. pełnił jedną z najważniejszych funkcji gdyż był skarbnikiem miasta. Niemiecka nazwa Kämmerer (kammerer, kwestor z łac. ''camerarius, questor'') tłumaczona jest często jako komornik ale bardziej pasuje skarbnik. W dawnej Polsce używano też w miastach (gł. Wielkopolska od XV w.) spolszczonego Kämmerer w formie kamlarz, kamelarz.  To on zarządzał miejskimi podatkami, ich poborem. Obciążenia podatkowe i budżet miasta ciągle rosły więc w XV w. do pomocy skarbnik otrzymał zastępców rekrutujących się z grona ławników. Od 1549 r. tworzyli oni wspólnie  urząd kameralny (''Kammeramt''), a później Miejski Urząd Rentowy (''Rentamt'').</ref> David Jentsch
</gallery>

=== Trzeci krąg, rajcy i ławnicy ===
<gallery mode=packed heights=210px>
Plik:Izba Seniora Haunold.jpg|6R. Rajca Hans Haunold
Plik:Izba Seniora 3S.jpg|7R. Rajca Staschke Protschky 
Plik:Izba Seniora 3SE.jpg|8R. Rajca Mathias Lebe 
Plik:Izba Seniora Dompnig.jpg|1Ł. [[Kapliczka Dompniga|Senior Ławy Heinz Dompnig]] 
Plik:Izba Seniora 3NE.jpg|2Ł. Ławnik Witche (Witsche, Wittigo) Lewenberg (Lemberg) 
Plik:Izba Seniora Foyt.jpg|3Ł. [[Kapliczka Dompniga|Ławnik Mathias Foyt]]
Plik:Izba Seniora Gremmel.jpg|4Ł. Ławnik Hans Gremmel 
Plik:Izba Seniora 3SW.jpg|5Ł. Ławnik Andreas Yban 
</gallery>

=== Czwarty krąg, ławnicy ===
<gallery mode=packed heights=230px>
Plik:Izba Seniora Popplau.jpg|6Ł. Caspar Poppel(au) 
Plik:Izba Seniora 4N.jpg|7Ł. Wencel Reichel 
Plik:Izba Seniora 4W.jpg|8Ł. Heronimus (Jeronimus) Meis(e)ner (Meißner) (4W)
Plik:Izba Seniora 4S.jpg|9Ł. Laurencius Heugel  
</gallery>

<gallery mode=packed heights=260px caption=Rajcy i ławnicy>
Plik:Krebel Peter.jpg|Portret Petera Krebela (2R) z I poł. XVII w. 
Plik:Jentsch D. i Heugel W.jpg|Dawid Jentsch (5R) i Wawrzyniec Heugel (9Ł) w roku 1488<ref>Widoczna na obrazku data 1408 to najpewniej wynik zatarcia dolnej części ósemki. Ernst Kloss, z którego książki ''Die Schlesische Buchmalerei des Mittelalters'', Berlin: 1942, s. 259, pochodzi zdjęcie zastanawia się między rokiem 1488 a 1499. Bardziej prawdopodobny jest rok 1488 gdyż obaj patrycjusze zasiadali wówczas w ratuszu. Jentsch był w tym roku zastępcą seniora rady, a Heugel szóstym ławnikiem. Na początku lat 90. Wawrzyniec Heugel zniknął z władz miasta (ostatni raz zasiadał w ławie w 1493 r.), pomimo, że żył do roku 1513. Dawid Jentsch był o wiele aktywniejszym "samorządowcem", zajmował też wyższe stanowiska. W roku śmierci (1499) był ławnikiem.</ref>
</gallery>
 
<gallery mode=packed heights=260px caption=Rady miast>
Plik:Rada Miejska 1668.jpg|Rada Wrocławia podczas obrad; Georg Scholtz Młodszy, 1668.
Plik:Norymberga Izba Rady 1607.jpg|Norymberga; Ratusz, Izba Rady, 1607
Plik:Torunium rozprawa.jpg|Ratusz w Toruniu, rozprawa, pocz. XVII w. 
Plik:Deventer.jpg|Rada miasta Deventer, Holandia;   Gerard ter Borch, ok. poł. XVII w. 
</gallery>

{{Przypisy}}

== Literatura ==
<small>
* Schellenberg Alfred. ''Die Ratsherrwappen des Sterngewölbes im Oberbürgermeisterzimmer des Breslauer Rathaus.'' Schlesische Heimat, Jg. 1937, Heft 3, s. 139-14
</small>
[[Kategoria:Wrocław]]
[[Kategoria:Herby mieszczan wrocławskich]]